Extra passages nodig voor bedreigde 'verkeerssoort'

Zo slecht als dassen en reeën hebben fietsers het niet. Maar vergelijkbaar met de noodzaak van extra oversteekvoorzieningen voor flora en fauna bij de Ecologische Hoofdstructuur, moet de toenemende barrièrevorming voor fietsers als 'bedreigde verkeerssoort' een halt worden toegeroepen.
Dit beklemtoont de Fietsersbond die bij de provincies hamert op het behoud van rechtstreekse fietsverbindingen. Met de aanleg van snel- en vaarwegen en spoorlijnen (met daarbij ook de opheffing van gelijkvloerse kruisingen) hebben de afgelopen jaren al honderden directe doorsteekjes het loodje gelegd. Met deze infrastructurele 'voorrang' voor snelverkeer staat de aantrekkelijkheid van het fietsgebruik op de korte afstand meer en meer onder druk, aldus de bond.
Eén van de provincies waar tal van nieuwe barrières voor de tweewieler (en vaak tegelijk ook voor de voetganger) dreigen, is Gelderland. Fietsersbonddirecteur Bernard Ensink is weliswaar blij dat er met de zogeheten 'Snelbinder' over de Waal (alsnog) een aantrekkelijke fietsverbinding over de rivier komt, maar vindt dat dergelijke compenserende maatregelen beter en goedkoper kunnen worden uitgevoerd als ze direct worden 'meegenomen' bij de planning en uitvoering van nieuwe infrastructuur voor snelverkeer. 'Goede voorbeelden zijn te zien in Duitsland, waar bij de totstandkoming van grote infrastructuur de lokale vervoersbelangen van meet af aan in de financiering worden betrokken'. Zorgelijk vindt hij de Gelderse situatie, onder meer vanwege de dreigende opheffing van spoorwegovergangen in de lijn Elst-Arnhem-Deventer. Daarnaast ijvert de bond voor instandhouding van fiets- en voetveren.
Provincies
Al twee jaar geleden startte de Fietsersbond het 'barrièreproject', waarbij de bond een centrale rol toedicht aan de provincies. Niet per se als wegbeheerder (de meeste belemmeringen betreffen immers uitbreiding en aanpassing van het hoofdwegennet en spoorwegen), maar vanwege de intermediaire rol van deze bestuurslaag. 'Provincies spelen een regierol bij het hoofdwegennet maar spreken gemeenten ook aan op fietsbeleid en ruimtelijke plannen. Bovendien hebben de provincies grote ambities op het vlak van recreatie en natuur; gebieden waar het probleem van de barrièrewerking eveneens aan de orde is', aldus Ensink.

Alleen al in Limburg verdween door de aanleg van de noord/zuid-as (A73) een vijftigtal dwarsverbindingen voor langzaam verkeer. Maar ook in Utrecht, Drenthe en Zeeland heeft de Fietsersbond het belang van het behoud van rechtstreekse doorsteekjes aan de orde gesteld. Volgens Ensink krijgen bestuurders op provinciaal en ook rijksniveau inmiddels wel meer oog voor het belang van goede compensatie. Zo speelde de provincie Utrecht een belangrijke rol bij de openstelling van een landgoed voor fietsers waarmee veel nutteloze extra kilometers worden voorkomen.
Winst ziet Ensink ook in een recent Kamerbesluit. Daarin wordt van verkeersminister Peijs geëist haar beleid voor het sluiten van gelijkvloerse kruisingen te heroverwegen. In het oorspronkelijke plan zouden vrijwel alle gelijkvloerse spoorwegovergangen het veld moeten ruimen. Per vier verdwenen overgangen zou er dan één ongelijkvloerse terug moeten komen. Volgens GroenLinks, Partij van de Arbeid en VVD dient de bewindsvrouw uit een ander vaatje te tappen, aangezien de sluiting buitenproportionele gevolgen zou hebben voor de toegankelijkheid van het omliggend gebied. Met zogeheten 'slalomhekken' zou aan fietsers en voetgangers een goed alternatief geboden kunnen worden. 'Juist voor die verkeersdeelnemers tellen de kilometers', benadrukt Ensink. 'Elke korte verbinding die verdwijnt, leidt onherroepelijk tot meer autogebruik'.
Fietstoets
Voor een actievere provinciale regiefunctie, biedt de Fietsersbond de zogeheten 'fietstoets' als instrument aan. Bij alle infrastructurele en ruimtelijke plannen kan daarmee in een vroeg stadium worden vastgesteld welke eventuele negatieve gevolgen voor fietsers optreden en hoe daar een mouw aan kan worden gepast. De bond werkt met haar anti-barrièrebeleid samen met de Stichting Fietsplatform (een samenwerkingsorgaan op het vlak van recreatief fietsen) en de Stichting Lange Afstands Wandelen.