E-auto: cruciaal element in het elektriciteitsnet van de toekomst

De doelstelling om in 2025 1 miljoen elektrische auto’s op de Nederlandse wegen te krijgen ligt goed op schema. Voor dit jaar zijn 20.000 elektrische auto’s voorzien, terwijl er ondertussen al meer dan 50.000 (grotendeels plug-in hybrides) rijden. Maar wat betekent deze ambitie voor het elektriciteitsnet?  Nu al inzetten op slimme maatregelen, voorkomt dat in 2025 het licht uitgaat als al deze auto's (duurzaam) moeten gaan laden. Hoe doe je dat?  

Het opladen van elektrische auto’s kost natuurlijk stroom, en ook veel stroom. Afhankelijk van de afstanden en het type auto kan dat op jaarbasis oplopen tot 1 of 2 keer het verbruik van een gemiddeld huishouden [klik hier voor meer info]. De piekbelasting die de grootste impact op het elektriciteitsnet heeft, ontstaat doordat er bij het laden van een elektrische auto gelijktijdig veel elektriciteit wordt afgenomen. Dit moet op een of andere manier worden ondervangen. Want de netten moeten ook de pieken - van vijf tot zeven uur s’ avonds - in de stroomvraag aankunnen.

Uit het hiervoor genoemde onderzoek van ElaadNLis bekend dat de pieken voor die ladende auto’s niet veel anders zullen zijn. Logisch lijkt namelijk dat mensen thuis komen en dan de auto inpluggen. Als het enkele auto’s in de straat betreft, is dat nog geen probleem. Maar wat als het er straks tien zijn?

Bestaande net slim gebruiken
Er zijn twee manieren om te zorgen dat het net meer vraag aan kan: het net verzwaren – een nogal dure oplossing – en het slim gebruiken van het bestaande elektriciteitsnet door middel van slimme laadtechnologieën. Een voorbeeld daarvan is Smart Charging. Hierbij wordt met behulp van ICT de accu van een elektrische auto opgeladen op het meest geschikte tijdstip. Misschien is de auto pas morgenvroeg na zeven uur weer nodig of is een paar uur laden genoeg. Dan maakt het eigenlijk niet zoveel uit wanneer die geladen wordt, ook niet als dat bijvoorbeeld midden in de nacht is, als er weinig vraag naar stroom is. Zeker wanneer er een app is die dat regelt. Op deze manier kan er bovendien op de stroomrekening worden bespaard. En, als genoeg mensen daaraan meewerken, hoeven er misschien helemaal geen dure extra kabels in de grond.

Accu’s op wielen
Als we kiezen voor de slimme oplossing, dan kunnen we meteen een ander probleem oplossen. Er komt steeds meer lokaal opgewekte duurzame stroom: windenergie en met name zonnestroom groeien exponentieel. Ook dat is een uitdaging voor het net. Het zal steeds vaker voorkomen dat met de zon- en windstroom het aanbod vaker groter is dan de vraag. Op zondagmiddagen waarbij het erg hard waait en de zon flink schijnt komt het in Duitsland nu al een enkele keer voor dat de stroomprijs negatief wordt. Dan is er zoveel aanbod dat je wordt betaald om stroom af te nemen. Nu profiteren alleen grote partijen daarvan. Maar wat als er straks een miljoen elektrische auto’s zijn? Eigenlijk zijn dat een miljoen accu’s op wielen. Aangezien auto’s een groot deel van de dag stil staan en ze gezamenlijk een enorme opslagcapaciteit vertegenwoordigen, kunnen ze prima ingezet worden om juist op dat soort momenten zo veel mogelijk te laden. Dat kan door het toepassen van Smart Charging, door de accu met vol vermogen op te laten op de momenten waarop er juist veel aanbod is van stroom uit zon of wind. Een stap verder is de accu’s gebruiken om terug te leveren aan het net. Het zogenaamde Vehicle2Grid. Dat maakt het elektriciteitsnet meer flexibel.

Proefprojecten
Op dit moment lopen diverse proefprojecten om ervaring op te doen met Smart Charging. Daarbij zijn naast netbeheerders, het gezamenlijke kennis- en innovatiecentrum ElaadNL, ook veel andere partijen betrokken zoals universiteiten, energieleveranciers en serviceproviders. Zo kunnen in Noord-Brabant automobilisten geld besparen door te laden op het moment dat stroomprijzen laag zijn. En is er een app van Eneco waarmee Tesla-rijders hetzelfde kunnen doen. Verder wordt gewerkt aan een proef waarbij automobilisten buiten de piekuren extra snel kunnen laden. En in Lochem is in een stresstest getoetst of het net inderdaad overbelast raakt als de piek van elektrische auto’s wordt toegevoegd aan het thuisgebruik, wat inderdaad het geval was. Verder wordt in Utrecht geëxperimenteerd met stroom van zonnepanelen, die rechtstreeks naar de auto wordt geleid en weer terug geleverd wordt door de auto.

Al deze proeven moeten inzicht bieden in de juiste toepassing van Smart Charging. En een antwoord geven op de vraag hoe gebruikers ermee omgaan. Hoe gevoelig zijn diverse groepen automobilisten bijvoorbeeld voor prijsprikkels? Of gaat het vooral om gemak? En welke rol speelt duurzaamheid? Welke technieken werken het beste? Wat moet er allemaal geregeld worden? Voor al deze vragen is in de komende jaren aanvullend onderzoek nodig. Belangrijk, want de auto is in de toekomst niet langer sec een vervoermiddel, maar ook een cruciaal element in het elektriciteitsnet.