De automobilist zit stevig in het fietszadel (VK 3/2015)

Binnen het landelijke programma Beter Benutten worden automobilisten op verschillende manieren verleid een alternatief te kiezen voor hun woon-werkverkeer. Dat gebeurt meestal met gedragsbeïnvloedingscampagnes en financiële prikkels. De vraag is in hoeverre acties tot blijvende gedragsverandering leiden. Twente Mobiel heeft geruime tijd na afloop van twee acties hiernaar onderzoek gedaan.

In 2012 en 2013 heeft Twente Mobiel voor bedrijven e-fietsacties georganiseerd. In 2012 konden medewerkers een financiële beloning ontvangen als ze in de actieperiode een elektrische fiets voor hun woon-werkverkeer hadden gekocht. Het jaar erna was de actie aangevuld met een variabele beloning voor het aantal keren dat medewerkers daadwerkelijk naar het werk waren gefietst. De belangrijkste doelgroep van de e-fietsacties zijn de automobilisten. Dat zijn de deelnemers die vóór de actie meer dan de helft van hun werkdagen met de auto naar het werk reisden.

Longitudinaal onderzoek

Eind 2014 heeft Twente Mobiel een longitudinaal onderzoek uitgevoerd. De 924 deelnemers van beide e-fietsacties zijn uitgenodigd om een digitale vragenlijst in te vullen. 75 procent heeft dit gedaan. De respondenten waren behoorlijk gelijk verdeeld over de acties van 2012 en 2013. Van de respondenten was 52 procent automobilist. Het aandeel (elektrische) fietsers was 44 procent. De overige groep ging vooral met het openbaar vervoer naar het werk.

Automobilist blijft fietsen

Na de e-fietsactie gebruiken de respondenten, die eerder met de auto naar het werk gingen, nog steeds de e-fiets voor hun woon-werkverkeer. 88 procent fietst minimaal één dag in de week naar het werk. En 34 procent gebruikt de tweewieler zelfs vier dagen of meer per week. Gemiddeld leggen de automobilisten 73 procent van hun woon-werkritten met de e-fiets af. 5 procent van de automobilisten gaat (vrijwel) niet meer met de e-fiets naar het werk. Zij vinden over het algemeen de afstand naar het werk te groot of ze ervaren lichamelijke problemen. 18 procent van de ondervraagde automobilisten gebruikt nu uitsluitend de e-fiets voor het werkverkeer.

Minder vaak, maar wel verder

De deelnemende automobilisten wonen veelal verder weg van hun werk dan de overige respondenten. De gemiddelde woon-werkafstand is 12,2 kilometer (enkele rit). 24 procent van de automobilisten fietst zelfs meer dan 15 km naar het werk. De overige respondenten wonen gemiddeld 7,5 kilometer van hun werk. Als gevolg van de grotere afstanden fietsen automobilisten minder vaak, maar ze leggen jaarlijks wel grotere afstanden af. In 2014 fietste een (ex) automobilist gemiddeld in totaal 2660 kilometer naar het werk.

Geld en gezondheid

De elektrische fiets werd via de e-fietsactie vooral aangeschaft vanwege gezondheidsredenen, het belastingvoordeel van het Fietsplan en de financiële bijdrage van Twente Mobiel. Opvallend is dat voor de automobilisten gezondheid bij de aankoop van de e-fiets een minder belangrijke rol speelde, dan bij de niet-automobilisten (48 procent versus 71 procent). Hetzelfde geldt voor het milieuaspect (29 procent versus 22 procent). De respondenten die eerder met de auto naar het werk gingen, en nu op de fiets stappen, doen dit vanwege hun gezondheid, omdat het simpelweg goed bevalt en vanwege de besparing op de autokosten.

Kosteneffectief

Bijna 3 op de 10 respondenten gebruikt de e-fiets na de acties ook voor zakelijke dienstritten tijdens werktijd. 80 procent zegt zelfs de auto in privésituaties nu ook vaker te laten staan. Uit het onderzoek blijkt dat deelnemers van e-fietsacties ook na de actieperiodes naar het werk blijven fietsen. Medewerkers die eerder met de auto naar het werk gingen, pakken nu de tweewieler. De e-fiets is een serieus alternatief voor de auto, met name als het gaat om de korte en middellange woon-werkafstanden. Investeringen via het programma Beter Benutten in e-fietsacties mag dan ook kosteneffectief worden genoemd.

Twente Mobiel is onderdeel van provincie Overijssel. Provincie Overijssel streeft naar een bereikbare en leefbare provincie waar iedereen zich gemakkelijk, veilig en vlot kan verplaatsen per fiets, ov en auto.

 
Auteur: Margriet Verhoog