Het Lint: Goed voorbeeld doet volgen

Het Lint is een ruim 8 km lang beweeglint in het Máximapark in Utrecht dat intensief wordt gebruikt om te wandelen, fietsen, skaten, hardlopen. Een groot succes dus, maar wat verklaart dit succes? Wat zijn de randvoorwaarden en ontwerpprincipes die misschien ook elders voor succesvolle toepassingen kunnen zorgen? Deze vraag stelde de gemeente Utrecht als pilotstad aan het Programma Slimme en Gezonde Stad van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.   

Het programma Slimme en Gezonde Stad gaf vervolgens aan TNO de opdracht om het succes van het Lint te onderzoeken en te evalueren. Hiervoor werden eerst de succesfactoren uit eerdere onderzoeken geïnventariseerd evenals diverse relevante voorbeelden van ontwerp- en procestools. Deze gegevens werden gebruikt als input voor interviews met gebruikers en betrokkenen bij Het Lint (*).   

Gebruikers  

De interviews hadden betrekking op persoonskenmerken, frequentie van gebruik van het Lint, doelen en redenen voor bezoek aan het Lint tot aan vragen over waardering en verbeterpunten. De interviews zijn gehouden op twee middagen medio oktober. De geïnterviewden varieerden in leeftijd tussen de 14 en 65 jaar. Vrijwel alle geïnterviewden wonen in de directe omgeving en zelfs één in het park. Deze gebruikers komen meerdere keren per week, of zelfs dagelijks, op Het Lint. De geïnterviewden maken op wisselende tijden gebruik van Het Lint en komen er alleen, met partner, kinderen of vrienden.  

Doelen   
Alle personen geven aan dat sporten of bewegen een heel belangrijk doel voor hen is. Ook vaak genoemd als heel belangrijk zijn genieten van het landschap/de natuur, genieten van de rust/stilte, en werken aan de gezondheid.   

Toegankelijkheid   

De toegankelijkheid van het Lint wordt hoog gewaardeerd (score 8-10). Daarbij worden ‘gratis parkeren en fietsenstallingen’ genoemd, maar ook: de afstand vanaf huis en goede toegangswegen. Als verbeterpunten worden genoemd: meer fietsenstallingen en betere parkeerinformatie.  

Voorzieningen  
De voorzieningen op het Lint scoren tussen 7 en 10. Als belangrijkste voorzieningen worden genoemd: goede paden, glad asfalt, goede afstanden, bankjes, informatieborden en een  afstandsindicator per 100 meter. Als verbeterpunten worden genoemd: vaker de veegwagen, meer toiletten, helderheid over je plek op het Lint en meer waterpunten.  

Het landschap  

Het landschap scoort tussen 7 en 10. Als meest belangrijk werden genoemd: dat het ruim is opgezet, afwisseling in landschap, groen en begroeiing, openheid en overzicht en waterpartijen. Verbeterpunten die werden aangegeven waren: groen moet nog uitgroeien, op sommige plekken zie je de weg, er moet niet teveel tegen het Lint aan gebouwd worden.  

De geluidssituatie  

De geluidssituatie krijgt een score tussen 6 en 9. Belangrijke aspecten voor de geluidswaardering zijn: passend geluid, stilte en rust en de mate van verkeersgeluid. Verbeterpunten aangaande geluid zijn: weg- en treingeluid verminderen, beter handhaven tegen hangjongeren en tegen bromfietsen en scooters.  

  
Veiligheid  
De veiligheid scoort tussen 5 en 9.  Dat het Lint autovrij is, wordt hoog gewaardeerd. Belangrijk voor de score op veiligheid zijn: hangjongeren, verlichting, snelheidsverschillen, veilige oversteekplaatsen, goed onderhoud, toezicht en de aanwezigheid van anderen. Verbeterpunten zijn onder meer: duidelijker onderscheid maken tussen plek voor fietser/voetganger, geen wielrenners toelaten, meer toezicht op hangjongeren en op brommers en scooters, verlichting in de avond en drempels bij zebrapaden.  

Betrokkenen  
Diverse betrokkenen (*) is gevraagd naar hun betrokkenheid en belang bij het Lint. Daarnaast zijn vragen gesteld naar het doel en de succesfactoren.   

Succesfactoren  
De betrokkenen noemen als succesfactoren: een sterke visie die goed aansluit bij de wensen van de gebruikers, een sterke ontwerper die de visie goed kan verdedigen tegenover politiek, en die vanaf ontwerp tot heden zeer betrokken is. Maar ook: de variatie (groen, water, kunst, natuur, openheid) en het toevoegen van een centrum (identiteit) aan de nieuwbouwwijk Leidsche Rijn. Verder de ligging: centraal in Leidsche Rijn, voor iedereen goed bereikbaar. Het voorziet in een duidelijke behoefte aan sporten/bewegen in een verkeersluwe omgeving. Hoge kwaliteitseisen en herkenbaarheid maken Het Lint tot één geheel. Ook worden genoemd: de continuïteit in een sterke en brede projectleiding, het vasthouden aan de visie door de projectorganisatie tijdens gefaseerd werken, het draagvlak dat gecreëerd is door inspraak van burgers en door snelle aanplant. De ‘Vrienden van het Máximapark’ dragen sterk bij aan (door)ontwikkeling van het Lint, programmering, participatie, branding en PR (website), en het verbinden aan belangengroepen en het college van B&W.

Aanbevelingen  

• Ontwikkel een heldere toekomstbestendige visie in beleid en ontwerp, die aansluit bij de doelgroep
• De elementen groen, ruimte, natuur, afwisseling, nabijheid, autoluw, kwaliteit werden hoog gewaardeerd, gebruik deze elementen, of vervang ze met goede alternatieven in een meer stedelijke omgeving
• Zorg dat de stappen van ontwerp – aanleg – beheer goed worden vastgelegd (cyclisch) en betrek de ontwerper hierin
• Faseer: als niet alle onderdelen even snel zijn te realiseren, zorg voor aansprekende tussenresultaten   
• Besteed in de visie aandacht aan de identiteit van het gebied, en houd vast aan de visie en kwaliteitseisen die nodig
• Betrek belanghebbenden vanaf het begin, zorg voor blijvend draagvlak bij burger, beleid, bestuurder
• Zorg voor een goede dialoog tussen belanghebbenden uit verschillende sectoren  
• De betrokkenen bij het Lint kunnen ervaring en inspiratie bieden bij nieuwe plannen

Klik hier voor het eindrapport over Het Lint met literatuurbronnen (*).

U treft dit rapport binnenkort ook aan op www.slimmeengezondestad.nl onder kennisnetwerk/publicaties/kennisvragen.  

Boekje

Het Programma Slimme en Gezonde Stad bood de zes SGS-pilotsteden de mogelijkheid om een kennisvraag te stellen. Vier steden, Rotterdam, Eindhoven, Utrecht en Groningen stelden eerder kennisvragen. Deze door TNO onderzochte vragen en de antwoorden erop zijn gebundeld in het boekje ‘Vijf kennisvragen uit vier pilotsteden Slimme en Gezonde Stad’. Dit boekje is te downloaden op www.slimmeengezondestad.nl onder kennisnetwerk/publicaties.   

 
Auteur: Frank Pierik, Sabine Janssen, TNO