Busaanbod Fryslân past zich jaarlijks aan

De OV-Visie van de provincie Fryslân betekent een trendbreuk met het verleden. De potentiële vraag, ofwel het aantal inwoners, is niet langer bepalend voor het busaanbod in de dorpen. Vanaf 2007 is het daadwerkelijke aantal reizigers maatgevend voor het voorzieningenniveau in het daaropvolgende jaar.

Tot nu toe was het eens in de zes jaar spannend voor het Friese buslijnennet. Alleen bij een aanbesteding of onderhandse gunning werd er een kritische blik op geworpen. Dat gaat nu veranderen. In het eerste jaar na de aanbesteding per 1 januari 2007 verandert er nog niet zo veel. De provincie schrijft voor dat jaar nog zelf het busnet voor, maar krijgt in deze periode door de OV-chipkaart inzicht in de gerealiseerde vraag in elk afzonderlijk dorp. Die vraag bepaalt hoeveel bussen in het jaar daarop per dag het betreffende dorp bedienen. Een klein dorp met een hoog busgebruik krijgt zodoende een betere voorziening dan een groot dorp met weinig instappers.
Er komen drie deelsystemen. Het attractief collectief ov heeft een frequentie van ten minste tweemaal in het uur en doet de grotere kernen aan. De tweede laag bestaat uit het collectief ov dat gedurende een of meer blokken van de dag eens per uur rijdt. Bij onvoldoende vraag is de reiziger aangewezen op het individueel ov dat alleen op afroep beschikbaar is.
Vervoerders doen een aanbod voor een zo hoog mogelijk aantal dienstregelingsuren per deelsysteem. Het totaal aantal uren per subsysteem ligt voor zes jaar vast, maar daarbinnen vinden jaarlijks verschuivingen plaats die de reizigers dus zelf in gang zetten. Provinciaal beleidsmedewerker Hans Offermans is stellig. ‘Geen vraag, dan bus weg. De dorpsbewoners hebben het nu zelf in de hand. Dat geldt ook voor extra’s. Wij bieden individueel ov van kerktoren naar overstaphalte. Gemeenten die meer willen, kunnen een voordeurservice inkopen voor hun inwoners of hun Wvg ermee integreren.’
De deelsystemen zijn onderling goed afgestemd en de reizigers zijn verzekerd van aansluitgaranties. Verspreid over de provincie komen er ongeveer tien ministations: goed uitgeruste overstaphaltes voorzien van parkeerplaats voor de auto, fietsenrek, beschutte wachtgelegenheid en koffie.

Barrière
Vervoer op afroep staat te boek als duur voor de opdrachtgever. Om te voorkomen dat het individueel ov bij succes zichzelf opblaast, heeft de provincie een barrière opgeworpen. Reizigers betalen een toeslag van 2 euro per rit. Dit verkleint eveneens de kans dat bij slecht weer hordes scholieren het systeem ontregelen.
Mede hierom gaat de fiets een belangrijke rol spelen in het Friese ov. De provincie wil dat het voor- en natransport naar de haltes voor het collectief ov (gestrekte lijnen) in principe plaatsheeft op de fiets. Om de keten te verbeteren, moet op sommige plekken worden geïnvesteerd in extra fietspaden en wordt het fietsbeleid geïntensiveerd.
In november start de provincie de aanbestedingsprocedure. Naar verwachting in maart volgend jaar valt de beslissing. Offermans is hoopvol gestemd. ‘Veel reizigers gaan erop vooruit, sommigen achteruit. Voor de provincie zijn twee dingen van belang. We rekenen op groei van het aantal reizigers. Tegelijkertijd blijft de exploitatie binnen het beschikbare budget.’