Grootschalige proef met tolheffing in Stockholm

Stockholm staat in de startblokken om het Londense voorbeeld van rekeningrijden in het stadscentrum te volgen. Voorjaar 2005 moet een anderhalf jaar durende proef beginnen met een buiten- en binnencordon waarvoor automobilisten een gedifferentieerd tarief betalen. Eind 2006 mogen de Stockholmers per referendum uitmaken of rekeningrijden een blijvertje wordt.

Stockholm, motor van de Zweedse economie, zucht al geruime tijd onder toenemende congestie. Volgens de Kamer van Koophandel belopen de maatschappelijke kosten nu één miljard euro per jaar.
De proef beslaat - zeker verhoudingsgewijs - een groot gebied, namelijk 25 vierkante kilometer tegen 21 rond de Londense City. Verschil met Groot-Brittannië is verder dat Zweden een gedifferentieerd tarief toepast voor de buitenste en binnenste zone, alsmede voor verschillende periodes binnen de spitsen en voor daluren.
Succescriteria voor de lokale autoriteiten zijn: tien à 15 procent minder congestie in ochtend- en avondspits, lagere uitstoot van schadelijke stoffen en een merkbare verbetering van de stedelijke leefbaarheid.
Omgerekend kost toegang tot de buitenzone tijdens de spits twee euro en nog eens één euro extra voor toegang tot de binnenzone. Voor de daluren geldt voor elke ring een tarief van één euro. Wie de stad veel in en uit moet, betaalt maximaal acht euro per dag. Vóór half zeven 's ochtends en na half zeven 's avonds is de toegang vrij. Algeheel vrijgesteld zijn behalve openbaar vervoer onder meer taxi's, motorfietsen en schoolbussen. De opbrengsten moeten leiden tot extra investeringen in openbaar vervoer en infrastructuur.
Aan starre tolpoortjes voor de praktische uitvoering denkt Stockholm niet. Camera's en DSRC-technologie (microgolven voor infrarood-voertuigherkenning) moeten alle binnenrijdende voertuigen kunnen identificeren voor elektronische verrekening.

Permanent
Hoewel de kritiek van het bedrijfsleven nog niet geheel is verstomd, krijgt de Londense 'congestion charge' van £ 5 per toegang tot het stadscentrum ruim één jaar na invoering steeds meer een permanent karakter. De geestelijk vader, de socialistische burgemeester Ken Livingstone, wijst op de congestievermindering met 30 procent. De gemiddelde voertuigsnelheden zouden nu hoger liggen dan begin jaren tachtig.
Naast Stockholm zetten meer steden het licht op groen voor rekeningrijden. Edinburgh en Cardiff, hoofdsteden van Schotland en Wales, willen binnen twee jaar een cordon- en elektronisch betaalsysteem invoeren voor extra verkeers- en vervoersinvesteringen. En ook Barcelona en Milaan tonen interesse. Op het Amerikaans continent worden in uiteenlopende steden als San Francisco en São Paolo voorstellen uitgewerkt, waarbij in 'Frisco' een elektronische stadstol een aanvulling moet vormen op de HOV-lanes die al sinds jaar en dag het privilege van snelle doortocht verlenen aan auto's met twee of meer inzittenden.