De kust is vrij (VK 3/2010)

Gertie Dijksterhuis, Provincie Noord-Holland / Yvo Hütte, Traffic Support / Marleen den Hartog, Awareness

Dit artikel is gepubliceerd in Verkeerskunde 3/2010

Gerard Cox bezong in 1973 al ‘ons zomergevoel’ waaraan sindsdien nog niets veranderd is. Bij de eerste zonnestralen rennen we naar het terras en boven de 25 graden trekken we met zijn allen naar het strand. Eén verschil: in 1973 telde Nederland ongeveer 3 miljoen personenauto’s; nu is dat aantal meer dan verdubbeld. En zo trok fileleed een schaduw over onze zomerse stranddagen. Noord-Holland maakt de kust na vier jaar weer bereikbaar.

Een bekend tafereel op zomerse dagen langs de kust: toegangswegen stromen vol. Deze drukte is vervelend voor de strandganger, maar leidt ook tot overlast. Om orde in de zomerse drukte te brengen, startte de provincie Noord-Holland eind 2003 het project Bereikbaarheid Kust (vanaf 2006 onder de noemer ReachtheBeach) met de volgende doelen:

- de bestaande wegen- en parkeercapaciteit beter benutten

- alternatieven voor de auto mogelijk maken

- (potentiële) bezoekers op het juiste moment voorzien van de juiste verkeersinformatie zodat zij de slimste vervoerwijze kunnen kiezen

Vier jaar lang zijn in drie Noord-Hollandse strandregio’s verschillende bereikbaarheidsmaatregelen beproefd. Intussen zijn de maatregelen geëvalueerd en ligt er een verkeers- en vervoerplan klaar voor de komende zomers. Een terugblik op maatregelen en resultaten.

Dynamisch parkeren

Om het autoverkeer in goede banen te leiden, wordt gebruik gemaakt van dynamische maatregelen, zoals de parkeerverwijssystemen bij Strand Noordpier in Velsen. De parkeercapaciteit is hier weliswaar beperkt, maar wordt bij grote drukte uitgebreid met een groot, verder van het strand liggend, grasveld in het centrum van Wijk aan Zee (de Dorpsweide). Parkeerwachten letten op de standaardparkeerplaatsen bij het strand. Wanneer deze (bijna) vol zijn, worden auto’s naar de Dorpsweide geleid. Vanaf daar rijden pendelbusjes naar het strand. Wanneer auto’s van de standaardparkeerplaats vertrekken, laten parkeerwachten precies dat aantal auto’s toe. Zo wordt de beschikbare ruimte optimaal benut.

Een soortgelijke situatie doet zich voor in Castricum. Daar wordt bij het vollopen van de parkeerterreinen de toegangsweg afgesloten en worden de automobilisten op tijd verwezen naar een verder gelegen P+R terrein waar vandaan een lijnbus (zonodig met extra inzet) de strandbezoekers naar de kust brengt en weer terug.

Wanneer er geen parkeerplaats meer is voor het strand naar keuze, geven de ReachtheBeach-medewerkers opties voor andere geschikte stranden. In de P-flyers die daarbij aan de automobilisten worden uitgereikt, staat duidelijk beschreven hoe zij daar het beste kunnen komen.

Alternatief vervoer

In Velsen-Castricum is de Beach Bus naar het strand van IJmuiden geïntroduceerd. Deze bus fungeert als voor- en natransport voor de Fast Flying Ferry vanuit het centrum van Amsterdam naar het Pontplein in Velsen. Ook nieuw is de fietstaxi voor het transport van het centrum en station Zandvoort naar het strand. Dit initiatief van de Tuktukcompany werd ondersteund door het project. In Schoorldam is een fietstransferium geopend. Hier kunnen badgasten de auto parkeren en met de zelf meegebrachte fiets naar de kust fietsen. In andere badplaatsen zijn de fietsverhuurmogelijkheden verruimd. In Velsen bij het Pontplein en in Zandvoort bij het NS station, zijn in samenwerking met NS-Fiets, OV-fietsboxen geplaatst. Zo kunnen mensen met de OV-fiets verder. In Heemskerk bij camping Greversduin is het aantal huurfietsen uitgebreid met speciale ReachtheBeachfietsen. Om de fietsers op het juiste pad te brengen is er nieuwe bewegwijzering ingevoerd, zijn fietspaden verbeterd dan wel aangelegd en is het aantal fietsparkeerplaatsen aan de kust verruimd. Zo is er een nieuw fietspad naar het strand Noordpier aangelegd. Ook wordt de komende zomer een nieuwe fietsenstalling gebouwd nabij het strandplateau van Castricum aan Zee.

Organisatie

Om alle vervoersmaatregelen goed uit te voeren, is een strakke samenwerking nodig tussen alle betrokken partijen. De provincie, kustgemeenten, hulpdiensten, vervoersorganisaties en ondernemers hebben in dit project voor het eerst de handen ineengeslagen. Door het gemeenschappelijk belang – de bereikbaarheid van de kust – is zo’n samenwerking gunstig voor alle partijen. Hoewel de provincie de officiële initiatiefnemer met ook de meeste financiële middelen is, zijn alle partijen betrokken in de voorbereiding en in de uitvoering. Aangezien elke regio een eigen variant op de problematiek heeft, is ervoor gekozen de Noordzeekust van de provincie op te delen in drie regio’s: Zandvoort-Bloemendaal, Velsen-Castricum en Bergen-Zijpe.

