Datablog week 19: rustige bevrijdingsdag

In de datablog geven we een korte update van de effecten van de Corona-maatregelen op de automobiliteit, vrachtverkeer en fietsmobiliteit.Deze week: week 19, de week waarin ook de 75e bevrijdingsdag viel.

Door Bas Turpijn (NDW)
 

Effecten automobiliteit

Zoals de lezer inmiddels wellicht gewend is, kijken we in deze datablog steeds naar de meest recente dinsdag. De dinsdagen worden dan afgezet tegen het verkeersbeeld van dinsdag 3, zijnde verkeerskundig vrij representatief.

De afgelopen dinsdag was het 5 mei: deels een vrije dag waarop veel mensen afwijkende mobiliteitspatronen vertonen. Daarom beginnen we eerst met een groter plaatje over de periode tot 5 mei dit jaar en vorig jaar. Opnieuw hebben we de verkeersindex in beeld gebracht, maar dan voor alle dagen t/m 5 mei. Als referentie hebben we gekozen voor de eerste week van maart, waarbij alle maandagen in 2020 zijn vergeleken met maandag 2 maart, alle dinsdagen met dinsdag 3 maart etc. De maandagen in 2019 zijn steeds afgezet t.o.v. maandag 4 maart, de dinsdagen t.o.v. dinsdag 5 maart etc. Deze manier van indexeren stelt ons beter in staat om ook met een jaar geleden te vergelijken.

Figuur 1 toont dan de landelijke verkeersindexen per dag voor alle verkeer op basis van een select aantal telpunten verspreid over het land. Als we de feestdagen onderling willen vergelijken moeten we steeds goed rekening houden met de dag. Dit jaar viel 5 mei dus op een dinsdag, vorig jaar op een zondag. Als we kijken naar figuur 1, zien we dat het verkeer op de afgelopen Bevrijdingsdag een stuk lager uit is gevallen dan een reguliere dinsdag. De editie van vorig jaar liet een iets hoger verkeersbeeld zien t.o.v. een ‘normale’ zondag.

Op basis van historische reeksen kunnen we stellen dat 40% minder weggebruikers vrij gebruikelijk is op zondagen vergeleken met dinsdagen. In dit licht kunnen we stellen dat het op Bevrijdingsdag 2020 dus wat rustiger op de weg was dan vorig jaar. Dezelfde redenatie kunnen we houden voor Koningsdag en Pasen.

 

 

De tabellen 1 en 2 tonen weer de ontwikkeling van de verkeerstromen per provincie en netwerk (HWN – hoofdwegennet, OWN – onderliggend wegennet) op basis van de lussen in het netwerk voor verschillende dinsdagen op basis van alle telpunten. Op verzoek van veel lezers hebben we de tabellen weer opgenomen vanaf 31 maart. Voor indexen voor 31 maart verwijzen we naar oudere datablogs op de NDW website. Zoals in figuur 1 reeds is gebleken, was de verkeersvraag op 5 mei dus een stuk lager vergeleken met dinsdag 3 maart. Opnieuw zijn de regionale verschillen vrij groot.

 

Figuur 2 toont de absolute verkeersintensiteiten op enkele drukke locaties, gebaseerd op de ANWB file hitlijst.

Figuur 3 toont de ontwikkeling van de verkeersintensiteit per netwerk over de dag heen vanaf 7 april. Dan is goed te zien dat Bevrijdingsdag een totaal ander patroon kent dan een reguliere dinsdag. Het ochtendspitsverkeer is zelfs nog verder teruggevallen tot ca. 80% t.o.v. dinsdag 3 maart. In de weken daarvoor zagen we een vraaguitval tussen 40% - 50%. Het verschil van 30%-40% kan mogelijk de omvang zijn van de werknemers die niet thuiswerken.

Effecten vrachtverkeer

In het goederenvervoer zien we duidelijk de effecten van de (deels) vrije dag: er was door het hele land aanmerkelijk minder vrachtverkeer op Bevrijdingsdag.

 

 

Effecten fietsmobiliteit

De figuren 5 en 6 tonen de ontwikkeling van het fietsverkeer in de regio’s Rotterdam en Noord Gelderland. Uit de laatste regio krijgen we sinds kort ook fietsgegevens. Deze reeks begint op 24 maart: helaas te laat om de effecten van de Corona maatregelen te onderzoeken.

Tevens zijn ook de belangrijkste weerskenmerken voor het fietsverkeer – windsnelheid, neerslag en zonneschijn – opgenomen op basis van de regionale weerstations. Uit eerdere analyses is steeds gebleken dat deze kenmerken – met name in de weekenden en op feestdagen – behoorlijke invloed hebben.

Voor Rotterdam hebben we opnieuw donderdag 9 januari als referentiepunt aangehouden, voor Noord Gelderland donderdag 26 maart.

In Rotterdam was afgelopen weken een behoorlijke stijging van het fietsverkeer te zien, zowel doordeweeks als in het weekend. Deze opgaande lijn heeft zich voortgezet, maar duidelijk is opnieuw de relatie met het weer. In Noord Gelderland zien we deze ontwikkelingen ook. In deze regio kunnen we zelfs tot iets recenter terugkijken: het regenachtige weekeinde is dan duidelijk zichtbaar in de dalende fietsmobiliteit.

Op verzoek van de lezers tonen we ook weer de tabellen met de fietsindexen voor Rotterdam. De donderdagen na 16 maart toonden initieel een behoorlijke vraaguitval in het Rotterdamse fietsverkeer, vermoedelijk vanwege het sluiten van de scholen. In de tweede week van april zien we echter een enorme opleving.

Tabel 6 licht de zondagen uit. De eerste zondag na 16 maart zien we een toename van het fietsverkeer t.o.v. normaal. Daarna volgende een dip op 29 maart na dringende oproepen van de overheid zoveel mogelijk thuis te blijven. De zondagen daarna zien we het fietsverkeer echter weer (fors) omhoog schieten, hetgeen waarschijnlijk te maken heeft met de vele uren zonneschijn.

 

Conclusies

Op basis van de actuele cijfers kunnen we het volgende zeggen:

• Bevrijdingsdag 2020 leverde een rustiger verkeersbeeld op dan de editie vorig jaar;
• Ook het vrachtverkeer was op deze dag een stuk rustiger: waarschijnlijk hadden veel chauffeurs een dagje vrij;
• het fietsverkeer fluctueert sterk: zagen we eind maand en begin april een daling op doordeweekse dagen met ca. 20%, in de tweede week van april zien we juist meer fietsverkeer t.o.v. normaal;
• ook in de weekenden zien we flink wisselende patronen, waarbij het weer een belangrijke bepalende factor lijkt te zijn.