Grotere ongevalskans door te klein brein

Amper rijervaring en dan ook nog eens een gebrekkige prefrontale cortex aan boord. Het valt voor jonge, beginnende automobilisten niet mee om buiten de verkeersveiligheidsstatistieken te blijven. Behalve dat ze in het verkeer nog 'groentjes' zijn, kampen ze met het gebrek dat een hersendeel waarin onder meer zelfevaluatie/reflectie zetelt, nog niet voldoende uit de kluiten is gewassen.

Deze nieuwe veronderstelling ventileert prof. dr. K.A. Brookhuis van de Rijksuniversiteit Groningen. Dat nieuwkomers op de weg meer risico nemen en bijvoorbeeld met te hoge snelheid een bocht indraaien en zo veel eerder dan anderen brokken maken, zou daarmee te maken hebben.
Brookhuis vermeldt dat het hier om betrekkelijk nieuwe inzichten gaat en dat exacte, getalsmatige verbanden niet één twee drie te leggen zijn. Evenmin valt te zeggen in hoeverre de invloed van die prefrontale cortex, die pas op 24 à 25-jarige leeftijd tot volle wasdom komt, zich verhoudt tot het gebrek aan rijervaring. Wetenschapsgetrouw geeft Brookhuis wel aan dat hier nog veel onderzoek te verrichten valt. Het kan nog wel tien jaar duren voordat het naadje van de kous is gevonden.
Vast staat dat een gebrekkige zelfevaluatie bij jongeren mede debet is aan hun relatief hoge ongevalskans. Tot 24 jaar hebben zij een vier keer zo hoog ongevalsrisico als ervaren bestuurders van tussen 30 en 59 jaar. Brookhuis waagt te spreken van een onderontwikkeld aspect in de beschouwing van verkeersgedrag. Onderzoek van de prefrontale cortex en de relatie met gedragstypen of -stoornissen komt zijns inziens de komende tijd meer en meer in zwang.

Rijsimulator
Zonder consequentie hoeven Brookhuis' ideeën nu nog niet te blijven. De hoogleraar pleit voor extra lessen achter de rijsimulator. Die drukt aspirant-automobilisten met de neus op de feiten, ook en met name in situaties die men 'live' niet zo snel tegenkomt. 'Men moet goed leren omgaan met de verantwoordelijkheid en de consequenties tonen als je die verantwoordelijkheid níet neemt. Een leerproces kan de onderontwikkeling van de prefrontale cortex compenseren', meent Brookhuis. 'In de vliegwereld wordt de opleiding al voor 70 procent achter de simulator uitgevoerd. Dat heeft met kostenbesparing te maken, maar nog veel met het feit dat men cursisten met veel meer uiteenlopende situaties kan confronteren.'
Uit een ander vaatje tapt intussen de verkeersveiligheidsexpert en rallykampioen Paul Maaskant, die een speciale rijvaardigheidstraining voor nieuwkomers op de weg ontwikkelde. Deze 'young driver rijvaardigheidstraining' gaat uit van het feit dat jonge automobilisten een hoge risicoacceptatie hebben maar de consequenties daarvan - wegens een gebrek aan rijervaring - nog niet kunnen dragen. De trainingen van één uur theorie en vijf uur praktijk - bijvoorbeeld met een noodstop met en zonder ABS - hebben plaats op het rijvaardigheidscentrum in Lelystad.