Blind Color vecht voor kleurenblindproof verkeerssysteem

Bij zo’n 700.000 kleurenblinden in Nederland functioneert één van de drie pigmenten (rood, groen en blauw) in het oog niet of slecht, waardoor bijna alle kleuren anders worden waargenomen. Kleurenblinden missen daardoor soms essentiële (waarschuwings)signalen in het verkeer. Concrete risicocijfers daarover ontbreken.

Meinard Noothoven van Goor, zelf kleurenblind, voert vanuit zijn bureau Blind Color een onaflatende strijd voor een kleurenblindenproof verkeerssysteem. Nieuwe, vrijblijvende en wettelijke mogelijkheden daartoe komen nu in zicht.

‘Als kleurenblinde weet je niet wat je niet ziet’, legt Noothoven van Goor uit. Hij noemt als voorbeeld de verrassing toen hij als kind – nadat hij ‘met zijn vader in de Morris-Oxford’ de Alpen kruiste – in Italië de kleuren van verkeersborden zag omdat daar de kleurvlakken al waren gescheiden door witte biezen. Deze toepassing die al veel problemen voor kleurenblinden oplost, wordt vanaf 1 oktober mogelijk door een wijziging in het Reglement Verkeersregels en Verkeertekens (RVV). Deze wijziging heeft een vrijblijvend karakter omdat het aan de individuele wegbeheerders is om te bepalen of en wanneer deze borden worden geplaatst.

Veel kleurenblinden realiseren zich niet dat de echte oorzaak van een ‘bijna-ongeluk’ vaak hun handicap is, aldus Noothoven van Goor. In het onderzoeksrapport van het Verwey-Jonkerinstituut ‘Een onnodige handicap’ (2010 in opdracht van Blind Color) staat onder meer een lijst met 24 problemen in het verkeer waar kleurenblinden mee te maken hebben. Die variëren van; bij ongelukken wordt nooit geïnformeerd of het slachtoffer of de veroorzaker kleurenblind is of was, tot aan: kleurenblinden kunnen de aanduiding ‘Politie Stop’ niet zien, evenals de matrixborden met een rood kruis die een rijstrook afkruisen. Bij de Spoorwegen heeft Noothoven van Goor overigens succes geboekt: ‘de rode knipperlichten bij spoorovergangen zijn door oranjerode leds vervangen, zodat deze sindsdien ook voor alle kleurenblinden knipperen als een trein nadert’.

Wettelijke rechten

In het Verwey-Jonkerrapport stellen de onderzoekers dat ‘een kleurenblinde functionele kleuren in het verkeer kan proberen af te dwingen via de wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte’ (Wgbh/cz), maar dat ‘het beter zou zijn als het belang wordt ingezien en functionele kleuren altijd kleurenblind-proof worden uitgevoerd’.

Noothoven van Goor verwacht nieuwe, wettelijke mogelijkheden na ondertekening door Nederland van het ‘Gehandicapten Verdrag’. ‘Dan kan een kleurenblinde beroepschauffeur bijvoorbeeld naar de rechter stappen omdat hij, in het verkeer, gekleurde informatie niet kan waarnemen. Met deze wettelijke mogelijkheden is de vrijblijvendheid over en is het wachten op het eerste (proef)proces, met mogelijk grote gevolgen.

Dat er nog veel specialistische kennis ontbreekt over de consequenties van kleurenblindheid in het verkeer bij de verkeerskennisinstituten’, verbaast Noothoven van Goor. ‘Nog afgezien van de vraag of men zich daar realiseert, dat optimale kleurselectie en consequente dubbele codering grote bijdragen kunnen leveren aan de verkeersveiligheid tegen verwaarloosbare kosten. Kleur is zo vanzelfsprekend, dat er bij kleurselectie voor functionele toepassingen uiterst slordig mee wordt omgegaan, dit in flagrante tegenstelling tot de doorgaans kritische kleurselectie bij de aanschaf van kleren en bij inrichting van huizen.’