Genomineerden Cuperusprijs: Stella van Lent

Op 6 november wordt de Cuperusprijs uitgereikt tijdens het NVC-diner, waar Stella van Lent één van de genomineerden is. Hoewel de nominatie een verrassing was, trekt vooral haar onderzoek aandacht. Met haar studie, getiteld “A new divide? Investigating the effect of hybrid teleworking on socio-spatial job accessibility inequalities among groups in the Dutch workforce,” biedt Van Lent beleidsmakers een nieuwe manier om bereikbaarheid en hybride werkpatronen te begrijpen.

Het onderzoek van Van Lent richt zich op de invloed van hybride thuiswerken op de bereikbaarheid van banen in Nederland. Traditionele bereikbaarheidsanalyses kijken enkel naar fysieke nabijheid en vervoermiddelen. Van Lent introduceert echter een extra aspect: bereikbaarheid via telecommunicatie. “We kunnen activiteiten ook thuis uitvoeren, zoals online winkelen, digitale zorg en thuiswerken. Je hoeft niet altijd fysiek aanwezig te zijn,” zegt ze. Deze ruimere definitie van bereikbaarheid erkent dat fysieke verplaatsing niet langer de enige factor is; ook digitale bereikbaarheid speelt een rol.

Van Lent onderzocht hoeveel mensen in verschillende beroepen hybride kunnen werken en wat het effect daarvan is op hun bereikbaarheid van banen. Hierbij hield ze rekening met de mogelijkheid om één tot vier dagen per week thuis te werken, en met mensen voor wie thuiswerken geen optie is.

Complexiteit

Het ontwikkelen van dit onderzoek vereiste het bouwen van een zogenaamd agent-based model, dat de bereikbaarheid op individueel niveau berekent. “Het was een uitdaging om hybride thuiswerken op deze manier in een bereikbaarheidsmodel te verwerken, omdat dit niet eerder zo is gedaan,” legt Van Lent uit. Ze moest haar model van de grond af aan opbouwen en programma’s schrijven om de complexiteit van de inputdata op hoge resolutie te verwerken. Dit proces stelde haar voor obstakels, zoals de beschikbaarheid van gedetailleerde data, maar het maakte de resultaten nuttig.

Toepasbaarheid

De uitkomsten van het onderzoek zijn opmerkelijk. Uit de modellen bleek dat de algemene bereikbaarheid toeneemt als werknemers hybride kunnen werken; zonder dagelijks te reizen, kunnen zij een bredere keuze aan banen bereiken. Maar zodra de concurrentie-effecten van hybride werken worden meegenomen – waarbij meerdere mensen strijden om dezelfde banen – blijkt dat de bereikbaarheid voor alle werknemers samen zelfs afneemt. "De toename in concurrentie is groter dan het aantal banen dat je extra kunt bereiken," licht Van Lent toe. Dit effect verschilt bovendien tussen beroepsgroepen. Voor sommige groepen met voldoende telewerk-banen blijkt de bereikbaarheid juist te verbeteren, terwijl in sectoren met minder telewerkmogelijkheden de bereikbaarheid afneemt door de toegenomen competitie.

Voor beleidsmakers biedt dit onderzoek inzichten: hybride thuiswerken lijkt op het eerste gezicht voordelig, maar heeft ook potentiële nadelen. In een toekomst met meer hybride werk, en mogelijk een toename van internationale werknemers die vanuit het buitenland werken, kan dit de concurrentie voor banen in Nederland verder vergroten.

Handige tool

Van Lent’s model biedt beleidsmakers een hulpmiddel om inzicht te krijgen in de effecten van hybride thuiswerken op bereikbaarheid en werkgelegenheid. Behalve voor banen kan dit model ook ingezet worden om de bereikbaarheid van andere activiteiten, zoals zorg en winkelmogelijkheden, in kaart te brengen.

In vervoersbeleid wordt nog vaak ingezet op infrastructurele middelen om de bereikbaarheid te verhogen. Denk bijvoorbeeld aan het verbreden van wegen. Terwijl het voorzien van digitale bereikbaarheid naar dit soort activiteiten een duurzaam beleidsmiddel kan zijn dat niet alleen toegang tot deze activiteiten faciliteert, maar ook de vervoersvraag potentieel verandert of afneemt. Vervolgens is het de vraag hoe je de digitale bereikbaarheid wil stimuleren.

 “Moeten we maatregelen nemen om de lokale arbeidsmarkt te beschermen? Of juist meer telewerk-banen stimuleren om de bereikbaarheid voor iedereen te verbeteren?” vraagt Van Lent zich af. Haar onderzoek stelt vragen die beleidsmakers een kader bieden voor het maken van beslissingen in het hybride werklandschap.

Woon het NVC-diner bij om Stella van Lent en andere genomineerden voor de Cuperusprijs te ontmoeten en meer te horen over hun onderzoeken!
Meer informatie op www.nationaalverkeerskundecongres.nl