Digitale 'snelhedenkaart' effent pad voor ISA

Alle drempels aan de kant. Over een jaar of vier, vijf moeten ouderwetse snelheidsremmers successievelijk het veld kunnen ruimen voor geavanceerdere, ISA-achtige toepassingen. Dat voorspelt Jan van Hattem die voor de Adviesdienst Verkeer en Vervoer van Rijkswaterstaat werkt aan de digitale snelheidskaart van Nederland. Net als GPS is dat een essentiële component voor moderne snelheidsbeheersing.

Het Nationaal Wegenbestand van 125.000 km openbare weg, in onderhoud bij AVV, bestaat sinds jaar en dag. Behalve een geografische kaart bevat die allerhande wegkenmerken, zoals functie, breedte, belijning, mate van Duurzaam Veilig. De geldende maximumsnelheid ontbrak echter tot dusver.
Over het gebruik van het Nationaal Wegenbestand voor intelligente snelheidsaanpassing à la ISA zou Van Hattem een jaar geleden veel pessimistischer zijn geweest. Het was het Belonitor-experiment (waarmee enkele tientallen LeasePlan-rijders sinds een maand beloond worden als zij zich aan de snelheidslimieten houden) die de ontwikkeling van de 'snelheidskaart' in een stroomversnelling bracht. Voor die proef was immers elektronische en gedigitaliseerde toetsing aan de geldende snelheidslimieten onontbeerlijk.
Alle 503 wegbeheerders (483 gemeenten, twaalf provincies, zeven waterschappen plus het rijk zelf) moesten hun huiswerk doen. Sommige kleine gemeenten kwamen op de proppen met kaarten vol viltstiftaantekeningen en arceringen, terwijl Amsterdam vanwege zijn stadsdelen de gegevens in de vorm van vier verschillende soorten GIS-bestanden goot.
De gegevens op 'maximumsnelheden.info', de externe roepnaam en tegelijk de website van het project, zijn geüniformeerd en ook in Europees verband 'compatible'. Dat laatste is niet onbelangrijk gezien de samenwerking van tien Europese landen (PROSPER) op dit gebied.
Nederland opereert met de ontwikkeling van de digitale snelheidskaart volgens Van Hattem in het voorste gelid. Alleen Zweden is verder. Dat land is volgend jaar volgens hem al klaar voor lichte (niet verplichte en niet-interveniërende) ISA-toepassing. In Nederland voorziet hij dat voor 2008. Iets hardere ISA-vormen zouden enkele jaren daarna kunnen volgen. Ondertussen zit het Verenigd Koninkrijk met de ontwikkeling van een digitale snelheidskaart Nederland op de hielen.

Gedetailleerd
Voor de Nederlandse kaart zijn de 125.000 kilometer opgedeeld in 800.000 rechte wegvakken en 3,4 miljoen wegsegmenten (vooral bochten en andere discontinuïteiten). Dat geeft een beeld van de mate van detaillering. Inmiddels staat de snelheid van bijna 90 procent van alle openbare wegen op kaart. De rest is op grond van logica ingeschat. In de snelhedenkaart kan al gauw een klein gat vallen. Bijvoorbeeld: een gemeente legt een weg aan niet conform het ingestuurde bestemmingsplan. Of er verschijnt een fietsbruggetje zonder dat dat wordt doorgegeven.
Landelijk gezien is de kaart inmiddels compleet genoeg om met de 'Belonitor' op pad te gaan. In de naaste toekomst kan de snelhedenkaart volgens Van Hattem completer, betrouwbaarder, actueler en verfijnder.
Voor de nauwkeurigheid houdt AVV permanent de vinger aan pols. 'In de bronbestanden, in de verzending of in de verwerking bij ons kan tenslotte iets misgaan. Verder zijn 3VO, politie, brandweer en andere hulpdiensten ingeschakeld voor toetsing van de gegevens', meldt Van Hattem.
Dat laatste kan intussen ook elke willekeurige weggebruiker. Rijkswaterstaat hangt het niet aan de grote klok, maar iedereen kan via 'www.maximumsnelheden.info' de gegevens checken en zelfs zelfstandig wijzigen. Dat iemand voor zijn 'gedrempelde' buurtje plotseling blijvend 120 km/uur 'uitvaardigt' is echter onmogelijk, verzekert Van Hattem. 'De kans dat onze keurder zoiets over het hoofd ziet, is nihil.'