Roel Salden is sinds 1 januari 2023 de nieuwe secretaris-directeur van de Vervoerregio Amsterdam. Hij constateert dat de maatschappij verandert en wil met ‘zijn’ organisatie toonaangevend zijn als vervoersautoriteit voor de veertien gemeenten uit de regio, de reizigers en zijn medewerkers. “Het is een fikse opgave om in de drukste regio van Nederland met substantiële groeiambities de bereikbaarheid te garanderen.”
‘De wereld verandert, dus de Vervoerregio ook’
dinsdag 11 april 2023
Roel Salden. © Vervoerregio Amsterdam
De eerste maanden in zijn nieuwe functie bevallen hem goed, begint hij het gesprek. “Voor het eerst in mijn loopbaan kan ik iedere dag op de fiets naar mijn werk. Dat vind ik echt een voorrecht”, vertelt Salden vol enthousiasme terwijl hij naar buiten kijkt. “De mobiliteit staat hier letterlijk voor de deur.”
Hij wijst naar de P+R Noord, waar het volstaat met auto’s. Het nieuwe hoofdkantoor van de Vervoerregio, waar ook de Metropoolregio is gevestigd, staat om de hoek van metrostation Amsterdam-Noord met uitzicht op de ringweg. “Sinds de opening van de Noord/Zuidlijn in 2018 is er in Noord meer bedrijvigheid, mobiliteit en woningbouw gekomen. De komende jaren groeit dat verder.”
'Pas als het ongemak écht te groot wordt gaan mensen andere keuzes maken'
Vanmorgen om 7.30 uur stond de ringweg al vol met files, terwijl Salden op zijn fiets voorbij reed. “In de coronaperiode dachten we als maatschappij dat we naar een nieuw normaal ingroeiden, maar ik denk dat we er nog steeds naar moeten toegroeien. Pas als het ongemak écht te groot wordt gaan mensen andere keuzes maken. En as het zover is, moet de basis op orde zijn en moeten alternatieven voorhanden zijn. De Rijksoverheid kan met extra financiële ondersteuning en de juiste prijsprikkels helpen sturen, maar de Vervoerregio moet zorgen dat alles op orde is.”
Aan de knoppen zitten
Salden ziet het in zijn nieuwe baan als voordeel dat hij geen onbekende is in mobiliteitsland: eerder werkte hij bij Rijkswaterstaat en ProRail. “Ik heb in meerdere modaliteiten gewerkt en ben daarnaast natuurlijk ook reiziger, dus kan vanuit meerdere perspectieven meepraten. Daarnaast is Schiphol een partner rond het doortrekken van de Noord/Zuidlijn, dus we zitten ook met de luchtvaart om tafel.”
Bij ProRail vertrok hij in september 2021 als directeur Verkeersleiding, na 5.5 jaar, omdat hij zichzelf niet meer ‘de juiste man op de juiste plek vond’. “Werken in de verkeersleiding is 365 per jaar een topprestatie leveren en dat is geweldig werk. Maar bij de Vervoerregio geven we met nieuwe contracten in concessies de toekomst vorm. Ik heb heel bewust voor deze job gekozen.”
Modal shift op maat
Eind 2022 heeft het nieuwe Dagelijks Bestuur haar bestuursakkoord opgesteld, anticiperend op de groeiambitie in de regio en de zorg voor een blijvende bereikbaarheid, toegankelijkheid en leefbaarheid. “We ontwerpen en geven vorm aan de bereikbaarheid en mobiliteit in de regio via het STOMP-principe (met de voetganger op één, fietser op twee en het ov op drie, red.).”
Dat betekent per gemeente wel maatwerk, weet hij. “Het gaat alleen maar drukker worden in onze regio, de ambities zijn groot en de kosten nemen toe. We hebben de afgelopen maanden dit bestuursakkoord verder met de deelnemende gemeenten uitgewerkt in een, nu nog concept, beleidskader voor onze regio. Afgestemd op de wensen, mogelijkheden en het karakter per gemeente en gebied met de inzet om een model shift op maat te maken.”
“Daarbij benutten en zetten we alle modaliteiten optimaal in om de bereikbaarheid van onze regio te kunnen blijven waarborgen. Ik wil me voor een directiefunctie als deze zeker voor 5 of 6 jaar committeren aan de organisatie. Het nieuwe beleidskader bevat voldoende speerpunten waar ik me als secretaris-directeur op kan gaan richten.”
