Bestelauto’s: ernstige ongevallen door achteruitrijden en dode hoek

Bestelauto’s die bij het achteruitrijden een voetganger of fietser aanrijden, of bestelauto’s die, vanwege de dode hoek, bij het rechtsaf slaan tegen een rechtdoor gaande (snor)fietser aanrijden: het zijn ongevallen die vaak ernstig letsel tot gevolg hebben, maar die met - veelal bestaande - maatregelen kunnen worden voorkomen.  Dit blijkt uit een onderzoek van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV naar ongevallen met bestelauto’s binnen de bebouwde kom.

De SWOV analyseerde 60 bestelauto-ongevallen binnen de bebouwde kom, die uiteindelijk 2 typische bestelauto-ongevallen opleverden: de bestelauto die bij het achteruit rijden een voetganger/fietser aanrijdt en de rechts afslaande bestelauto die de rechtdoor gaande (snor)fietser vanwege de dode hoek niet ziet. De overige onderzochte ongevallen hadden evengoed met een personenauto kunnen gebeuren.

Achteruitrijden

Een belangrijk ongevalstype is dat tussen een achteruitrijdende bestelauto en een fietser of voetganger die zich áchter de bestelauto bevindt. Deze ongevallen hebben vaak ernstig letsel tot gevolg. Door de afgesloten cabine kunnen bestelautochauffeurs fietsers of voetgangers die zich achter zijn auto bevinden slecht zien, terwijl de voetgangers of fietsers op hun beurt vaak niet of te laat merken dat de bestelauto achteruit rijdt.

Dodehoek

Bij ongevallen tussen een rechts afslaande bestelauto en een rechtdoor gaande (snor)fietser die op het fietspad rijdt, speelt vooral mee dat de meeste bestelauto’s geen achterzijruiten hebben. Hierdoor ziet de chauffeur de rechtdoor gaande (snor)fietser vaak niet of te laat, zeker als het om snorfietsen gaat die met hoge snelheid komen aanrijden. Dit type ongevallen gebeurde in het verleden vaak tussen rechtsaf slaande motorvoertuigen en bromfietsers, toen de bromfiets nog standaard op het fietspad reed.

Maatregelen

De SWOV beveelt aan om van een aantal maatregelen te onderzoeken of deze kunnen helpen om ongevallen met bestelauto’s binnen de bebouwde kom te voorkomen of het letsel te beperken. Sommige van deze maatregelen worden nu ook al bij vrachtauto’s toegepast. Het gaat dan om maatregelen die ongevallen met een bestelauto kunnen voorkomen: 

• achteruitrijcamera of sensor die waarschuwt of ingrijpt als een voetganger wordt geraakt;
• verplicht geluidssignaal bij achteruitrijden bestelauto’s;
• de dodehoekspiegel aan de rechterkant van de bestelauto verplichten;
• invoeren van een verplichte chauffeurscursus voor bestelautochauffeurs;
• educatie aan medeweggebruikers van de bestelauto over de dode hoek;
• afstand tussen rijbaan en fietspad vergroten tot minimaal 2, maar bij voorkeur 5 meter, in ieder geval ter hoogte van zijstraten.

Om de letselernst van een bestelauto-ongeval te beperken kan worden gedacht aan:

• airbag in de achterbumper van bestelauto’s die ingrijpt als het voertuig een persoon raakt;
• aanpassingen aan het voertuigfront van bestelauto’s;
• educatie aan fietsers over de fietshelm.

Jaarlijks ruim 600 ernstige bestelauto-ongevallen

Tussen 2007 en 2009 vonden er gemiddeld 628 ongevallen per jaar met een bestelauto plaats: 82 met dodelijke afloop en 546 met ernstig letsel. Bestelauto-ongevallen vormen hiermee 12 procent van het totaal aantal dodelijke en ernstige verkeersongevallen. De helft hiervan vindt plaats binnen de bebouwde kom.

 
Auteur: Julia Breeuwsma