Geluidloos zoeven door Rennes

Lichte, onbemande minimetro’s vormen de ruggengraat van het openbaar vervoer in Rennes, Noord-West-Frankrijk. Hier is sinds 2002 een 8,5 km lange metrolijn operationeel van het type VAL, véhicule automatique léger. Eerder nog dan een wereldwijde doorbraak, lijkt hier en daar de tram het weer te winnen.

In Rennes is een verkeerstechnische droom werkelijkheid: razendsnel optrekkende en afremmende metrotreinen, elk met twee rijtuigen, zoeven geluidloos voort op rubberen banden, met maximumsnelheden van 80 km/uur. De gemiddelde snelheid bedraagt 32 km/uur, bijna het dubbele van traditionele trams. Elke trein kan 150 personen vervoeren. De computergestuurde treinen, zonder bestuurder, rijden met een frequentie van exact elke 2,5 minuten. Per dag maken 125.000 passagiers gebruik van deze lijn.  

Verdere pluspunten van dit systeem zijn meerdere P+R-faciliteiten naast de stations, met integratie van parkeer- en vervoertarieven. Voor de veiligheid zijn 130 camera’s geïnstalleerd in de stations en in de treinen. Vanuit de minimetro kunnen reizigers direct contact opnemen met de centrale verkeersleiding. Naast Rennes is ook Turijn, in Noord-Italië, tevreden over een 9,6 km lange VAL-lijn die sinds 2006 in bedrijf is, als aanvulling op het uitgebreide tramnet dat intact is gebleven. Ook in Toulouse en Lille rijden minimetros van het type VAL. De minimetro van Lille rijdt tot de Frans-Belgische grens. De Franse firma Matra, die in 1983 aan de wieg stond van de eerste VAL-lijn ter wereld (in Lille), is nu onderdeel van het Duitse Siemens.

Nadelen van minimetro’s zijn de brede betonnen viaducten die noodzakelijk zijn voor de geleidingrails. Medegebruik van de infrastructuur door andere verkeersdeelnemers is technisch onmogelijk. Een minimetro kan ook niet worden ingezet als semimetro, in combinatie met bovengrondse tram-achtige trajecten. Daarnaast zijn de kosten hoog. De 8,5 kilometer lange VAL-lijn in Rennes kostte ten slotte 527 miljoen euro, terwijl de gemiddelde aanlegkosten van een trambaan 20 miljoen euro per kilometer bedragen. In Lille is, na bijna 30 jaar ervaring met minimetro (uitgegroeid tot een net van 45 kilometer, vastgesteld dat een tramsysteem betere prestaties zou hebben geleverd dan de VAL. Het plan bestaat om twee nieuwe tramlijnen in Lille aan te leggen, in plaats van nieuwe minimetrobanen. Ook in Toulouse worden twee bestaande VAL-lijnen niet uitgebreid, terwijl binnenkort wel de eerste van vier geplande tramlijnen in bedrijf komt.

In één opzicht zijn de minimetro’s wegbereiders gebleken. Ze kennen automatische besturing en bieden hoge frequenties, tot één trein per richting elke 90 seconden. Een nieuwe ontwikkeling is dat automatische besturing ook wordt ingevoerd op ‘zware’ metrolijnen in steden als New York, Londen en Parijs. Hiermee moet de minimetro een exclusief voordeel prijsgeven.

 
Auteur: Joske van Lith