De menselijke maat: megatrend in opkomst

De groeiende populariteit van wandelen past prima in de maatschappelijke megatrends die Ankie van Dijk, directeur van Wandelnet, ziet. “De eerste trend op mijn netvlies heeft betrekking op de toekomst van onze aardbol. De klimaatveranderingen, energievraagstukken en hoe we onze leefomgeving willen doorgeven aan onze kinderen. De tweede trend vormen de technologische ontwikkelingen, van Artificial Intelligence tot zelfrijdende auto's.”

De derde megatrend die Van Dijk signaleert is wat zij ‘dichtbijheid’ noemt. “Daaronder versta ik meer dan fysieke nabijheid van functies. Ik bedoel de toenemende focus op je eigen straat, op de menselijke maat. Meer aandacht voor je eigen buurt, zelf langs de boer fietsen om te weten waar je voedsel vandaan komt. Het toenemende besef dat je niet per se ver hoeft te reizen om echt iets mee te maken. Weten dat buren mogelijk veel langer dan vroeger in hun eigen huis blijven wonen.” 

Ogen dicht

Wandelen is een uiterst schone en duurzame vorm van verplaatsen, zegt Van Dijk. Bovendien een heel natuurlijke beweging die je al van kinds af aan aanleert. “En laten we niet vergeten dat wandelen vooral leuk is. Wie zijn ogen dichtdoet en zich de ideale straat indenkt, ziet daar waarschijnlijk geen auto`s die veel plek innemen. De auto speelt een rol in de samenleving maar in de mobiliteitswereld valt nog veel te doen om het kunnen verplaatsen centraal te stellen in plaats van de auto.”  

Stelsel waarborgen

In 2019 komt de invoeringsdatum van de Omgevingswet naderbij en stellen gemeenten Omgevingsvisies op. Een belangrijke ontwikkeling voor Wandelnet, zegt Van Dijk: “Vanaf 2011 zijn wij erbij betrokken als belangenorganisatie. Eén van de resultaten is de aangepaste definitie van het begrip infrastructuur. Daaronder worden niet meer uitsluitend autowegen en de luchtvaart gerekend. Wanneer straks binnen de Omgevingswet over infrastructuur wordt gesproken, gaat het ook over lopen en fietsen. We hebben kunnen waarborgen dat het stelsel van Lange-Afstand-Wandelpaden en streekpaden deel uitmaakt van een beschermde landelijke recreatieve hoofdstructuur.”

Wandelnet geeft ook handen en voeten aan de ‘Agenda Ruimte voor Lopen’, de strategische agenda van de Initiatiefgroep ‘Ruimte voor Lopen’ voor een veilige en aantrekkelijke infrastructuur, gericht op de lopende mens in een toegankelijke omgeving (zie kader). De agenda richt zich op drie motivaties om te gaan lopen: plezier, om van A naar B te komen en gezondheid. De onderwerpen sluiten aan bij de Omgevingswet of bij het belangrijke Nationaal Preventieakkoord vanuit VWS.

Walkability

Ook belangrijk in 2019 is Walk21. Het wereldcongres over ‘walkability’ wordt in oktober in Rotterdam gehouden. Van Dijk: “Wij kunnen het buitenland laten zien wat we doen voor actieve mobiliteit. Nederlandse politici maken kennis met buitenlandse ervaringen en doen daar hun voordeel mee. Het zou goed zijn wanneer gemeenten massaal hun handtekening zetten onder het International Charter of Walking; het initiatief van Walk21 dat voor Nederland vertaald is door de organisatie MENSenSTRAAT.”

Tijd voor een nieuw denkraam

Het tegengaan van barrières voor wandelaars, als gevolg van (hoofd-)infrastructuur, blijft een van de speerpunten van Wandelnet. Traditioneel staat de recreatieve wandelaar centraal, maar Wandelnet besteedt ook steeds meer aandacht aan andere vormen van lopen. 

Van Dijk tot slot: “We zouden graag voorbeelden zien van omgekeerde planning. Ga eens uit wat je allemaal te voet kunt bereiken vanuit een woonomgeving. En regel vervolgens een ‘restant’ aan mobiliteit op andere manieren. Tijd voor een nieuw denkraam.”

Initiatiefgroep ‘Ruimte voor Lopen’

Samen met initiatiefnemer, oud-wethouder Filip van As, het ministerie van IenW en CROW vormt Wandelnet de Initiatiefgroep ‘Ruimte voor Lopen’. Zij bouwen in 2019 verder aan een strategische agenda samen met partners.

Ankie van Dijk ziet graag dat de uitvoering van de agenda snel zichtbaar wordt: “Denk aan een integrale aanpak wanneer bijvoorbeeld een viaduct op de schop gaat. Dat daarbij lopen en fietsen volwaardige ruimte krijgen. De VNG zou een Modelverordening voor actieve mobiliteit kunnen maken. En in Omgevingsvisies moeten lopen en fietsen een duidelijke positie krijgen met onder meer fijnmazige routestelsels.” 

 
Auteur: Derk van der Laan