CROW-KpVV-kennis over actieve mobiliteit

De herverdeling van de openbare ruimte ten gunste van actieve mobiliteit, zoals lopen en fietsen, staat sterk in de belangstelling sinds corona. Maar hoe komt zo’n fiets- en voetgangersvriendelijke openbare ruimte tot stand? CROW-KpVV levert provincies en gemeenten de bouwstenen.

In navolging van de CROW-publicatie Ontwerpwijzer fietsvoorzieningen verscheen eind vorig jaar de Ontwerpwijzer voetgangers[*]; handboek voor iedere professional die werkt aan een toegankelijke, veilige en aantrekkelijke omgeving voor voetgangers. Deze ontwerpwijzer beschrijft wat nodig is voor het maken van voetgangersbeleid, het vaststellen van het voetgangersnetwerk, het ontwerpen van voetgangersvriendelijke infrastructuur en het beheer en onderhoud ervan.

Een interessante aanvulling op de ontwerpwijzer is de Handreiking voetgangersnetwerk[*] die CROW-KpVV uitbracht samen met het Platform Ruimte voor Lopen. Deze handreiking schets de weg naar een kwalitatief hoogwaardig voetgangersnetwerk binnen de gemeente, bestaande uit een basisnetwerk, een hoofdnetwerk en een groen ontspanningsnetwerk. Verder biedt de handreiking een stappenplan, gebaseerd op de Ontwerpwijzer voetgangers, en een overzicht van alle beschikbare hulpmiddelen bij die stappen.

Sturingsinstrumenten

Een andere publicatie van CROW-KpVV en het Platform Ruimte voor Lopen geeft een overzicht van de juridische sturingsinstrumenten[*] om de openbare ruimte loopvriendelijk te maken en te houden. Het gaat daarbij om instrumenten in het kader van de Omgevingswet, de verkeerswetgeving en om privaatrechtelijke instrumenten. De publicatie beschrijft hoe de instrumenten in de praktijk worden ingezet en wat de ervaringen zijn. Ook staan er praktijkvoorbeelden in en aanbevelingen voor gemeenten.

Doelen

De uitgangspunten van een loopvriendelijke omgeving moeten goed verankerd zijn in alle fasen van de beleidscyclus, dus bij de beleidsformulering, tijdens het ontwerpproces, bij de uitvoering op straat en tijdens de beheer en onderhoudsfase. Uit het assetmanagement komt de methode Line of sight[*] voor loopvriendelijke openbare ruimtes. Met een line of sight worden de doelen gedurende de hele beleidscyclus van strategie tot operatie integraal, meetbaar en controleerbaar vastgelegd.

Fiets

Ook voor de fiets heeft CROW-KpVV recent kennis ontwikkeld. Zo is er door de groeiende stroom fietsers in het verkeer steeds meer behoefte aan simulatie van fietsstromen[*] op wegvakken en kruispunten. Want, biedt het ontwerp van een kruispunt bijvoorbeeld voldoende mogelijkheden aan voetgangers en automobilisten om een zware fietsstroom veilig en vlot te kruisen? Veel grote en middelgrote steden hebben te maken met drukte op het fietspad. Een manier om hier iets aan te doen is fietsstromen langs andere routes proberen te leiden om drukke schakels of gebieden te ontlasten. Dat draagt ook bij aan verbetering van de verkeersveiligheid en vermindering van de overlast door fietsverkeer. Een verkenning in 2023 leidde tot twee posters voor het beïnvloeden van fietsstromen[*] aan de hand van een casus in Nijmegen. Die casus maakt duidelijk welke stappen je als gemeente moet nemen om fietsers een andere route te laten kiezen.

CROW-Fietsberaad publiceerde eind december 2023 een notitie[*] over het geactualiseerde profiel van vrije ruimte voor fietsers. Ontwerpers kunnen het profiel van vrije ruimte gebruiken in situaties waarin zij niet goed uit de voeten kunnen met de aanbevelingen voor fietspadbreedtes van CROW.

Het Inspiratieboek Fietsparkeren in de openbare ruimte[*] bundelt inspirerende oplossingen voor fietsparkeren in de openbare ruimte. Het gaat zowel om oplossingen die zich al bewezen hebben in Nederlandse gemeenten als om innovatieve oplossingen van marktpartijen.

Panden voor fietsparkeren

Tot slot is er de Handreiking huren en aankopen van panden voor fietsparkeren[*]. Inpandig fietsparkeren in leegstaand vastgoed draagt bij aan een toegankelijke, veilige en leefbare openbare ruimte. Niet iedere gemeente weet waar te beginnen in dit proces. Tour de Force heeft daarom samen met Movares onderzoek gedaan naar het huren of aankopen van panden voor fietsparkeren.