'Gemeenten gooien vuile lucht over de schutting'

Gemeenten moeten hun vuile lucht 'voor zich houden' en niet als het ware over de schutting gooien. Er is daarom meer centrale regie nodig om te voorkomen dat lokale overheden op eigen houtje milieuzones instellen. Kleinere plattelandsgemeenten kunnen daar nu de dupe van zijn, vindt de Commissie Stedelijke Distributie.

De vorig jaar door minister Peijs van Verkeer en Waterstaat ingestelde commissie vreest dat als grotere centrumsteden steeds scherpere eisen stellen aan vrachtverkeer, expediteurs en andere vervoerders noodgedwongen hun oudere en viezere vrachtwagens zullen inzetten voor bevoorrading van kleinere steden en dorpen. 'Er dreigt een enorme lappendeken van gemeentelijke voertuigeisen', waarschuwde secretaris Olof Mudde in oktober vorig jaar. 'Ongecoördineerde initiatieven' pakken averechts uit en voor het bedrijfsleven wordt het onwerkbaar. Met de wildgroei aan milieuzones worden inwoners van kleinere steden en dorpen met de luchtvervuiling van hun grotere broer opgescheept.
De commissie onder leiding van de Eindhovense burgemeester Alexander Sakkers reageert op Peijs' oproep tot meer regiosamenwerking en afstemming tussen gemeenten, detailhandel en vervoerders. Daarvan is nu weinig te merken, vindt de commissie. Lokale initiatieven, waar staatssecretaris Van Geel keer op keer op hamert, schieten door en sorteren zonder afstemming geen effect.
Pluspunt vindt Mudde dat (middel)grote steden als Amsterdam, Rotterdam, Haarlem, Nijmegen, Delft en Tilburg inmiddels overleggen over milieu- en voertuigeisen. De laatste stad overlegt separaat ook met andere Noord-Brabantse steden.
Milieu- en voertuigeisen zijn overigens maar één manier om de luchtkwaliteit te verbeteren. Van Geel pleitte eerder voor betere afstemming van verkeerslichten en autoluwe zones. Voor lokale maatregelen is tot 2015 100 miljoen euro beschikbaar.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zegt dat het eerst en vooral van bronmaatregelen moet komen, oftewel emissieterugdringing. 'We kennen het probleem van verschillende systemen en maatregelen. Maar wat voor de ene gemeente goed is, hoeft dat voor een andere nog niet te zijn', zegt woordvoerster Chantal van Dijk die het belang van lokale autonomie beklemtoont. Ook centrale regie hoeft niet voor elke gemeente te passen.
Een 'standaardisering van milieuzones' moet uitkomst brengen. Het ministerie van VROM wil daarvoor met de VNG in 2007 een convenant sluiten. 'Het mag in elk geval niet zo zijn dat de ene gemeente hinder ondervindt van maatregelen van de ander', beklemtoont Babette Gräber van het ministerie.

Actieprogramma
Een eerste stap naar afstemming zetten de 18 gemeenten van de Stadsregio Rotterdam, die ook in de centrale milieudienst Rijnmond samenwerken. Eind vorig jaar stelde het bestuur van de stadsregio een actieprogramma van 34 maatregelen vast. Centrale doelstelling is dat het in 2010 in de Rijnmond gedaan is met normoverschrijding van luchtkwaliteit. Uniformiteit in milieuzonering is een van de methodes.
'De valkuil dat milieuproblemen over de schutting worden gegooid, is onderkend', zegt Krijn van Rijn van de centrale milieudienst Rijnmond. 'Het maatregelenpakket is uniek, zowel wat betreft stad en haven als voor bewoners en bedrijven.'
De maatregelen die nu door de stadsregio gepreciseerd zullen worden, zijn het resultaat van overleg tussen de 18 Rijnmond-gemeenten, Zuid-Holland, het Havenbedrijf en het rijk. Het programma is gericht op wegverkeer, scheepvaart, rail, huishoudens en industrie.