Toonaangevend blijven
De kersverse directeur vindt dat zijn organisatie toonaangevend in de regio moet zijn. Zowel voor reizigers, gemeenten als de eigen medewerkers. “We werken aan mobiliteitsopgaven van nu, maar ook voor de lange termijn. Dat doen we goed, we zijn echt een vervoersautoriteit. Maar dat is nog niet altijd zichtbaar voor de buitenwereld. We mogen best harder roepen wat we allemaal doen en wat dit voor de reiziger betekent. Reizigers moeten ook weten wat er gebeurt.”
'We mogen best harder roepen wat we allemaal doen'
Om meteen maar een voorbeeld te noemen: recent is besloten dat de Vervoerregio met remenergie uit het tramnetwerk andere modaliteiten wil voeden. “Ambities zijn één, maar die moet je dan nog wel omzetten in daden. Als we in 2025 volledig zero emissie willen zijn, moeten we creatief zijn. Uit berekeningen blijkt dat we zo’n 400.000 euro kunnen besparen én ons energienetwerk efficiënter kunnen benutten, als we met remenergie van trams andere elektrische modaliteiten voeden.”
Creatieve oplossingen bedenken
Salden beschreef zichzelf in zijn ProRail-tijd eens als ‘vernieuwer en veranderaar’. Wat wil hij bij de Vervoerregio dan eigenlijk vernieuwen en veranderen? “Ik heb al flink wat projecten voorbij zien komen die vernieuwend zijn en verandering in gang zetten. Betaalbaarheid en bereikbaarheid bijvoorbeeld staan voor reizigers onder druk en personeelstekorten lopen op. Om toch mobiliteit te blijven garanderen zijn creatieve oplossingen nodig. Denk bijvoorbeeld eens aan het inzetten van statushouders en expats op de bus. Wij gaan daar niet over, maar willen wel het gesprek tussen de belanghebbenden faciliteren.”
Ook noemt hij de ov-coach, waarbij vrijwilligers senioren of reizigers met een fysieke of geestelijke beperking wegwijs maken in het ov. “Tot nu toe blijkt dat 86 procent het ov daarna blijft gebruiken.” Bovendien reserveerde de Vervoerregio in 2023 vijf miljoen euro om gratis ov-tickets uit te delen aan huishoudens met een minimuminkomen, om de inflatie enigszins te compenseren.
Ieder huishouden kan maximaal acht tickets aanvragen. “Met deze investering kunnen we 95.000 huishoudens in de Vervoerregio ondersteunen. Vanaf mei worden de kaartjes versterkt. De inwoners van de regio worden via een campagne op de actie geattendeerd. Het ov heeft ook een sociale functie en zo houd je het toch een beetje meer openbaar.”
De meest duurzame mobiliteit is trouwens geen mobiliteit, constateert Salden. Daarom blijft het onderwerp ‘mijden en spreiden’, waarover het in coronatijd veel ging, een belangrijk agendapunt voor de Vervoerregio. “De maatschappij is verandert en dat betekent dat je moet toegroeien naar een nieuw normaal.”
Flexibelere organisatie
Eerder in het gesprek gaf Salden aan dat de Vervoerregio aan de vooravond staat om toekomstige mobiliteit vorm te geven met nieuwe contracten en een meer toonaangevende organisatie wil zijn. Maar betekent dat niet ook dat de organisatie flexibeler moet worden ingericht, zodat het sneller op verandering kan inspringen?
Daar is de Vervoerregio al mee bezig, stelt hij. “Met de invoering van de nieuwe organisatiestructuur hebben we de besturing van de organisatie versimpeld en een aantal nog niet doorgevoerde principes hersteld. We stimuleren integraal en opgavegericht werken door de teams heen. Hierbij past een platte(re) organisatiestructuur, dat past beter bij de wens om een wendbare, flexibele, organisatie te zijn. In een veranderende wereld moet je zelf ook bereid zijn tot verandering. Wij willen voorop lopen, niet achterover leunen. Daarom zijn we de kerncompetenties nu ook aan het herijken, we vragen adaptiviteit en creativiteit van onze medewerkers en onszelf als organisatie.”
'Vroeger was vliegen voor 1 euro stoer, nu niet meer'
Want dat de maatschappij verandert en het ‘nieuwe normaal’ er langzaam maar zeker komt, weet Salden zeker. “Vroeger was vliegen voor 1 euro stoer, nu niet meer. Mijn zoon van 18 wil helemaal geen rijbewijs meer halen en mijn studerende dochter van 21 wil geen auto: die huurt af en toe en deelauto als ze langs wil komen. De jongere generatie is heel anders bezig met mobiliteit. De focus gaat van harde infra naar waarden, zoals leefbaarheid en duurzaamheid. In wat voor wereld wil je wonen? Als de focus verandert, moet de Vervoerregio die focus ook verleggen."
Reactie plaatsen •