Automobilist houdt gewijzigd reisgedrag vast

Na het stoppen van een beloning blijven automobilisten de spits op grote schaal mijden. Zo’n 80% van de spitsmijdingen blijft na één jaar zonder beloning nog steeds behouden. Dat blijkt uit het onderzoeksrapport dat zojuist is verschenen over Spitsvrij, het spitsmijden project voor de driehoek Utrecht-Amersfoort-Hilversum.

Van alle 60.000 frequente autoforensen in de regio deed 10% mee aan het project. Dit gebeurt in het kader van Beter Benutten.  Spitsvrij is een spitsmijden project dat de doorstroming op de snelwegen A1, A27 en A28 via gedragsverandering wil verbeteren.

Gewoontegedrag
‘Reisgedrag is veelal gewoontegedrag, en in zijn algemeenheid is het lastig om gewoontegedrag te doorbreken omdat dit meestal het gedrag is dat voor mensen het minste moeite kost en het best bij hen past. Het slimme van Spitsvrij is dat mensen zelf bepaalden of ze meededen (je krijgt daarmee dus ook gemotiveerde mensen), en als men meedeed het op eigen wijze in kon vullen. De financiële prikkel is alleen een aanleiding geweest om bewuster te kijken naar eigen alternatieven. Dit gedrag beklijft omdat mensen tijdens deelname de voordelen ervaren. Je ziet dat deze deelnemers tijdsbesparing, minder stress en meer regie over de eigen tijd als grote voordelen noemen’, zo stelt  prof. dr. Marieke Martens, Senior Scientist Traffic Behaviour.

Duurzame gedragsverandering
Dankzij een auto gebonden device, een GPS-systeem in de auto van (oud-)deelnemers  is nu voor het eerst over een lange periode betrouwbaar gemeten in welke mate er sprake is van een duurzame gedragsverandering. Uit de meting bij 500 oud-deelnemers blijkt dat zij na één jaar zonder beloning het spitsmijden voor 80% handhaven. Dat geldt ook voor 3.000 deelnemers die drie maanden geen beloning kregen; 2.600 deelnemers die te maken kregen met een sterke daling van de beloning, bleven de spits net zo vaak mijden. 

Spitsvrij loont de samenleving
Ook het effect op de weg is in kaart gebracht. De eerste ronde van Spitsvrij haalde per werkdag 3.000 auto’s uit de spits en zorgde daarmee voor een daling van het spitsverkeer met 1,5 tot 2%. Becijferd is dat die eerste ronde van Spitsvrij 5,4 miljoen euro aan maatschappelijk saldo opleverde. Dit zijn bijvoorbeeld een kortere reistijd van werknemers, een toename van verkeersveiligheid, minder CO2-uitstoot en verbetering van de luchtkwaliteit.

De tweede ronde van Spitsvrij liep tot 1 maart van dit jaar. In deze ronde daalde het maximaal aantal mensen dat mee kon doen van 5.000 naar 3.500 en daalde de beloning van gemiddeld 34 euro naar 14 euro per maand. Per werkdag zorgt dat nog steeds voor 1.750 minder auto’s in de spits. Deze tweede ronde laat een maatschappelijk saldo zien van 3,5 miljoen euro.

 
Auteur: Marieke Hut