Dayenne L’abée: 'Een omgeving mag best uitdagend zijn'

 Dayenne L’abée, Kenniscentrum Sport:

'Met alledaags bewegen is de meeste gezondheidswinst te verkrijgen’

Lopen is de meest voor de hand liggende manier om meer te bewegen. Hoe kun je daar als gemeente aan bijdragen? Dayenne L’abée is adviseur bij Kenniscentrum Sport, de nieuwe naam van het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB).

Wat doet Kenniscentrum Sport?
We verzamelen kennis, kijken of die kennis klopt en verspreiden die kennis. Dat doen we door workshops, brochures, websites. Op allerlei manieren brengen we kennis over sport aan de man, ook via de website allesoversport.nl. Uit cijfers blijkt dat 40 procent van de mensen niet voldoet aan de beweegnorm. Sport is dan één ding, maar door meer alledaags bewegen is de meeste gezondheidswinst te behalen. Gemeenten kunnen daar een rol in spelen door de omgeving meer beweegvriendelijk in te richten.’

Hoe maak je een beweegvriendelijke omgeving?
‘Hiervoor hebben we in het verleden met subsidie van VWS samen met gemeenten pilots uitgevoerd (Die staan beschreven in de Reisgids voor beweegvriendelijke omgeving, uitgegeven door het NISB, red.). Toen merkten we dat de afdeling RO en de afdeling sport van een gemeente eigenlijk nauwelijks samenwerken. Bij RO hebben ze een heel andere planning dan bij sport. Het zijn ook heel andere culturen. Maar als ze elkaar wel vinden is er dus winst te behalen, omdat je vaak met weinig extra geld een wijk geschikter kan maken om te bewegen, bijvoorbeeld lopen.’

Hoe wordt een wijk aantrekkelijker om te lopen?
‘Op de eerste plaats: schoon, heel en veilig. Veilig is dan zowel verkeersveilig als sociaal veilig. Niemand loopt graag door een donker tunneltje. Daarnaast mag een omgeving best uitdagen. Langs een route naar een school mogen bijvoorbeeld best paaltjes staan, leuk voor scholieren om op te klimmen. Voor ouderen zijn routes naar winkelcentra van belang, bestemmingen op niet al te grote afstand om koffie te drinken of een boodschapje te doen. Voor ouderen is een bankje onderweg fijn. De behoeften per doelgroep verschillen. Maar brede vlakke stoepen is voor iedereen fijn. Maak de stoep aan de zonzijde breder, zo kun je extra speelruimte voor kinderen creëren.’

Vaak wordt juist een stoep smaller
‘Uiteraard is in een stad ruimte schaars en concurreert de voetganger met fiets en auto. Wij zeggen dan: wat vind je belangrijk in je gemeente? We hebben daarvoor ook een instrument, de ‘beweegvriendelijkheid scan’, daarin worden ook stellingen aangereikt om de dialoog op gang te brengen. Waarom brengen ouders hun kinderen met de auto naar school? Vinden ze het niet veilig? Kun je daar iets aan doen? Zoek de behoefte van de doelgroep.

Wat zijn de do’s en dont’s voor lopen?
‘Ik ben meer van de do’s dan van de dont’s. Maar schoon, heel en veilig is heel belangrijk, uitdaging, en wat ook erg helpt : als lopen sneller is, dat je er mee opschiet om te lopen in plaats van de auto te pakken. Wat betreft schoolverkeer, dat blijkt vaak tussen de oren van ouders te zitten. Ze denken bijvoorbeeld dat ze geen tijd er voor hebben. Het helpt om kinderen enthousiast te krijgen voor fietsen en lopen naar school. Het gaat om het creëren van een gewoonte. Ik weet het zelf, want ik heb ook eerst de kinderen met de auto naar school gebracht. Op een gegeven moment ben ik de auto een stukje verderop gaan parkeren, zodat de kinderen toch een stukje naar school konden lopen. Tegenwoordig gaan we op de fiets. Het gaat om gedragsverandering en dat gaat niet snel. Er zijn natuurlijk ook grote verschillen tussen gemeenten. Wij nemen ook deel aan het platform ‘Gezond ontwerp’ van het RIVM, dan hoor je ook verhalen over kleinere gemeenten, of gemeenten in krimpgebieden, waar voorzieningen verdwijnen. Dan is de auto noodzakelijk om de boodschappen te doen, omdat de afstanden te groot zijn geworden.’

Welke boodschap heeft u voor verkeerskundigen?
‘Praat met je collega’s. Meer lopen heeft gezondheidswaarde. Wat doen de collega’s van sport met de sportnota, kun je niet meer samenwerken? Werk met werk maken?. Uiteindelijk draait het toch om vitale burgers, en die hebben baat bij een prettige openbare ruimte waarin lopen voor de hand ligt. Dus kijk eens of je potjes bij elkaar kunt brengen. Zodat je bijvoorbeeld bij groot onderhoud de stoep ietsje breder kunt maken, meer speelruimte kunt creëren, de stoep iets egaler kunt maken, een bankje neerzetten. En heb je kennisvragen over bewegen en een beweegvriendelijke omgeving, klop bij ons aan.’

Loopt u zelf veel?
‘Ik vind lopen in de natuur fijn. Verder ben ik ook zo’n bezig bijtje dat ik veel met de fiets doe. En dat is ook beweging natuurlijk.’

 
Auteur: Karin Broer