Henk Meurs: kanttekeningen bij regeerbeleid mobiliteit

Het kabinet richt in het mobiliteitsbeleid alle aandacht op techniek en innovatie, maar dreigt daarbij een aantal belangrijke aspecten over het hoofd te zien, zo vreest de Nijmeegse hoogleraar Mobiliteit en ruimtelijke ontwikkeling Henk Meurs.

Als ‘eenvoudig professor’ plaatste hij op het Mobility FFWD event op 28 maart in Utrecht een aantal kritische kanttekeningen bij wat er in het regeerakkoord over infrastructuur en mobiliteit te vinden is.

Autolozen

Het kabinet is vooral ‘gericht op techniek, techniek, techniek’, maar maakt vaak niet duidelijk welk beleid wordt gevoerd en verwaarloost ook een aantal aspecten, signaleert hij.

Zo moet de bereikbaarheid van het landelijk gebied worden verzekerd, maar daar is niet veel van in het kabinetsbeleid te zien. Ook is geen aandacht voor speciale groepen, zoals ouderen die technisch niet zo vaardig zijn (of helemaal niet geïnteresseerd zijn in allerlei nieuwe technologie), mensen met lage inkomens en andere groepen autolozen.

Einde concessiesystematiek?

Een tweede punt van kritiek is dat niet duidelijk wordt wat die techniek voor het beleid betekent. Een voorbeeld: het veel geroemde Mobility as a Service functioneert in het ideale geval via één app als een ‘one stop shop’. Daarvoor is samenwerking nodig tussen heel veel belanghebbenden: vervoerders, dataproviders, serviceproviders, reizigers. Wat is de rol van de overheid in dit samenspel? Stimuleren door een andere subsidiesystematiek in te voeren waarbij het geld niet langer naar de vervoerders gaat maar naar de serviceproviders of wellicht zelfs naar de reizigers? En betekent dit het einde van de huidige concessiesystematiek?

Cybersecurity

Het regeerakkoord zwijgt erover en de verschillende pilots met nieuwe mobiliteitsvormen zijn nog te kleinschalig om hier antwoord op te geven. In het verlengde hiervan ligt de vraag hoe om te gaan met cyber security als iedereen zich met behulp van apps gaat verplaatsen. Het recente lek bij Facebook waardoor de gegevens van 50 miljoen gebruikers konden worden misbruikt maakt nog eens duidelijk dat daarover moet worden nagedacht.

Klassieke fout

Een klassieker is het ontbreken van afstemming tussen landelijke en regionale projecten, evenals de falende afstemming tussen mobiliteit en ruimtelijke ordening. De recente overheveling van de Omgevingswet van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat naar BZK zal daar zeker geen verbetering in brengen.

Prijsbeleid: verhandelbare spitsrechten

Een positief punt is dat het kabinet eindelijk de stap lijkt te durven maken naar een vorm van prijsbeleid, als eerste voor vrachtwagens vanaf circa 2024. Er zijn inmiddels ervaringen opgedaan met spitsmijden, dat volgens Meurs, ‘tamelijk effectief’ is, en ook de kilometerheffing voor personenauto’s zal ooit wel weer ter sprake komen. Hij stelt een alternatief voor: verhandelbare rechten voor het gebruik van bepaalde trajecten in de spits. Wie zijn rechten niet nodig heeft, kan ze via internet te koop aanbieden. Zo’n systeem is geen luchtfietserij, want het wordt onder meer bij de Vrije Universiteit al gebruikt voor het verdelen van de schaarse hoeveelheid parkeerruimte.

Stokpaardje

Daarmee komt hij op wat hij een ‘persoonlijk stokpaardje’ noemt: het parkeerbeleid, nog een punt dat ontbreekt in het kabinetsbeleid. Een gemiste kans, vindt Meurs. “Nog steeds is in Nederland 94 procent van alle parkeerplekken onbetaald en krijgen bijna alle werknemers een parkeerplaats van hun werkgever. Als we dit anders gaan doen, is dat zeer effectief.”

 
Auteur: Pieter Steenbergen