Kan de BBB geplande snelwegverbredingen tegenhouden?

De BoerBurgerBeweging (BBB) werd tijdens de Provinciale Statenverkiezingen de grootste in alle provincies. De partij is tegen snelwegverbredingen en wil de reguliere bus weer terug in de straat. Maar gaat dat de partij ook lukken? Stedenbouwkundig ingenieur Wolfgang Spier denkt dat dat een moeilijk verhaal wordt. Hij doet wel een pleidooi voor snelwegbussen, in plaats van snelwegverbredingen.

Om de vervuiling van snelwegverbredingen te compenseren, koopt het Rijk boeren uit. De BBB werd in alle provincies de grootste partij en is hierio tegen. In haar verkiezingsprogramma schrijft de partij over mobiliteit: “BBB zorgt voor een provincie die overal goed bereikbaar is met ov, fiets en auto. De bus moet weer terug in de straat. Verbreden van de snelweg A27 is geen optie”.

Weinig verrassend

Deze standpunten zijn niet veel anders dan van politieke partijen in de provincies, die al in het bestuur zitten en in theorie de macht hebben. Zo is geen enkele partij vóór het opheffen van buslijnen en haltes, toch is dit schering en inslag, zelfs is sterk groeiende steden. Ook zijn de meeste partijen tegen het verbreden van snelwegen.

Maar de praktijk is heel anders. Politici komen en gaan, terwijl het ministerie decennialang werkt aan mobiliteitsplannen. Mobiliteitsbeleid is als een tanker van koers laten veranderen met een elastiek.   

Snelwegverbredingen  

Het ministerie blijft snelwegen verbreden en kreeg daar eind vorig jaar nog 1,1 miljard extra voor. Niet alleen om boeren uit te kopen, maar ook om aannemers te verplichten om elektrisch materieel, elektrische graafmachines en stikstoffilters aan te schaffen om te werken aan die verbredingen.

Beide maatregelen maken de geplande snelwegverbredingen fors duurder, maar zijn noodzakelijk om nét onder de grenswaarden te blijven. Want alleen al het maken van extra brede betonnen viaducten en asfaltvlaktes stoot enorm veel CO2 en stikstof uit. Het ministerie laat regelmatig prognoseberekeningen maken door gerenommeerde ingenieursbureaus die aantonen dat files na snelwegverbredingen afnemen.

Wetenschappers hebben echter al jaren geleden aangetoond dat ook deze voorspellingen net zo goed op de kermis gemaakt hadden kunnen worden. Files worden na snelwegverbredingen slechts tijdelijk korter, waardoor ov-reizigers overstappen op auto’s, totdat weer nieuwe files ontstaan.

Het plan voor de A27

Het ministerie wil deze snelweg al langer verbreden. Het deel tussen de stad Utrecht en landgoed Amelisweerd moet zelfs van tien naar veertien rijstroken. Maar de meeste volksvertegenwoordigers geloven de prognoseberekeningen niet meer en zijn tegen. Geen enkele automobilist rijdt uitsluitend op snelwegen.

Logischerwijs zouden de aansluitende wegen ook verbreed moeten worden. Die gaan echter door woongebieden en worden (gelukkig) niet verbreed, omdat zelfs de grootste autoliefhebbers geen verbredingen willen in hun eigen woongebied. Files worden dus niet korter maar breder. Dus langduriger.

Uit de vicieuze cirkel komen

Tussen 2012 en 2016 is in de praktijk bewezen dat automobilisten wel degelijk overstappen op ov, omdat hun reistijden korter worden. Ieder jaar stapten steeds meer automobilisten vlak vóór snelwegopritten over op snelbussen, die voorzichtig over vluchtstroken langs files verder reden naar onder meer de Utrechtse Universiteitswijk De Uithof (nu Science Park), pal naast de A27, waar iedere ochtend tienduizenden mensen naar toe willen. De bussen moesten bij iedere P&R-tussenhalte van de snelweg af, wat extra reistijd kost.

En in het laatste jaar werden minder bussen ingezet waardoor veel automobilisten afhaakten. Toch stapten uiteindelijk 1400 automobilisten over. Aangezien iedere auto gemiddeld 60 meter nodig heeft (bij 100 km/u en 2 seconden volgafstand) werd de stoet auto’s in totaal ±84 kilometer korter, iedere spits weer. 

Dweilen met de kraan open

De ruimte die ontstond op de snelweg werd echter spoedig opgevuld. Het ministerie schreef dat “de snelbus ondanks de goede bezetting geen aantoonbare effecten op de files had”. En hief ze op. Precies hetzelfde gebeurt als er ruimte bijkomt door snelwegverbredingen, maar heeft u ooit gelezen dat “de snelwegverbreding geen aantoonbare effecten had op de files”?  

Die 1400 overstappers zitten nu weer op de hele route van huis naar bestemming in hun auto. Vlak vóór de zomervakantie van 2022 werd een intentieovereenkomst ondertekend tussen het ministerie en de besturen van provincies en gemeenten op de A27 route om samen te werken aan een plan om die snelwegbussen weer terug te brengen. Maar dan wel na de snelwegverbreding. Dit plan heet “Hink-stap-sprong naar Bus Rapid Transit op Breda–Gorinchem–Utrecht”. Met Bus Rapid Transit worden die snelwegbussen bedoeld.

HOV-lanes 

Snelwegverbredingen zijn de meest vervuilende manier om de economie letterlijk tot stilstand te brengen. Het is veel logischer om die snelwegbussen onmiddellijk terug te laten keren en dan te verbeteren. Bijvoorbeeld door haltes te maken langs de snelweg, pal naast de parkeerplaatsen. Dan hoeven de bussen niet meer van de snelweg af. Vervolgens doen wat zelfs in autoland Amerika succesvol is: snelwegrijstroken omvormen tot HOV-lanes (High Occupancy Vehicles) door simpelweg belijning en bebording aan te passen.

Veel automobilisten zijn dan eerder op hun bestemming als ze vlak voor de oprit overstappen omdat ze even later met 100 km/u langs de files rijden. Dan stappen veel meer dan 1400 automobilisten over. Eén volle dubbeldeks touringcar met 82 zitplaatsen levert al bijna 5 kilometer ruimte op die rijstrook. Waar alle automobilisten van profiteren.

Voor meer informatie hierover zie dit artikel van een Utrechtse nieuwssite.

Gebruik je boerenverstand

Hopelijk laten volksvertegenwoordigers zich niet meer in de luren leggen door stapels vervoerkundige rapporten met gebakken lucht en wensdenken in cijfers en gaan ze hun boerenverstand gebruiken.