Voor de coördinatie van de verschillende maatregelen zijn twee externe partijen aangetrokken: Traffic Support (verkeersregelaars) en Awareness, adviesbureau voor beleidsmarketing. Traffic Support heeft ‘de Regiecentrale Bereikbaarheid Kust’ ingevoerd voor het operationele management. Vanuit deze regiecentrale worden alle fysieke maatregelen gecoördineerd. Awareness is verantwoordelijk voor communicatie, zowel op corporate niveau (dus voor het hele project en de hele kuststrook) als per regio en per maatregel. 

Regiecentrale

In de regiecentrale werkt een operationeel manager en een team van regiocoördinatoren. Zij stellen met de betrokkenen, voor elk zomerseizoen, flexibele en opschaalbare draaiboeken en scenario’s op. Deze zijn essentieel voor de aansturing van verkeersregelaars. Ze geven antwoord op vragen als wanneer moet wie, waar en met wat worden ingezet? Daarnaast biedt de regiecentrale administratieve processen (zoals logboeken en klachtenregistraties) die voor alle professionele betrokkenen via een website dagelijks en realtime beschikbaar zijn.

Op een afgeschermde site konden provincie, politie, gemeenten en ook strandondernemers nagaan wat op elk moment de situatie is en van welke maatregelen ze gebruik kunnen maken.

 Zo wordt bijvoorbeeld aangegeven wanneer (extra) verkeersregelaars worden ingezet en worden ook lange-termijnweerberichten gegeven.

Verkeersregelaars leiden het strandverkeer in Zandvoort in goede banen

Communicatie

Om de nieuwe maatregelen ook te gebruiken, moet de badgast er wel weet van hebben. Ofwel: het succes van de afzonderlijke maatregelen hangt samen met de uitstraling en de bekendheid ervan. Voor deze communicatie is een ‘character’ gecreëerd. Dit (vrolijke) poppetje is in verschillende versies op alle communicatie-uitingen te zien. Voor de overkoepelende communicatie was er afgelopen seizoenen een publiekswebsite met daarop live-informatie over de weer- en verkeerssituatie voor de stranden, radiospotjes, advertenties en free publicity, gebiedsbrochures en promotiemateriaal (zoals vlaggen, spandoeken en billboards). Ook wordt gebruik gemaakt van de beschikbare ruimte in de bushaltes van Connexxion op alle relevante buslijnen.

Per regio is een gebiedsbrochure ontwikkeld. Deze bevat uitgebreide informatie over de verschillende manieren om naar de stranden in dat gebied te komen. En ook per strand een detailkaart met alle vervoersvoorzieningen, zoals parkeerplaatsen, fietsgelegenheden en ov-opstapplaatsen. Deze brochure wordt via de gemeenten, VVV’s, NS-loketten en horecagelegenheden aan strandbezoekers gedistribueerd. Daarnaast wordt een zogenaamde P-flyer uitgedeeld aan automobilisten die door volle parkeerplaatsen genoodzaakt zijn ergens anders te parkeren. Zij kunnen daarmee niet alleen parkeren, maar ook een lijndienst of pendelbus pakken naar het strand van hun keuze.

Samenwerking

Samenwerking was en is cruciaal voor het slagen van het project: verkeersregelaars kunnen steunen op de inzet van politie en andersom om elkaars taken te verlichten op de drukke zomerse dagen. En gemeenten voorzien de regiecentrale tijdig van alle relevante lokale informatie, zoals een evenement op het circuit van Zandvoort dat extra drukte met zich meebrengt waarop kan worden geanticipeerd. NS en Connexxion bieden extra inzet van materieel op lijnen en besteden in hun nieuwsbrieven aandacht aan de campagne. Ten slotte attendeert NS-Fiets haar klanten op de nieuwe OV-fietsverhuurmogelijkheid naar de Noord-Hollandse stranden.

Evaluatie

Het project kende zoals gezegd drie grote speerpunten: het vergroten van de toeristische bereikbaarheid van de Noord-Hollandse stranden, het verbeteren van de bereikbaarheid voor hulpdiensten en het verminderen van de overlast voor omwonenden. Deze doelstellingen zijn in grote mate behaald. De activiteiten van de regiecentrale gaven een duidelijk beeld van wat per strand en badplaats nodig is om het verkeer op drukke dagen te begeleiden of te verleiden naar alternatieven. Dit beeld is neergelegd in bruikbare verkeers- en vervoerplannen voor de komende jaren. In deze verkeers- en vervoerplannen is rekening gehouden met de wensen van betrokken partijen en is de taakverdeling voor een goede uitvoering beschreven. Op basis van de ervaringen van de afgelopen jaren hebben kustgemeenten in hun begroting jaarlijks geld vrijgemaakt voor maatregelen gericht op de verbetering van de bereikbaarheid van de kust.

Tabel 1: Effect op doelstellingen

 Tabel 2. Overzicht ingezette communicatiemiddelen

 
Auteur: Margriet Verhoog