Hete zomer: in de auto, zachte winter: op de fiets (VK 1/2015)
Hetere en nattere zomers leiden tot meer autogebruik; zachtere winters tot meer fietsen. Dit en meer concludeert NWO-onderzoeker Lars Böcker in zijn dissertatie over de relaties tussen weer, ruimtelijke beleving en mobiliteitskeuzes. Zijn onderzoeksresultaten vertaalt hij naar praktische adviezen aan verkeerskundigen en stedenbouwkundigen.
Intuïtief speelt het weer een belangrijke rol in verkeer en vervoer. Mede door de maatschappelijke aandacht voor klimaatverandering is er de afgelopen jaren veel wetenschappelijke kennis ontwikkeld op dit gebied. Bestaande kennis richt zich met name op de effecten van extreme weersomstandigheden op de veiligheid, doorstroming en het onderhoud van het wegennet, openbaar vervoer- en het luchtvaartnetwerk. Daarentegen is er binnen de wetenschap veel minder bekend over de effecten van allerlei normale weersomstandigheden op de dagelijkse mobiliteit van mensen.
Dit onderzoek geeft meer inzicht in de betekenis van huidige en toekomstige weersomstandigheden voor dagelijkse mobiliteitskeuzen en de subjectieve beleving van weer, ruimtelijke omgeving en emoties onderweg en in de Randstad.
Het onderzoek geeft een antwoord op vijf deelvragen.
Wat zijn de bestaande wetenschappelijke inzichten en kennishiaten met betrekking tot de effecten van alledaagse weersomstandigheden op individueel dagelijks verplaatsingsgedrag en activiteitenpatronen?
Hoe zal de te verwachten klimaatverandering in 2050 van invloed zijn op de dagelijkse vervoermiddelaandelen en verplaatsingsafstanden in de Randstad voor de verschillende seizoenen?
Hoe beïnvloeden weersomstandigheden de dagelijkse frequenties en duur van fietsen en het fietsaandeel, ten opzichte van andere vervoermiddelen?
In hoeverre en op welke manier beïnvloeden weersomstandigheden vervoermiddelkeuzen, temperatuurbeleving en de beleving van emoties onderweg?
In hoeverre en op welke manier beïnvloeden weersomstandigheden vervoermiddelkeuzen, temperatuurbeleving en de waardering van ruimtelijke omgevingen onderweg?
De analyses laten zien dat er gecombineerde weerseffecten optreden en dat de relaties tussen weer en verplaatsingsgedrag niet altijd lineair hoeven te zijn. Ook zijn de effecten van weersomstandigheden op mobiliteit niet uniform, maar kunnen substantieel verschillen voor bevolkingsgroepen en verplaatsingssituaties.
Meer fietsen
Zo hebben neerslag, bewolking, wind en lagere temperaturen, maar ook hitte vanaf 25°C, een negatief effect op fietsen en leiden tot een toename in, met name, autogebruik. Daarnaast zijn de effecten van weer op fietsgedrag over het algemeen sterker in afgelegen dun bebouwde open gebieden dan in centraal gelegen dichtbebouwde beschutte gebieden. Dit betekent dat in een toekomstig warmer klimaat, er in de Randstad over de gehele linie naar verwachting meer gefietst zal worden, met name ten koste van het autogebruik. Maar niet in de zomer; deze wordt door hitte en extremere neerslag minder aantrekkelijk om te fietsen.'
Fietsers zijn uiteraard gevoeliger voor het weer dan automobilisten. Sommige weertypen zoals regen, wind en hitte, geven een minder positieve emotionele reisbeleving. Het is zelfs zo dat kou, neerslag, bewolking en wind ertoe leiden dat mensen ruimtelijke omgevingen onderweg als minder mooi, levendig en gemoedelijk ervaren. Over het algemeen geldt verder dat wandelaars en fietsers de ruimte om hen heen positiever waarderen dan auto- en OV-gebruikers.
Fietsers beter faciliteren
Praktische aanbevelingen voor gemeenten zijn: Houd bij de aanleg van fietsinfrastructuur rekening met een mogelijke toename van fietsgebruik als de huidige klimaatverandering doorzet. Grijp als stedelijk ontwerpers in in de mate waarin de weinig beschutte wandelaar en fietser blootgesteld worden aan het weer. Zorg voor verkoeling met bedekkend groen en voor beschutting tegen regen en wind met overkappingen of windschermen. En als verkeerskundige, corrigeer bij het analyseren van vervoerstrends voor kortetermijnweerschommelingen die een significante invloed uitoefenen op vervoermiddelkeuzen.
Link naar de Nederlandse samenvatting van dit onderzoek
Link naar een film over het CESAR-project
Auteur: Margriet Verhoog
Lars Böcker
Reactie plaatsen •