Deskundigen over elektrisch vervoer

Wil Kling, hoogleraar TU/e Electrical Energy Systems

Er is voldoende energie voor elektrisch vervoer!
Elektriciteit is een ideale energiedrager. Het kan worden omgezet in vrijwel alle andere vormen van energie die we nodig hebben. Zo ook voor vervoer. De omzetting van elektrische naar mechanische energie kan heel efficiënt en zonder uitlaatgassen gebeuren. Daarover bestaat geen verschil van mening. De keten daarvoor geeft meer aanleiding tot discussie. In de auto moet de te gebruiken elektrische energie worden opgeslagen in batterijen. Die zijn duur en hebben een beperkte opslagcapaciteit waardoor je er maar een bepaalde hoeveelheid kilometers mee kunt rijden. Deze batterijen moeten worden opgeladen en dat duurt lang, terwijl er toch een behoorlijk vermogen wordt gevraagd. De hoeveelheid energie die nodig is om de elektrische auto een jaar lang te laten rijden, komt gemiddeld overeen met het verbruik van een normaal huishouden. Dit moet met elektriciteitscentrales worden opgewekt en vervolgens worden getransporteerd via het elektriciteitsnet.

De vraag naar elektriciteit neemt dus behoorlijk toe, maar algemeen wordt aangenomen dat het opladen gestuurd kan gebeuren waardoor er niet veel extra centrales nodig zijn en de netten niet sterk verzwaard hoeven te worden. De brandstof voor de elektriciteitscentrales is vrij te kiezen. Dit biedt mogelijkheden om de mobiliteit versneld te verduurzamen. De combinatie van elektrisch vervoer en elektriciteit opgewekt met zon en wind is het ideale scenario. 

Ernst ten Heuvelhof, TU Delft, TBM

Slim laden via smart grid 

Elektrische auto’s en het smart grid zijn het perfecte koppel. Stel nu eens dat de e-car een groot succes wordt en het merendeel van deze auto’s, na thuiskomst, vroeg in de avond wordt opgeladen. Dan moet de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk sterk uitbreiden. Die extra kosten lopen in de miljarden. Dat kan ook anders: slim laden via een smart grid! De benodigde investering kan dan veel beperkter zijn. De essentie van het smart grid vanuit het perspectief van de e-car is dat de autobezitter de realtime prijs van stroom ziet. In drukke uren is de prijs hoog, in rustige uren laag. Een groot deel van de autobezitters zal dan bereid zijn het opladen uit te stellen tot de prijs laag is. Door het opladen door de tijd heen te spreiden, wordt de capaciteit van het net efficiënter gebruikt en daar zit de besparing.

Maar er zijn meer voordelen. De e-car-bezitter die zijn auto een dag niet nodig heeft, kan zijn accu opladen in de goedkope uren en een deel van de  opgeslagen stroom weer verkopen als de stroomprijs hoog is. Hij wordt dan handelaar en kan zo een groot gedeelte van zijn dure accu terugverdienen. Kortom, e-car en smart grid versterken elkaar en vormen een perfect koppel in een duurzaam energiesysteem. 

Paul Trip, projectleider Duurzame Mobiliteit, provincie Fryslân

Elektrisch (er)varen in Fryslân
Elektrisch rijden en varen krijgt volop aandacht in de provincie Fryslân. Elektrisch vervoer, en in bredere zin duurzame mobiliteit, zijn belangrijke pijlers in de transitie naar een duurzamere samenleving. Samenwerking en kennisuitwisseling met andere overheden en marktpartijen in Nederland is daarbij van groot belang.

In Fryslân is een breed samenwerkingsverband ‘Drive4Electric’ opgericht, waarin bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden samenwerken om elektrische mobiliteit verder uit te bouwen. Belangrijkste uitgangspunten hierbij zijn de versterking van de economie, duurzaamheid en de toeristische sector. Er is gekozen voor een integrale aanpak op basis van vijf thema’s: promotie, kwaliteit en innovatie, kennisontwikkeling, oplaadinfrastructuur en vaarinfrastructuur. Dit resulteert in een actief stimuleringsbeleid met regelingen voor elektrische auto’s en scooters, voor elektrische (verhuur)boten en oplaadinfrastructuur voor elektrisch varen. De provincie wil zelf ook het goede voorbeeld geven door vijf elektrische poolauto’s op te nemen in haar wagenpark. Veel Friese gemeenten hebben inmiddels oplaadpunten voor elektrische auto’s, boten en/of tweewielers gerealiseerd.

Als het gaat om elektrisch varen wil Fryslân als echte watersportprovincie uitgroeien tot de ontwikkeltuin voor elektrisch varen in Noordwest-Europa. Juli 2012 wordt voor de vierde keer de Frisian Solar Challenge georganiseerd. Dit is de grootste internationale zonnebootrace ter wereld. Elektrische mobiliteit heeft zeker de toekomst, maar kan al vandaag! 

Richard Smokers, Strategic Consultant Sustainable Mobility, TNO

Taak voor goed ketenbeheer  

De auto van de toekomst gaat zuinig om met energie, betrekt die energie uit duurzame bronnen en produceert geen luchtverontreinigende emissies en weinig geluid. De elektrische auto is al efficiënt, lokaal emissievrij en stil, en op langere termijn wordt onze elektriciteit in toenemende mate duurzaam geproduceerd. Significante effecten op luchtkwaliteit daarentegen, zijn alleen haalbaar door op knelpuntlocaties snel specifieke groepen voertuigen te vervangen door elektrische voertuigen. Op basis van gemiddelde emissies van elektriciteitsopwekking in Nederland produceert een elektrische auto nu 30 tot 50 procent minder CO2 dan een conventionele auto. Maar elektriciteitsopwekking valt onder een emissieplafond (het EU-ETS). Dus als elektriciteitscentrales meer CO2 gaan uitstoten door de productie van stroom voor elektrische voertuigen, dan moeten ergens anders evenveel emissies onder het plafond gereduceerd worden. Onder voorwaarden kunnen de CO2-emissies van elektrische voertuigen dan als nul worden beschouwd.

