Eerste esthetisch correcte tram snelt door Bordeaux

Eind december is het tramnet van Bordeaux officieel geopend. Aan het project is zes jaar gewerkt. Het is gelukt om de tram op tijd op de rails te krijgen, maar slechts voor een deel van het oorspronkelijke traject. Opvallend is de nieuwe techniek die is toegepast: APS: Alimentation par Sol.

De tram is de nieuwe de ruggengraat van het openbaar vervoer in Bordeaux, een stad met 700 000 inwoners (inclusief voorsteden), op vier na de grootste van Frankrijk. Het net bestaat uit 44 futuristische tramstellen, met comfortabele lage-vloerinstap, 30 cm boven straatniveau.
Volgens plan zouden op 21 december 2003 drie lijnen, met een totale lengte van 25 kilometer, tegelijk in bedrijf gaan: de oost-west lijn A, de noord-zuidlijn B en een kortere lijn C naar het noorden. Van lijn A was echter slechts de oostelijke helft gereed. Het westelijke deel van de lijn was niet klaar, terwijl de lijnen B en C slechts in ruwbouw gereed zijn. Dit jaar beginnen de proefritten, maar de openingsdatum is nog onzeker.
Nieuwe techniek
In Bordeaux is een nieuwe techniek voor het eerst toegepast: APS, Alimentation par Sol. Dat betekent dat op trajecten waar de bovenleiding ontbreekt, voeding plaatsvindt via een stalen derde rail, tussen de rails waarop de wielen rijden. De derde rail bestaat uit een opeenvolging van stalen strips met een lengte van acht meter, gemonteerd in het wegdek. Via centrale sturing wordt tijdens het rijden uitsluitend het gedeelte onder de tram onder spanning gebracht. De spanning wordt opgevangen via een soort ‘schaatsen’, die over de derde rail onder de tram glijden. Gevaar voor elektrocutie is er niet.
Drijvende kracht achter het idee van een tram zonder bovenleiding was het Franse ministerie van Cultuur, dat in tramdraden een aantasting zag van de stad met zijn vele monumenten en om die reden dreigde de plannen voor een tramnet te blokkeren.
De verkeerschaos was echter onbeheersbaar, en vanwege de zwakke bodem was de bouw van een metro onmogelijk. APS leek daarom de enige mogelijkheid om een snel vervoersnet in Bordeaux te realiseren.
Niet alle Franse steden staan te springen om APS. Marseille, waar een APS-proeftraject werd ingericht, heeft bijvoorbeeld geen behoefte aan APS, dat tot een kostenverhoging van 10 procent leidt. In deze ook monumentale stad stoort niemand zich aan de draden van trolleybussen. APS, wordt hier gezien als overbodige luxe.
Toch overheerst de esthetiek in het Franse denken over verkeer en vervoer. Onlangs heeft bijvoorbeeld de stad Nice aangekondigd dat haar eerste tramlijn met APS moet worden uitgevoerd.
In Bordeaux zelf is de draadloze tram uitgegroeid van een stuk verkeerstechniek tot een zuiver statussymbool. Elke buurt eiste een stukje APS. Zo niet, dan dreigde obstructie. Deze pressie heeft ertoe geleid dat in Bordeaux APS-trajecten zijn in onopvallende straten met kantoren en fabrieksgebouwen. De techniek lijkt bovendien te zijn toegepast ondanks twijfels over technische levensvatbaarheid.
Metro-allures
Wegens de zwakke bodem was de bouw van een metro in Bordeaux onmogelijk. Daarentegen vertonen de nieuwe tramlijnen metro-allures. Ze kennen hoge frequenties (elke zes minuten), hoge commerciële snelheden (20 km/uur), geheel gescheiden banen waarop geen andere voertuigen worden toegelaten, ruim opgezette haltes en lange trams met een capaciteit tot 300 reizigers. Dit betekent een capaciteit van 4500 passagiers per richting per uur.