De paraplu is ‘de gezonde stad’

De Omgevingswet, nieuwe databronnen, het gebruik van het luchtruim - en smart mobility zijn dé handvatten om te werken aan een gezonde leefomgeving, aan een gezonde stad.

Ook recente verkeerprognoses wijzen er nog steeds op dat het autoverkeer vastloopt, benadrukt Robert Coffeng, “en dat geldt soms ook al voor de fiets”. Oplossingen liggen hiervoor, zo stelt hij, steeds minder in het uitbreiden van de infrastructuur, want die raakt fysiek aan zijn grens. Door het vastlopen van het auto- en fietsverkeer neemt ook de verkeersonveiligheid toe. En ook hier is het laaghangend fruit allang geplukt. Bovendien is er sprake van toenemende externe hinder. “Denk aan (verkeers-)geluid en slechte luchtkwaliteit. Dit alles heeft een negatieve impact op de leefomgeving.” 
 

De inhoud komt samen
Desondanks ziet Coffeng ‘contouren’ van vormen van duurzame mobiliteit die, samen met datakoppelingen, kunnen leiden tot ‘smart cities’; steden met een gezond leefklimaat. Als nieuw uitgangspunt voor het keren van deze negatieve trends, noemt Coffeng de Omgevingswet. Deze wet stimuleert beleidsmakers om hun ruimtelijke en mobiliteitsvisie en -plannen op een nieuwe manier en ook integraal “goed neer te zetten”. De tijd dat verkeers- en vervoerexperts hun eigen plannen schreven, lijkt met de komst van de omgevingswet voorbij. Coffeng: “Deze wet zet beleidsmensen aan om samen op te trekken. Het besef van het belang hiervan groeide weliswaar in de afgelopen jaren, maar deze wet verlangt van beleidsmensen dat ze vanuit hun verschillende vakspecialismen samen een gedeelde visie op ruimte en mobiliteit opstellen en vervolgens op basis hiervan integrale plannen opstellen. Door de wet komen de inhoud van visies en plannen samen.” 
 

Het luchtruim gebruiken
“We zien in de praktijk dat sommige gemeenten nu al vragen om plannen die ‘omgevingswetproof’ zijn, vervolgt Coffeng, “andere gemeenten schuiven het nog even vooruit en vragen nog om een traditioneel gemeentelijk verkeers- en vervoerplan. Wij zelf lopen ook liever vooruit op de ontwikkelingen. Dat doen we uiteraard niet alleen maar in samenwerking met andere (grote internationale) bedrijven en samen met partner Centric richten we ons op samenwerking met startups. Een van de voorbeelden is onze verdieping in de ‘3D-mobiliteit’ van afgelopen jaren. Hiermee bedoelen we de benutting van het luchtruim voor mobiliteit. Zo sorteren we voor op dronepakketjes die bestelverkeer in de stad in de toekomst kunnen vervangen. Vandaag de dag benutten we de mogelijkheden van drones voor het monitoren van lokale verkeers- en vervoerbewegingen, bijvoorbeeld rond kruispunten.” Ook daarin gaan de technische en juridische ontwikkelingen snel, ervaart Coffeng. “Hingen we eerst een drone ‘weerstabiel’ boven een kruispunt met heliumballonnen, nu passen we ook kabeldrones toe, zodat de drone lage tijd kan monitoren. Deze data passen we onder meer toe in simulaties waarin we de human factors van verkeerssituaties onderzoeken.”

 
“Naast dronetechnieken in het luchtruim, verkennen we de effecten van Smart Mobility op de infrastructuur, bijvoorbeeld in opdracht van het ministerie van I&W ten behoeve van MIRT-verkenningen. Denk daarbij aan truck-platooning en iVRI’s voor van het creëren van meer capaciteit op de bestaande infrastructuur, dan wel voor het berekenen van de effecten van deelmobiliteit of andere vormen van mobiliteit op de omvang van het huidige verkeer. Ook op deze manier kun je het dichtslibben van de infrastructuur aanvliegen, anders dan het uitbreiden van het aantal rijstroken. Smart Mobility en datakoppelingen komen samen in de MaaS-diensten. Zij vormen de paraplu voor een gezonde stad. De Omgevingswet schetst het nieuwe kader om negatieve trends te keren en de nieuwe mogelijkheden van datakoppelingen en Smart Mobility goed neer te zetten.”  Er zijn nu al veel sensoren en innovaties die het mogelijk maken om in korte tijd, frequent en ook op een voor burgers laagdrempelige manier data te verzamelen over de fysieke leefomgeving. In de gouden driehoek (overheid, markt en kennisinstituten) kan die data gebruikt worden om het (verkeers-)beleid voor de fysieke leefomgeving te maken, te monitoren en te actualiseren. 

Van keuzevrijheid naar bewuste mobiliteitskeuze
Coffeng besluit: “Een laatste succesfactor voor het keren van de genoemde negatieve trends is het uitbreiden van de traditionele ‘gouden driehoek’  met ‘de intelligentie in de samenleving’, zoals we onlangs leerden van keynote Frans Soeterbroek op het NVC.” Een goede les vindt Coffeng. “In het contact met ‘lokale communities’ is nog veel meer te halen. Niet in de laatste plaats om de juiste discussies te voeren, bijvoorbeeld over het ombuigen van een ‘volledige vrijheid in mobiliteitskeuzes’ naar ‘bewustere keuzes in relatie tot het collectief’. Ook deze discussies hebben impact op doorstroming en veiligheid. Soms zit het zelfs heel erg in die hoek.”