Draadloze tram stokt en hapert

APS, de innovatieve techniek die in Bordeaux de draadloze tram mogelijk maakte, dreigt te mislukken. De techniek werkt niet naar behoren, waardoor vertragingen aan de orde van de dag zijn. Politiek, bevolking en trambestuurders accepteren de gang van zaken niet langer. De kans is groot dat het statussymbool weer plaats moet maken voor de ouderwetse bovenleiding.

De draadloze tram moest er destijds komen omdat het Franse ministerie van Cultuur andere tramplannen dreigde te torpederen met het argument dat bovenleidingen een onacceptabele aantasting zouden betekenen van het 18e-eeuwse binnenstadsbeeld.
Bordeaux werd de eerste klant van de nieuwe technologie. APS (Alimentation par Sol) is in de stad toegepast op ruim 10 kilometer van het gloednieuwe, uit drie lijnen bestaande tramnet. Op dit net, met een totale lengte van 22 km en 47 haltes, rijden 44 futuristische 5-delige tramstellen van het type Citadis.
Derde rail
APS vervangt de bovenleiding. Voeding vindt plaats via een stalen derde rail, aangebracht tussen de rails waarop de wielen rijden. De derde rail bestaat uit een opeenvolging van geïsoleerde 8 m lange stalen strips, gemonteerd in het wegdek. Via een duizendtal metalen regelkastjes, die langs de stoepranden zijn aangebracht, worden de strips automatisch onder stroomspanning gezet zodra een tram voorbijrijdt. Zodra het voertuig voorbij is worden de strips afgeschakeld.
Maar de regelkastjes in Bordeaux blijken storingsgevoelig. In en om deze kastjes traden grootschalige kortsluitingen op, waardoor de opening van twee van de drie tramlijnen met ettelijke maanden moest worden uitgesteld tot medio dit jaar. In de kabels tussen de kastjes en de derde rails werden kleine, maar zeer hinderlijke breuken gevonden, waardoor verstorende elektromagnetische velden ontstonden. Voorts bleek dat de kastjes moeite hadden de snelheid van de trams correct te monitoren, waardoor de stroomspanning in de metalen strips werd te laat ingeschakeld en trams stil kwamen te staan.
In de eerste vier maanden van dit jaar zijn alle regelkastjes gerepareerd. De problemen leken verholpen, tot in juli jongstleden een lawine van storingen losbarstte, waardoor het gehele tramnetwerk, inmiddels ruggengraat van het plaatselijke ov, soms urenlang plat kwam te liggen. Sindsdien worden er in Bordeaux aanzienlijk meer autokilometers gemaakt. Busvervoer is geen alternatief, omdat alle buslijnen enkele maanden geleden zijn ingekort tot simpele aanvoerlijnentjes voor de tram, die in Bordeaux de vervoerswaarde van een volwaardige metro moest krijgen.
Ultimatum
De bevolking lijkt de gang van zaken niet langer te accepteren. De burgemeester van Bordeaux, Alain Juppé, heeft deze zomer publiekelijk gezegd dat de APS moet worden vervangen door gewone bovenleiding. Aan de fabrikant van de trams, Alstom, heeft hij een ultimatum gestuurd. Uiterlijk september 2004 moeten de tramklachten zijn verholpen. Alstom heeft een onderzoeksteam in Bordeaux gedetacheerd, dat 24 uur per dag, zeven dagen per week, speurt naar een oplossing om de APS-techniek te redden. Bij de reeds geplande en deels al gefinancierde verdere uitbreidingen van het tramnet met nog eens 22 km, waarmee Bordeaux het grootste tramnet in Frankrijk zou krijgen, is APS vrijwel kansloos. Tot overmaat van ramp zijn inmiddels de eerste slachtoffers gevallen: voetgangers aangereden door de nieuwe tram. Ook de trambestuurders van Bordeaux eisen een oplossing, want ze voelen de hete adem van de boze clientèle letterlijk in hun nek.