Deze winter eerste gladheidtesten dubbel ZOAB

IJzel en lichte sneeuw zijn deze winter welkom bij de Dienst Weg- en Waterbouwkunde van Rijkswaterstaat. Op een zestal locaties van verschillende wegbeheerders wil de dienst nauwkeuriger dan voorheen nagaan hoe stroef met name het extra stille dubbellaags ZOAB zich houdt.
ZOAB zelf met slechts één enkele verhardingslaag is al jaren 'thuis' op het Nederlands hoofdwegennet. Van de snelwegen is naar schatting zo'n 55 procent ermee belegd. Op gemeentelijke en provinciale wegen is de toepassing veel spaarzamer. Bij lagere snelheden resteert er van de geluidsreductie - het voornaamste argument voor toepassing van ZOAB - namelijk weinig.
De dubbellaags-variant van ZOAB met een fijnkorrelige top scoort in dit opzicht veel beter. Hier is bij 50 km/uur al een geluidsreductie van 3,5 dB(A) mogelijk tegen 0 bij gewoon ZOAB. Bij 80 en 120 km/uur 'absorbeert' dubbellaags ZOAB tegen de 5 en 6 dB(A), terwijl dat voor gewoon ZOAB 2 resp. 3 dB(A) is.
Hoe dubbellaags ZOAB zich bij sneeuw en ijzel gedraagt, is tot nu toe nog onduidelijk. Een eerdere rondvraag onder wegbeheerders gaf daar geen helder beeld van. Vandaar dat nu een serie metingen op dubbellaags ZOAB bij rijks-, provinciale en gemeentelijke wegbeheerders geprogrammeerd staat. Accent ligt hierbij op locaties waar beide types ZOAB - bij voorkeur aansluitend - voorkomen. 'Het gaat vooral om het relatieve stroefheidverloop tussen beide soorten', licht gladheiddeskundige R.J. Henny van de Dienst Weg- en Waterbouwkunde toe.
Afwegingen
De studie naar het stroefheidverloop bij gladheid kan één van de beletselen wegnemen voor verdere toepassing van dubbellaags ZOAB. Gezien de forse geluidsreducties die ook bij lagere snelheden en dus op het onderliggend wegennet haalbaar zijn, is de fijnkorrelige variant aantrekkelijk. Aan de nadere kant spelen ook de kosten een rol van betekenis. 'De aanlegkosten van dubbellaags-ZOAB kunnen een factor twee tot drie hoger zijn dan die voor gewoon ZOAB', meldt ZOAB-specialist ir. J. Fafié van de Dienst Weg- en Waterbouwkunde. Die extra kosten zitten 'm in het gebruik van gemodificeerd bitumen en het feit dat er twee keer 'gedraaid' moet worden. Bovendien luistert de aanleg van dubbellaags ZOAB nauw: bij te lage temperaturen treedt een te snelle afkoeling op waardoor te weinig verdichting plaatsheeft.
Voor toepassing van dubbel-ZOAB moet de rekensom - bekijken of de extra hoge aanlegkosten opwegen tegen uitgespaarde geluidsschermen of andere geluidwerende voorzieningen - per geval worden gemaakt. Terughoudendheid is bij toepassing op het hoofdwegennet nog altijd troef, geeft Fafié aan. Enkele locaties waar deze verharding wél al is toegepast zijn de A10-west (ring Amsterdam), de A8 tussen het Coenplein en Zaandam, de A50 tussen Oss en Eindhoven, de A4 tussen Delft en Rijswijk, de A73 bij Venlo en op de ring van Den Bosch. Op het onderliggend wegennet wordt deze ondergrond vanwege de heersende onduidelijkheid en hoge kosten nog amper toegepast.
'Gewoon' ZOAB heeft in de stad ondanks de tegenvallende geluidsreductie inmiddels wel enige voet aan de grond gekregen. Eén van de pioniersgemeenten is Breda, waar ZOAB al een kleine tien jaar wordt toegepast. Andere gemeenten die ZOAB hebben aangelegd zijn Amsterdam, Den Haag, Eindhoven, Groningen en Alphen aan den Rijn. Verder maakt ook de provincie Zuid-Holland bij het Capelseplein richting Krimpen gebruik van ZOAB