De wegen worden veiliger ingericht - maar het aantal ongevallen neemt niet af, hoe kan dat?

Rabobank plaatste laatst een artikel met als titel ‘Economie groeit, maar Nederlanders zijn niet welvarender, hoe kan dat?’ In dat artikel kwam naar voren dat niet-economische welvaartsfactoren de groei van de welvaart tegen hielden. Kan je op een zelfde manier naar verkeersveiligheid kijken? 

Vertrouwen in veiliger wegen 

Het onderwerp veiliger wegen is zeker actueel; als we verkiezingsprogramma’s erbij pakken dan zien we dat NSC en BBB veiliger wegen willen, VVD de wegen en doorstroming wil verbeteren en dat PVV meer wegen en een hogere maximum snelheid wil. Het onderwerp veiliger wegen heeft de aandacht van de politiek. 

Veiliger wegen, minder ongevallen?

Heringerichte wegen worden even veilig of veiliger ingericht. Duurzaam Veilig leunt sterk op de gedachte van veiliger wegen. En toch zijn er de laatste jaren meer matig ernstig gewonden, meer ernstig gewonden en meer doden. De vraag is waarom het aantal ongevallen niet afneemt, terwijl de wegen wel veiliger worden.

Analoog aan de ‘niet-economische welvaartsfactoren’ in het Rabobank-artikel, is de vraag: zijn er ook ‘niet-wegontwerpgerelateerde ongevalsfactoren’? En: wat zijn dan die ‘niet wegontwerpgerelateerde ongevalsfactoren’ dan? Met veilig vormgegeven wegen alleen heb je kennelijk nog niet minder ongevallen. Mij schieten er drie door het hoofd. 

Allereerst de vervoerswijzen en voertuigen. De diversiteit aan voertuigen op fietspaden neemt toe, een botsvriendelijk front is ver te zoeken op SUV’s, auto’s worden zwaarder en de kwetsbare vervoerswijzen maken meer meters, enzovoorts. Zolang Duurzaam veilig geen visie heeft op voertuigen, blijven we achter de feiten aanlopen. Een goede match tussen wegontwerp en de voertuigen die we loslaten op de weg is niet vanzelfsprekend. 

Ten tweede ongevalsfactor zijn de mensen, al zouden die de maat der dingen moeten zijn. Door vergrijzing worden mensen kwetsbaarder. En menselijk gedrag is steevast een ongevalsfactor; zelden een ongeval waarbij dat niet zo is. We kunnen de mens - beter dan nu - geleiden naar veilig gedrag, dat passend is voor de situatie. Doordat er geen goede match is tussen objectieve en subjectieve veiligheid;  mensen voelen zich ten onrechte veilig (schijnveiligheid) of ten onrechte onveilig. 

De derde ongevalsfactor is wetgeving en handhaving, het sluitstuk voor verkeersveiligheid. Hogere boetes met een lage pakkans gaan niet werken om overtredingen tegen te gaan. En als  we wetten afspreken met elkaar - dat vergeten we wel eens - maken we zelf wel uit of we ons eraan houden. Ook hier geen match, maar dan tussen wetgeving voor de veroorzaker van onveiligheid en het slachtoffer,  handhaving incluis. 

Samenvattend: Blijf wegen vooral veiliger maken, maar hou tegelijkertijd oog voor de niet-wegontwerpgerelateerde ongevalsfactoren als je ook daadwerkelijk minder ongevallen wilt.