Milieueffecten van de productie van nieuwe en verwerking van oude batterijen zijn nog onvoldoende bekend, maar lijken voor huidige processen niet verwaarloosbaar. Toch mag dat geen argument tegen elektrische voertuigen zijn. Wel ligt er een taak voor overheden en markt om door goed ketenbeheer te zorgen dat de productie en recycling van componenten gaat voldoen aan milieunormen die passen bij de duurzaamheidsambitie waarvoor we elektrische voertuigen willen inzetten.

Jos Vroomans, hoofdredacteur anwb.nl/auto

Elektrisch autorijden is ook een beetje spannend 

Elektrisch autorijden. Het lijkt op het eerste gezicht voordelig en milieuvriendelijk, maar het is toch ook best een beetje spannend, zoals alle nieuwe dingen. Laten we eerlijk zijn: de gemiddelde automobilist kan zich nog niet zo veel voorstellen bij elektrisch rijden, en zit met allerlei vragen. Hoe ‘groen’ is het eigenlijk? Is zo’n elektrische auto wel veilig genoeg? En hoe zit met de kosten? Om nog maar te zwijgen over alle praktische vragen over bereik, laadpalen en oplaadtijd. Om aan die vragen tegemoet te komen hebben we op de autoportal van de ANWB een speciaal dossier aangelegd over elektrisch rijden.

Op anwb.nl/elektrisch proberen we de belangrijkste vragen van de consument over elektrisch vervoer objectief  te beantwoorden. Zeker, we zijn enthousiast over de ontwikkelingen rond elektrische auto’s. Maar we geven ook heel realistisch aan wat precies de voor- en nadelen zijn, want de elektrische auto is voorlopig nog niet geschikt voor iedereen.

Wil je zo snel mogelijk elektrisch gaan rijden? Of zijn er argumenten om dat voorlopig nog uit te stellen? Dat is een afweging die iedereen zelf moet maken. Op grond van ieders persoonlijke situatie en gebaseerd op goede informatie. Daar helpen we graag bij.

Chris Schoon, senior onderzoeker, SWOV

Onderzoeksvragen over veiligheid elektrische auto  

Door het vrijwel ontbreken van (motor)geluid zijn elektrische voertuigen stil tot circa 20 km/uur. Daarboven overheerst veelal het bandgeluid. Gevaarlijke verkeerssituaties voor fietsers en voetgangers doen zich vooral voor bij het oversteken en het lopen op een parkeerterrein. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat elektrische auto’s op wegen met een lage snelheidslimiet vaker betrokken zijn bij ongevallen met voetgangers dan ‘gewone’ auto’s. Deze uitkomst is helaas niet gecorrigeerd voor hun expositie. Immers, als elektrische auto’s twee keer zo veel kilometers maken in stedelijke gebieden, is een hoger risico al verklaarbaar. In Nederland is het aantal ongevallen met elektrische auto’s nog te klein om een uitspraak te doen.

Een SWOV-enquête onder gebruikers van elektrische auto’s en scooters meldt schrikreacties bij medeweggebruikers. Ruim de helft van de gebruikers past daarop het rijgedrag aan. Slechtzienden en blinden zijn bezorgd over de stilte van deze auto’s. Je zou daarvoor een continu geluid (tot zo’n 20 km/uur) aan een elektrische auto kunnen toevoegen, of een waarschuwingssignaal om te gebruiken bij het wegrijden of bij onverwacht oversteken van voetgangers en fietsers. Het effect hiervan moet worden onderzocht. Met de gemeente Amsterdam overweegt de SWOV nu een onderzoek naar het risico van elektrisch rijden, vooral met het oog op fietsers en voetgangers. Gedrags- en conflictobservaties in het dagelijkse verkeer zijn daarin mogelijk. 

Onoph Caron, directeur Stichting E-laad

Samen de beste oplossingen ontdekken 

In Nederland is een groot deel van de e-rijders straks afhankelijk van een oplaadpunt op de openbare weg. Immers, lang niet iedereen beschikt over een garage of oprit. Op dit moment zijn er nog maar weinig zogenoemde publieke laadpunten. Bovendien zijn ze nog erg duur.

De stichting e-laad.nl, opgericht door de samenwerkende netbeheerders, plaatst in overleg met gemeenten, zo’n 10.000 laadpunten geografisch verspreid over Nederland en creëert daarmee een basisinfrastructuur. E-laad.nl ondersteunt ambitieuze gemeenten, maar ook de consument. Voor mensen die een elektrische auto kopen, regelt de stichting, zonder extra kosten, een oplaadpunt dicht bij de woning of het werk. Parkeren en laden gaan hand in hand. Dit vraagt niet alleen nieuw beleid maar ook durf. Bijvoorbeeld het inrichten van speciale parkeerplaatsen voor elektrische auto’s. Elektrisch vervoer is nieuw en onvergelijkbaar met bestaande concepten. We zullen samen nog moeten ontdekken wat de beste keuzes en oplossingen zijn. En dat kunnen we alleen ervaren door het daadwerkelijk te doen. Het aantal elektrische auto’s neemt snel toe en daarmee ook de vragen van e-rijders aan de gemeente. E-laad werkt daarom nauw samen met gemeenten en andere partijen die het elektrisch rijden een warm hart toedragen.

Kortom, elektrisch rijden? Gewoon doen dus!

 
Auteur: Margriet Verhoog