Haven Rotterdam wacht concurrentie van Baltische staten

Transport, logistiek en distributie zijn niet meer vanzelfsprekende Nederlandse 'sterkten'. Met de oostelijke uitbreiding van de Europese Unie en de krachtige ontwikkeling van de Baltische staten, dreigt veel marktaandeel en werkgelegenheid verloren te gaan. En dat binnen een tijdsbestek van vijf à tien jaar. Deze oostelijke dreiging wordt nog te weinig onderkend.

Dat zegt Nico Joosse, die de economische en logistieke effecten van de meest recente uitbreiding van de Europese Unie onderzocht en daarop aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam afstudeerde. Joosse: ‘Dat Europese distributiecentra zich als vanzelf in Nederland vestigen is passé. Het zwaartepunt in logistieke dienstverlening zal verschuiven naar Duitsland.’
De afkalving van de Nederlandse distributieve functie kan wel worden beperkt door strategische allianties aan te gaan. Joosse denkt daarbij aan combinaties van Nederlandse regie/architectuur op logistiek gebied met de nog altijd lage arbeidskosten in Oost-Europa of aan het overnemen van Oost-Europese logistieke ondernemingen.
Als belangrijke regio met gunstige koopkrachtontwikkeling wordt de driehoek Berlijn-Wenen-Warschau beschouwd. Volgens studies in opdracht van de Europese Unie kan die regio op termijn in koopkracht wedijveren met Noordwest-Europa. Logistiek kan die regio zich bovendien ontwikkelen tot schakel richting Moskou.
'Nederland Distributieland' als vereniging van en voor de logistieke, multimodale sector neemt die ontwikkelingen volgens Joosse nog te laconiek op. Het ministerie van Economische Zaken en Transport en Logistiek Nederland daarentegen sluiten allerminst de ogen. Joosse signaleert in het algemeen nog een te afwachtende, weinig daadkrachtige, zo niet arrogante houding.

Dreiging
Echt buiten de boot valt Nederland als het verenigde Duitsland haar kansen op distributief gebied binnen het nieuwe Europa ontdekt en uitbuit. Joosse: 'Duitsland is van oudsher al redelijk transportgericht geweest en komt nu centraler te liggen. Frankfurt heeft zich wat betreft het goederenvervoer door de lucht al ontwikkeld tot dé logistieke ‘hub’ van Europa. En ook moet de verdere ontwikkeling en positie van Hamburg niet worden onderschat: 'Dat is tenslotte maar een dag verder varen dan Rotterdam.' Naast genoemde west-oost-allianties, zouden de gevaren dan ook gepareerd kunnen worden door samenwerking met bijvoorbeeld Antwerpen, Hamburg en - als belangrijkste Europese binnenhaven - Duisburg. Naast passende samenwerking kan de ‘dreiging uit het oosten’ ook het hoofd worden geboden door de verhevigde concurrentie daadwerkelijk aan te gaan, echter niet op basis van kosten maar op basis van logistieke kennis.
Welk marktaandeel en hoeveel werkgelegenheid in de logistieke en distributieve sector op den duur kan verdwijnen door de verschuiving van het economisch zwaartepunt in Europa is door Joosse niet gekwantificeerd. Een alertere houding kan zijns inziens echter hoe dan ook geen kwaad.