Delta Transway: 'duo-baan' voor bus en vrachtwagen

Bus en vrachtauto samen op één rijstrook. Dat geeft lucht op de zwaarbelaste infrastructuur in de Randstad. Zeker als dit dubbelgebruik van zulke aparte rijstroken à la 'slots' in de luchtvaart, centraal wordt gecoördineerd en geoptimaliseerd. Dit is in een notendop het concept van Delta Transway, een plan ontwikkeld door Arcadis Infra.

Ir. Marco van der Sloot, man-achter-het-plan, ziet binnen een jaar mogelijkheden om een proef te starten op een locatie waar al een interlokale vrije busbaan ligt; bijvoorbeeld de busbaan langs de N218 tussen Spijkenisse, Brielle en Oostvoorne.
Busbaanasfalt is tot nu toe uiterst onrendabel. Vaak komt er slechts één keer per kwartier een bus voorbij. Als het vrachtverkeer hier soepel ingesluisd kan worden, zijn zowel de transportsector als het particulier vervoer op de hoofdrijbaan winnaar. Doorstroming en bereikbaarheid zijn ermee gebaat, evenals de verkeersveiligheid, aldus Van der Sloot.
In het Delta Transway-concept worden voertuigsoorten met vergelijkbare rijkarakteristieken (snelheid en acceleratie) samengevoegd. Een simulatie voor de A15 tussen Maasvlakte en Gorinchem leerde dat hierdoor de piek in de verkeersdruk verdwijnt, waardoor files veel minder makkelijk ontstaan. Van der Sloot noemt het bekende voorbeeld van twee elkaar moeizaam inhalende vrachtwagens op een dubbelstrooks snelweg die daarmee al gauw oponthoud of files veroorzaken.
De 'invoegpunten' voor vrachtverkeer zouden met name aan de randen van de Randstad-metropool moeten liggen, dat wil zeggen dáár waar files dikwijls ontstaan. Voorbeelden zijn de knooppunten A15/A27, rond Utrecht en ten noorden van Amsterdam.

Slots
Hoewel zonder veel extra technologie gestart kan worden bij huidige busbanen, ziet Van der Sloot op langere termijn de meeste winst in het gebruik van 'slots' en geleidevoertuigen naar voorbeeld van de Eindhovense Phileas-bus. Met 'slots' wordt een reserveringssysteem geïntroduceerd waarbij aanvragers, zoals transportbedrijven, vooraf toestemming vragen om vanaf een bepaald vertrekpunt binnen een bepaald tijdsvenster te vertrekken op de Delta Transway. Centraal en op subregionaal niveau wordt de regie voor dit toelatingssysteem gevoerd. Overheden en bedrijfsleven zouden dit samen in een PPP-constructie ter hand kunnen nemen. Bussen en vrachtauto's worden zo vanaf een aparte opstelruimte gelijkmatig gedoseerd naar de Delta Transway.
GPS en daarmee exacte locatiebepaling vormt een belangrijk bestanddeel voor een latere, meer geavanceerde vorm van dubbelgebruik van rijstroken. Veel vrachtwagens en bussen zijn daarmee nu al uitgerust.
In een nog later stadium voorziet Delta Transway in voertuiggeleiding van vrachtwagens en bussen door middel van sensoren, hetgeen nog verdere capaciteitswinst binnen bereik brengt. Vrachtwagens zouden zo geheel virtueel geleid kunnen worden van bijvoorbeeld de Maasvlakte naar knooppunt Valburg in de Betuwe, illustreert Van der Sloot. Of via de A4-doorstroomroute vanuit Amsterdam richting Zuiden.
Eerste stap op weg naar succesvol duo-gebruik van rijstroken is het opheffen van organisatorische belemmeringen. Zo verhinderen subsidiebepalingen bij aanleg van vrije busbanen nu dikwijls al het medegebruik dat Arcadis Infra juist voor ogen staat.