Goederenspoorlijn Maastricht-Lanaken in zicht

Het project om het voormalige spoorlijntje tussen Maastricht en het Belgische Lanaken weer geschikt te maken voor goederenvervoer kan rekenen op drie miljoen euro subsidie vanuit het Europese Interregprogramma. Hiermee is formeel de laatste hobbel weggenomen voor de opknapbeurt van het traject. Deze kan in de loop van dit voorjaar van start gaan.

Onderzoek van de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij Limburg wijst uit dat er voor het spoorlijntje een potentiële goederenstroom bestaat van 9 miljoen ton bulkgoederen en 25.000 containers. Deze bereiken hun bestemming in Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Zuid-Europa nu nog per schip en vrachtwagen. Opnieuw in gebruik nemen van de spoorverbinding leidt al direct tot een modal-shift van een half miljoen ton lading ten gunste van het spoor. Dit komt overeen met een daling van het aantal vrachtwagenbewegingen met 300 per dag, ofwel 65 procent.
Verantwoordelijk hiervoor is papierfabriek SAPPI, met vestigingen in zowel Maastricht als Lanaken. Het bedrijf heeft toegezegd op eigen terrein te investeren in een spooraansluiting. SAPPI wordt vooralsnog de belangrijkste gebruiker van de verbinding, maar zal in de toekomst naar verwachting gezelschap krijgen van andere verladers. De gemeente Lanaken ontwikkelt langs het traject namelijk een nieuw bedrijventerrein en hoopt daarvoor ook bedrijven te strikken die hun aan- en afvoer per spoor regelen.
De belangrijkste investeringen vinden dan ook plaats aan Belgische zijde. Daar komen twee overslagstations en een bijbehorende rangeerbundel langs het Albert-I-kanaal. De rangeerbundel telt vier sporen van elk 400 meter. Aan- en afvoer van goederen wordt in eerste instantie hier geconcentreerd. SAPPI laat pendeltreinen rijden tussen dit rangeerterrein en haar Maastrichtse locatie.
Aan Nederlandse kant blijven de investeringen beperkt tot aanpassing van een drukke kruising met het wegverkeer. Daarnaast moeten er nieuwe afspraken komen met de scheepvaart over bediening van de beweegbare brug over de Maas en moet nog eens goed worden gekeken naar de milieu- en geluidsconsequenties voor een aangrenzende bestaande en geplande woonwijk. ProRail doet onderzoek naar deze zaken en hoopt dit in april af te ronden.
Spoedig daarna kunnen de werkzaamheden beginnen, waarvan de totale kosten zijn geraamd op 14 miljoen euro. Hiervan is 3 miljoen onlangs toegezegd vanuit het Europese Interregprogramma. De provincie Limburg betaalt 2,6 miljoen euro, ProRail 3 miljoen, de gemeente Lanaken 0,6 miljoen, Vlaanderen 3,7 miljoen en het ministerie van Economische Zaken 1 miljoen. De Belgische NMBS verzorgt de exploitatie.

Reizigerstreinen
Eind 2006 is het spoor naar verwachting rijklaar. Medio 2007 zullen er dagelijks ongeveer 20 treinen gebruik van maken. Voor de wat langere termijn maken de Belgen zich sterk om op het traject ook reizigerstreinen te laten rijden. Een doorgaande verbinding Maastricht-Lanaken-Hasselt-Leuven is echter vooral een politieke wens van onze zuiderburen, die volgens een woordvoerder van de Nederlandse provincie Limburg niet stoelt op vervoerkundige feiten.
In België lopen diverse studies om de spoornetten aan beide zijden van de grens beter op elkaar te laten aansluiten. Ook over een spoorlijn Genk-Sittard/Geleen wordt nagedacht. Gezien de bijbehorende kosten van 800 miljoen euro is dit plan aan Nederlandse zijde eveneens sceptisch ontvangen. Vermoedelijk ook met enige argwaan. Het zou DSM een snelle toegang verschaffen naar Antwerpen, dat als spoorhaven over betere en dus goedkopere afhandelingsfaciliteiten beschikt dan Rotterdam.