Glaasje op en rijden maar

In Friesland mogen jonge automobilisten aan den lijve ondervinden wat alcohol met hun rijgedrag doet. Het Drentse programma ‘Alcoholvrij op weg’ wordt nu ook uitgevoerd op het terrein van het verkeerseducatiecentrum in Drachten.

Hoe is het om te rijden onder invloed van alcohol? Sinds 1996 organiseert Verslavingszorg Noord Nederland op het circuit van Emmen 20 keer per jaar een alcoholervaringsproef, waaraan per keer acht jonge bestuurders deelnemen. De jongeren krijgen informatie over de effecten van alcohol en stappen twee keer achter het stuur: een keer nuchter en een keer na diverse glazen alcohol. Daarbij moeten ze een aantal handelingen verrichten zoals door een waterbak rijden en parkeren.
Het is een effectief programma, concludeerden onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen in 2006. Van de controlegroep bleek 4,2 procent van de jonge mannen een keer aangehouden te zijn voor rijden met te veel alcohol, bij de mannelijke deelnemers aan de proef bleek dit 0,7 procent te zijn. (Jonge vrouwen bleken, zowel in de controlegroep als in de groep die deelnam aan de proef, niet te zijn betrapt op rijden onder invloed.)
Ondanks deze resultaten, kreeg het programma tot nu toe niet veel navolging. Hadewig Bijsterveld, projectleider van Verslavingszorg Noord Nederland: ‘In een aantal provincies zijn collega-instellingen van ons wel in gesprek om ook het programma te gaan doen. Maar het is niet eenvoudig om zoiets van de grond te krijgen omdat er veel partijen bij betrokken zijn.’ Behalve verslavingszorg en de provincie zijn in Drenthe ook rijschoolhouders, Veilig Verkeer Nederland, de politie en justitie bij het project betrokken.
De rijschoolhouders benaderen oud-leerlingen voor deelname aan het project en zorgen ervoor dat deelnemers worden gehaald en gebracht. Voor de rijproef worden lesauto’s - met dubbele bediening - gebruikt.
De betrokkenheid van politie en het Openbaar Ministerie is noodzakelijk voor de uitvoering van het programma. De politie is bij de proef aanwezig en voert onder meer blaastesten uit. Het OM moet instemmen met het rijden onder invloed. Bijsterveld: ‘In Drenthe gedoogt het OM het rijden onder invloed tijdens het programma. Let wel: gedogen, geen toestemming. We zijn namelijk wel in overtreding van artikel 8, lid 1. Je mag niet met te veel alcohol achter het stuur, ook al is het op een afgesloten terrein. Ik heb gehoord dat in één provincie het OM niet akkoord ging, waardoor het programma niet door kon gaan.’

Hoge kosten
In Zeeland werd een paar jaar geleden een proef met het programma gedaan. Daar is toch besloten er niet mee door te gaan. Martin Huysse van het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid in Zeeland: ’Wij vonden dat het te veel kostte in relatie tot het aantal deelnemers. Wij hebben het ongeveer twee jaar gedaan en in totaal 64 deelnemers bereikt. Voor die deelnemers is het dan wel heel effectief, maar als je bekijkt wat je per deelnemer uitgeeft, is dat wel veel geld.’
In Friesland kijken ze daar anders tegenaan. Jan van der Zwaag van het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Fryslân (ROF): ‘Wij hebben afgelopen jaar een proef gedaan met twee groepen van ieder acht deelnemers. Wij waren daar erg over te spreken. We zijn ervan overtuigd dat deze groep niet alleen zelf ander gedrag zal laten zien, maar dat we met hen ambassadeurs hebben voor hun doelgroep. Zij hebben van deze cursus geleerd wat alcohol doet en zullen dat doorvertellen aan hun vrienden.’
Ook Attie Sijpkes van het team verkeer en vervoer van de provincie Drenthe meent dat het effect van het programma verder gaat dan alleen de doelgroep. ‘We merken dat jongelui die deze proef hebben gedaan graag over hun ervaringen vertellen. Ze vinden het gaaf om mee te maken en in de kroeg zullen ze daar echt nog wel eens over vertellen.’
Provincie Drenthe steekt jaarlijks zo’n 44.000 euro in het project. De verslavingszorg draagt bij in de loonkosten van de projectleider. De rijschoolhouders die de deelnemers werven en vervoeren, krijgen alleen een reiskostenvergoeding.