Amerika kijkt opnieuw naar het spoor

Wat resteerde zijn regionale netten, zoals de railcorridor Washington-New York-Boston. Staatsbedrijf Amtrak exploiteert een bescheiden net van langeafstandstreinen, grotendeels over rails van particuliere spoorwegmaatschappijen.

Geld wordt verdiend met goederenvervoer, waarin vijf maatschappijen domineren; elk voortgekomen uit een opeenvolging van fusies. Alle zijn winstgevend. Hiertoe zijn tienduizenden kilometers spoorbaan afgedankt. De rest is vernieuwd en wordt intensief gebruikt. Tot de innovaties van het Amerikaanse railvervoer behoort het stapelen van containers in lagen van drie.

In het personenvervoer zien de maatschappijen minder heil. Feit is dat in de VS geen enkele traditie bestaat van overheidsbetrokkenheid bij exploitatie van spoorwegen. Gevolg: spoorbanen en stations verkeren in een deplorabele toestand. Ook zijn  Amtrak-treinen verongelukt doordat dijklichamen en bruggen bezweken. 

Najaar 2009 presenteerde de regering-Obama een plan voor de aanleg van tien hoofdcorridors, opgesteld met steun van Europese consultants. Het zijn netwerken in grote agglomeraties waarop met hoge snelheden zal worden gereden. Deze, regionale netten hebben een omvang van maximaal 1000 km. Sommige netten worden onderling verbonden. Zo wordt een doorgaande snelle rit over 3000 km mogelijk via vier onderling verbonden netten, van Boston naar Houston, via Washington en Atlanta. Ook zijn de snelle spoorlijnen deels gepland als toevoerlijnen naar vliegvelden.

Een korte vergelijking met China: dit land beschikt inmiddels over een netwerk van 7000 km volwaardige hogesnelheidslijnen dat binnen tien jaar zal zijn uitgebouwd tot 20.000 km. Alles dubbelsporig elektrisch uitgevoerd. De Chinese staat heeft hiervoor 200 miljard euro uitgetrokken. In de VS ligt nog geen kilometer hoogwaardig snel spoor. De laatste Amerikaanse fabrikant van personentreinen sloot zijn poorten meer dan een halve eeuw geleden. De Amerikanen kopen hun traditionele treinen tegenwoordig in Europa. Maar als het gaat om snelle treinen, gooien ook de Chinezen hoge ogen.

De Chinese snelle trein heet CRH, China Railways Highspeed, die met  kruissnelheden van 350 km/uur hogere kruissnelheden haalt dan de Franse TGV, met 320 km/uur. 700 CRH-treinstellen zijn dagelijks al in bedrijf in China. Er zijn geen berichten over ongevallen of mankementen. Ook levert China naar eigen ontwerp alle bijbehorende systemen, van ICT tot infrastructuur. Verleidelijke kredietvoorwaarden ondersteunen de opmars van Chinese turn-key-projecten. Geen Europese leverancier kan dat bieden, ook al omdat er strikte EU-subsidieregels gelden.

Het Amerikaanse spoorwegplan vormt deel van een totaalpakket van 787 miljard dollar voor economisch herstel van de VS. Hiervan is 5 miljard dollar bestemd voor snelle treinen. De plannen mikken op snelheden tussen 240 en 350 km/uur op nieuwe spoorbanen. Een virtuele, snelle treinrit kan al worden gemaakt op YouTube over de geplande 1100 km lange HSL van San Francisco naar San Diego, via Los Angeles. In deze corridor hebben lucht- en autowegen hun verzadigingspunt bereikt, de congestie is er alarmerend.

Wereldwijd blijkt de spoorwegmarkt een groeimarkt, ondanks de recente recessie. De vraag naar materieel neemt toe, in de 50 grootste landen met gemiddeld 2,4 procent.

 
Auteur: Joske van Lith