De realiteit, onze waarneming en gedragsverandering
donderdag 6 oktober 2022
Mag ik je meenemen op een korte tijdreis? Dan gaan we naar 1932, toen een Joods-Duitse psycholoog, genaamd Kurt Lewin om evidente redenen naar de VS emigreerde. Daar vervolgde hij zijn onderzoek naar gedragsverandering, waar hij in Duitsland mee begonnen was. In zijn visie werken er twee soorten krachten in op ons gedrag: drijvende krachten (motieven) en remmende krachten (weerstanden). Volgens zijn theorie grijpen we bij het veranderen van gedrag vaak te snel naar het verkeerde instrument. We gaan meteen al duwen en trekken. En overreden. Helaas vergroot dit vaak de remmende krachten: we zijn behoorlijk eigenwijs immers en geven niet graag toe dat we het in het verleden verkeerd hebben aangepakt.
Tenzij nieuw gedrag dwingend wordt opgelegd (denk aan de Coronacrisis), vereist gedragsverandering inzicht in het denken en doen van mensen én inzicht in de wereld waarin het gedrag plaats vindt. Eigenlijk is er een objectieve werkelijkheid (de wereld van google maps, het CBS en de fileberichten) en een subjectieve werkelijkheid (de wereld van rationalisaties, vooroordelen, goede en slechte ervaringen, wensen en weerstanden van reizigers). Alleen door deze twee ‘werkelijkheden’ bij elkaar te brengen, kunnen we echt stappen zetten naar verandering. Dat kost meer tijd dan meteen – waar Lewin al voor waarschuwde - in de oplossingen schieten (die vervolgens geen oplossingen blijken te zijn), maar het levert zó veel meer op.
We hebben een methode ontwikkeld in 5 stappen om de mobiliteit in een gebied te combineren met de belevingswereld van reizigers om vervolgens met die combinatie tot concrete verbeteringen te komen. In vogelvlucht zijn deze stappen: 1) wat speelt er nou eigenlijk in het gebied en wat willen we daarin veranderen? 2) het uitvoeren van een gebiedsanalyse, 3) leren kijken door de ogen en tussen de oren van groepen reizigers, 4) de objectieve en subjectieve werkelijkheid samenbrengen en 5) op basis daarvan concrete interventies opstellen. De methoden die daar als een rode draad doorheen lopen zijn deskresearch, gesprekken voeren, enquêtes uitzetten, brainstormen, (psychologische) kennis benutten en monitoren.
De filosoof Immanuel Kant bracht onderscheid aan tussen ‘de realiteit’ en ‘de waarneming van die realiteit’. In alle bescheidenheid voegen wij ze weer samen: enerzijds de feitelijke vervoersmogelijkheden, functies en structuur van een gebied en anderzijds de gefilterde werkelijkheid van de mensen die er wonen, werken of doorheen reizen. Effectieve gedragsverandering kan alleen tot stand komen uit de synthese van deze twee werelden.
Nationaal Verkeerskundecongres
Het Nationaal Verkeerskundecongres is dit jaar in Groningen, op 2 (précongres) en 3 november. Het thema is 'toekomst van mobiliteit'.
Klik hier voor meer informatie
Reactie plaatsen •