Geen verbod op mobiel bellen op de fiets

Fietsgedrag verslechtert door mobiel bellen, maar het aantal slachtoffers als gevolg daarvan zal beperkt blijven. Dit blijkt uit een onderzoek van AVV in opdracht van minister Peijs naar aanleiding van Kamervragen over de gevolgen van mobiel bellen op de fiets voor de verkeersveiligheid. Als reactie op deze resultaten besloot de minister mobiel bellen op de fiets niet te verbieden. Handhaving zou duur zijn en waarschijnlijk weinig effect sorteren.

De Adviesdienst Verkeer en Vervoer onderzocht dit jaar de risico’s van mobiel bellen op de fiets. Bestaand onderzoek over dit onderwerp bleek niet voorhanden, ook niet internationaal. Eén van de oorzaken is dat mobiel bellen niet als ongevalsoorzaak wordt geregistreerd. Over mobiel bellen tijdens het autorijden is wél uitgebreide literatuur beschikbaar. De resultaten van epidemiologische studies laten zien dat mobiel bellen tijdens het autorijden resulteert in een viermaal hogere kans om bij een ongeval betrokken te raken. Zo wordt door mobiel bellen meer informatie gemist, worden reacties vertraagd, wordt later en krachtiger geremd voor een voorligger en is de standaarddeviatie van het stuurgedrag in stedelijk gebied hoger (meer slingeren).
Centrale onderzoeksvraag in het AVV-onderzoek was: hoe beïnvloedt mobiel bellen het fietsgedrag, ofwel hoe ‘interfereert’ het met het fietsen? ‘Net als bij autorijden zal mobiel bellen op de fiets ook het grootste effect hebben op de cognitieve verwerking’, stelt Paul Schepers, adviseur verkeersveiligheid bij AVV en auteur van het onderzoeksrapport. ‘Door het telefoongesprek blijft er minder aandacht over voor het fietsen.’ Vergeleken bij autorijden is er minder interferentie met het kijkgedrag door de lagere snelheid van fietsers, zo blijkt verder. Anderzijds zal mobiel bellen bij fietsers het gehoor verstoren. Omgevingsgeluid wordt weggefilterd om het gesprek te voeren. Ten slotte moet een fietser zichzelf in evenwicht houden. Een handheld beller heeft maar één hand om te sturen en te remmen. Desondanks stelt de onderzoeker dat het aantal slachtoffers als gevolg van mobiel bellen tijdens het fietsen zeer beperkt zal zijn in vergelijking tot autorijden. Die verwachting is gebaseerd op drie aannames. Er is meer compensatiegedrag mogelijk: fietsers kunnen even afstappen om de telefoon op te nemen of bij een kruispunt uitwijken. Daarnaast wordt er minder mobiel gebeld tijdens fietsen dan tijdens autorijden. Immers, een telefoon vasthouden tijdens koud of nat weer is oncomfortabel en wind kan storend ‘gesuis’ veroorzaken. Bij een (zelfrapportage)studie onder middelbare scholieren van 13 tot 16 jaar bleek dat naar schatting slechts 1,5 procent van de tijd op de fiets mobiel gebeld werd. Ten slotte zullen ouderen vrijwel niet mobiel bellen tijdens het fietsen, terwijl meer dan de helft van de verkeersdoden onder fietsers ouder is dan 55 jaar.

Handhaving
Ook op het gebied van handhaving is gekeken naar de situatie bij automobilisten. Evaluaties van een verbod op handheld bellen in het buitenland tonen nauwelijks een blijvend effect. Daarnaast zal de handhaving van een verbod op mobiel bellen tijdens het fietsen erg duur zijn. Om deze redenen én het laag ingeschatte aantal slachtoffers heeft de minister besloten om mobiel bellen op de fiets niet te verbieden. Wel onderzoekt de bewindsvrouw of het onderwerp kan worden opgenomen in de doorlopende leerlijnen. Het gaat daarbij om de ontwikkeling van lesmateriaal op het terrein van verkeerseducatie. Voordeel is dat daarmee juist de groep scholieren kan worden bereikt die vermoedelijk het meest mobiel belt op de fiets.