'Countdown' voor fietsers en voetgangers in opmars

Countdown voor fietsers en voetgangers wordt gemeengoed. Negen jaar na de eerste toepassing van een zogeheten 'wachttijdvoorspeller' in Zwolle zijn de technische ontwikkelingen en verbeteringen zo ver gevorderd, dat steeds meer gemeenten tot plaatsing zullen overgaan.

Dit voorspelt Gert Willems van de afdeling verkeersmanagement van Goudappel Coffeng in Deventer. Het bureau stond destijds aan de wieg van deze nouveauté. 'Over vijf jaar is de wachttijdvoorspeller een algemene verschijning', zegt Willems. Service voor het langzaam verkeer noemt hij als voornaamste argument voor verdere introductie. Maar ook kan de veiligheid erbij zijn gebaat. Bij het eerste experiment op de Zwolse proeflocatie daalde de roodlichtnegatie met 25 à 30 procent. De perceptie van de wachttijd halveerde zelfs dankzij de één voor één in gestaag tempo uitdovende 32 LED-lampjes in de fietslantaarn.
'Countdown' verzoet klaarblijkelijk het wachten. Zwolle paste de eerste Ascom/TPA-versie inmiddels op tientallen plaatsen toe, vertelt senior-verkeersadviseur Willem Bos. De stad wil op alle plaatsen waar de hoofdnetwerken van auto en fietser elkaar kruisen verkeersafhankelijke wachttijdvoorspellers plaatsen. Inmiddels is dat karwei voor de helft à driekwart geklaard, taxeert Bos. Ook in Deventer is de wachttijdvoorspeller nu op een tiental plaatsen te vinden, overigens niet alleen voor fietsers, maar ook voor voetgangers.
Concurrent Vialis komt sinds kort met een eigen versie op straat in Zoetermeer. Tevredenheid onder de Zoetermeerse gebruikers met dit eerste type leidde er inmiddels toe dat de gemeente voor twee andere kruispunten bij de Europaweg eveneens wachttijdvoorspellers bestelde. Op die plek zijn ze overigens nog meer op hun plaats: hier beloopt de maximale oversteektijd namelijk drie minuten en is de behoefte onder fietsers des te groter om over de vorderingen ingelicht te worden. Voor deze twee locaties heeft de gemeente subsidie van het stadsgewest gekregen. Overigens beklemtoont medewerker verkeersmanagement E. Kroet van de gemeente dat de wachttijdvoorspeller (waarvan de kale kosten zo'n 1200 euro belopen) zowel in starre als in verkeersafhankelijke systemen kan worden toegepast.
Star of dynamisch, voor Gert Willems van Goudappel Coffeng mag het uitdooftempo van de LED-lichtjes tussentijds wel versnellen (bij wegvallend aanbod op conflicterende richtingen) maar nooit vertragen. Daarmee worden fietsers die bijvoorbeeld bij de laatste twee of drie lampjes al op de trappers staan, op het verkeerde been gezet.

Marktrijp
De wachttijdvoorspeller is nu marktrijp, meent Willems. De paradox is dat de ontwikkeling van verkeersafhankelijke algoritmes voor wachttijdvoorspellers jaren vergde, maar dat de toepassing zijns inziens toch het meest geëigend blijft in starre systemen. 'In stedelijke gebieden stapt men meer en meer over op netwerkregelingen met meerdere kruispunten tegelijk. Dan ben je eerder geneigd uit te gaan van vaste cycli waarbij je voor fietsers de wachttijden nog gedetailleerder kunt voorspellen', zegt hij.
Een letterlijke vorm van 'countdown' presenteert Amsterdam voor voetgangers. Bij oversteekplaatsen bij de RAI en het Rijksmuseum staan melders die met LED-lampjes de resterende wachttijd in secondes aftellen. De reacties zijn zo positief dat de hoofdstedelijke dienst Infrastructuur, Verkeer en Vervoer nu zint op de mogelijkheid om ook wachtende, ongeduldige fietsers met zo'n telautomaat in toom te houden.
Wachttijdvoorspellers zijn verder ook al buiten de bebouwde kom te vinden. Willems meldt verschillende toepassingen bij fietsoversteken van verschillende oude rijkswegen in oostelijk-Nederland, onder meer in Twente.