Deelnemers 'Spitsmijden' halveren spitsrijden

Automobilisten zijn inderdaad te verleiden om voor een deel de spits te mijden. Dat blijkt uit de proef Spitsmijden die is georganiseerd door wetenschappers, bedrijfsleven en overheden. 340 frequente weggebruikers uit Zoetermeer kregen een beloning als zij niet met de auto in de ochtendspits tussen 7.30 en 9.30 uur van Zoetermeer richting Den Haag reisden. Het aantal autoritten van de deelnemers in de spits halveerde. De meeste deelnemers kozen ervoor om vroeger naar hun werk te gaan.

De proef is opgezet door een breed samengesteld publiek/privaat consortium waarin regionale overheden, Rijkswaterstaat, de RDW en diverse adviesbureaus, bedrijven en universiteiten zijn betrokken. Doel was om te kijken of belonen een nieuw sturingsinstrument kan zijn, binnen de trits verkeersmanagementinstrumenten die door overheid en bedrijfsleven wordt ontwikkeld. Daar waar eerst alleen voorspellingen konden worden gedaan gebaseerd op enquêtes en modellen, bestond nu de mogelijkheid om in de praktijk ervaring op te doen.
340 mobilisten hebben van 2 oktober tot 8 december 2006 meegedaan aan de proef. Om het effect van het belonen te kunnen meten is ook 3 weken voor de proef en 2 weken erna gemeten. 232 Deelnemers kozen als beloning voor een geldbedrag van gemiddeld 5 euro per keer en 108 deelnemers spaarden voor een Yeti smartphone.
Om te meten of deelnemers tijdens de spits reden, zijn kastjes in de auto’s van de deelnemers geplaatst. De signalen van deze zogenaamde OBU’s (On Board Units) werd door meetapparatuur (EVI, Elektronische Voertuig Identificatie) opgevangen. De EVI bakens stonden op alle wegen van Zoetermeer richting Den Haag. Deze nieuwe techniek, die goed werkte, werd door de RDW in samenwerking met Kapsch voor het eerst op deze manier in Nederland ingezet. Verder is met behulp van internet logboeken aanvullende informatie verzameld over de redenen van eventuele niet-registratie.
Hoewel nog niet alle gegevens van de proef zijn geanalyseerd, kan wel al worden geconstateerd dat door de positieve prikkel de deelnemers het aantal geregistreerde autoritten in de ochtendspits halveerden. Een dagje thuiswerken, carpoolen, fiets of het openbaar vervoer was bij de meeste deelnemers niet het meest aantrekkelijke alternatief voor het mijden van de spits. Het merendeel van de aanpassingen betrof de keuze om op een ander tijdstip te vertrekken. Twee tot drie keer zo vaak koos men er dan voor om vroeger op pad te gaan in plaats van een uurtje langer in bed te blijven liggen en na de spits te vertrekken.
Begin april wordt het rapport met daarin de eerste wetenschappelijk geanalyseerde resultaten opgeleverd. Vervolgens wordt, naar aanleiding van deze gegevens, gekeken of de informatie compleet is of dat er aanvullende kennis en gegevens nodig zijn. Pas dan wordt gekeken naar de toepassingsmogelijkheden van Spitsmijden. Hiervoor ontmoeten wetenschappers en beleidsmakers elkaar op een congres op 5 april.
De proef Spitsmijden bood de mogelijkheid nieuwe technieken uit te testen, te onderzoeken of belonen effect heeft op gedrag en of beloningsprincipes ingezet kunnen worden om drukte te verminderen en past hiermee, aldus de organisatoren in de filosofie om samen mobiliteitsproblemen aan te pakken.