DBFM-debat: vier DBFM-onderzoeksopdrachten

Frits Verhees, RUG / Heijmans, was gasthoofdredacteur voor het thema ‘DBFM in de wegenbouw’ in VK1/2015. Als vervolg op deze publicatie vroeg hij Jos Arts, RUG, Wim Leendertse, RUG / Rijkswaterstaat, John van den Hof, Saxion Hogeschool / RHDHV, en John van Langenveld, Movares. om een DBFM-debat te organiseren. Dit debat werd op 15 september gehouden voor de deelnemers aan het themadossier en voor DBFM-specialisten. Thema van het debat was: de (on)mogelijkheid van samenwerken.

Frits Verhees schetste in het kort de actuele samenwerkingsproblematiek binnen DBFM: ’Het DBFM-model dat we in Nederland hanteren, als kopie van het Angelsaksische model, heeft een structuur die niet op ‘samenwerking’ maar op ‘delegatie’ gebaseerd is. Het is in de kern een ‘concessie’, waarbij de publieke partijen afstand nemen, een opdracht specificeren en verder alle benodigde activiteiten en verantwoordelijkheden leggen bij de private partij. Uit de literatuur en de praktijk blijkt dat het door deze structuur gaat om een opdrachtgever-opdrachtnemerrelatie (hiërarchisch), waarbij efficiency en het contract leidend zijn en beheersing en controle voorop staan. Bij samenwerking, daarentegen, gaat het niet om hiërarchie maar om gelijkwaardigheid. En niet (alleen) om efficiency maar meer nog om verrijking en effectiviteit. Niet om het contract (de letter) maar om vertrouwen (contract ligt in een la). Niet om beheersing en projectmanagement, maar om procesmanagement en flexibiliteit en zoeken.’

Aan de hand van 4 stellingen gingen zo’n 40 DBFM-specialisten in debat. Iedere discussietafel formuleerde aan het eind van het debat een onderzoeksopdracht. De organisatoren brengen deze onderzoeksopdrachten onder de aandacht van RUG- en Saxion-studenten. De uitkomst van deze studies zal naar verwachting aanleiding geven tot een derde DBFM-debat. Een eerste DBFM-debat vond in 2012 plaats bij de ANWB.

Oogst
De oogst van de dag zijn vier onderzoeksopdrachten:

1.    Wat zijn de grenzen van partnership en in welke termen kun je praten over partnership?

2.    In DBFM-overeenkomsten worden risico’s veelal verdeeld (over de twee partijen), wat zijn de mogelijkheden om een derde categorie te introduceren namelijk de gedeelde risico’s. Welke risico’s betreft dit, hoe kan dit aangepakt worden in de tenderfase(n) en beschreven worden in de tenderdocumenten, hoe werkt deze risico-aanpak na de gunning, zowel praktisch als juridisch?

3.    Naar welke meerwaarde(n) zijn de partijen op zoek in, en door middel van de concurrentiegerichte dialoog in DBFM-projecten? Lukt het deze meerwaarde(n) te genereren en zo ja/nee: hoe komt dat?

4.    In hoeverre is het mogelijk en effectief om een KPI in te bouwen in een DBFM-project, gericht op ‘samenwerking’ bij de selectie en gunning, en die regelmatig te evalueren tijdens de realisatie- en beheerfasen? Dit in combinatie met het eerder gunnen (op globaler inhoudelijk niveau) en daarbij dan meer nadruk te leggen op partnership, ook in de periode na gunning.

Conclusie

Conclusie van de middag was dat het nog steeds de vraag blijft of het de DBFM-structuur is die knelt (er zijn ook goede voorbeelden van samenwerking binnen deze structuur) of dat er vooral sprake is van ‘troebele’ communicatie tussen de partijen (openlijk gebrek aan vertrouwen). Of spelen er nog andere factoren? Met de onderzoeksopdrachten wordt naar verwachting weer een stapje gezet. In ieder geval op weg naar een derde DBFM-debat.

Terugblik eerste vakdebat DBFM op 12 april 2012

Bekijk het verslag, foto's en een een film van het eerste  Verkeerskunde-vakdebat over DBFM in de wegenbouw op 12 april 2012.