“Ik ben meer pragmatisch dan dogmatisch”

donderdag 28 februari 2019
timer 6 min
Kennismaken met Pieter Litjens, de nieuwe directeur van CROW. Een bewuste keuze: het besturen van een kennisorganisatie, de inhoud centraal stellen. Meer pragmatisch kunnen zijn, dan dogmatisch moeten zijn.

We spreken Litjens in het nog vrij nieuwe CROW-onderkomen aan het Horaplantsoen in Ede. Een transparante inrichting door de vele glazen wanden en een cirkelvormige galerij die uitkijkt op een centrale, open (werk)ruimte. Hier zijn op dit moment aan het eind van de dag vele CROW-ers verzameld om CROW-coryfeeën Ceciel van Iperen en Koen Bekking feestelijk uit te zwaaien. Litjens glimlacht vanuit onze gesprekruimte naar zijn nieuwe collega’s. Kijk nou toch eens, allemaal professionals, heerlijk. 

Litjens (50) heeft een ruime staat van dienst als bestuurder én politicus. Met zijn sollicitatie voor deze functie erkent hij meer bestuurder dan politicus te zijn. De meest moeilijke periode in zijn reeks publieke en politieke functies - als burgemeester Aalsmeer, wethouder verkeer en vervoer in Amsterdam en woordvoerder verkeer en vervoer voor de Tweede Kamerfractie van de VVD - was zijn werk in de Tweede Kamer. Besturen en partijpolitiek liggen, zo ervaarde hij niet altijd in elkaars verlengde. Heeft hij daardoor wel eens beslissingen moeten nemen tegen zijn eigen, principes in? Voorzichtig: “Misschien heb ik wel eens iets kunnen tegenhouden.” Veel makkelijker praat hij over beslissingen “waar mijn achterban misschien niet zo blij mee was”. Hij geeft wat voorbeelden uit Amsterdam, zoals het afsluiten van de kop van de Vijzelstraat om meer ruimte voor voetgangers te maken of het verlagen van de parkeernormen.” Beslissingen die in zijn optiek niet zozeer tégen de auto waren, als wel vóór Amsterdam. Zijn wethoudersfunctie werd overgenomen door Sharon Dijksma en Litjens trad per 1 januari aan als bestuurder-directeur bij CROW .    
 
“Ik kende CROW vanuit mijn vorige functies. CROW-richtlijnen spelen vaak een rol bij beslissingen over infrastructuur, assetmanagement tot aan doelgroepenvervoer en smart mobility. Sterker nog: “Bij lastige vragen verstomt de kritiek bij het noemen van een richtlijn.” Anderzijds is Litjens zich bewust van de opinie dat CROW richtlijnen maakt die niet overal op passen. 
 
Zijn visie op (auto)mobiliteit? “Ik ben heel liberaal, maar zodra je auto in de openbare ruimte staat of rijdt, raak je het algemeen belang. Daarbij is de politiek ‘linkse’ insteek vooral gericht op leefbaarheid en duurzaamheid, terwijl voor ‘rechts’ de bereikbaarheid van belang is om te voorkomen dat de economische motor gaat haperen. “Je kunt ook zeggen, dat zowel welvaart als welzijn factoren zijn die spelen bij mobiliteit en infrastructuur. Neem daarbij de nationale uitdaging om een miljoen extra woningen te bouwen, veelal in binnensteden, dan moet je scherpe keuzes maken: asfalt, ov, lopen, fietsen? 

“Ik ben nu het boegbeeld van CROW”, zegt Litjens vooruitkijkend. “Ik heb drie opdrachten: CROW zichtbaarder maken. Daarbij komt mijn politiek-bestuurlijke netwerk van pas. De tweede opdracht is om CROW ‘mee te nemen’ in een steeds veranderende wereld. Hoe zorgen we ervoor dat richtlijnen en standaarden voldoende ruimte bieden voor bijvoorbeeld noodzakelijke experimenten? Ten slotte moeten we kijken hoe de organisatie zelf de veranderingen aan kan. 

Litjens, roemt het voorwerk van zijn voorganger, Iman Koster. De CROW-organisatie is recent opgedeeld in 14 operationele, zelforganiserende teams. “Aan mij de taak, zo leert de ervaring met reorganisaties, om na een organisatieverandering een proces van cultuurverandering in gang te zetten om de nieuwe situatie in te bedden. De verandering moet van ‘tussen je oren’ in het DNA van de organisatie gaan zitten.” Nogmaals een blije blik werpend op zijn nieuwe collega’s. ”Wat we opvalt is de bereidheid om te veranderen. Er is een transitieclub ontstaan die zich heeft opgeworpen om het proces te begeleiden.” 

Naast verandering zal Litjens ook toezien op behoud. Behoud van bewezen waarden en werkwijzen. “Ik heb hier een onderliggende drijfveer ontdekt om de buitenruimte veilig en nog beter te regelen. Dat gevoel wil ik blijven vasthouden in deze organisatie.” 

Naar buiten toe heeft CROW een naam op het gebied van richtlijnen en die reputatie blijven we koesteren, belooft Litjens. De traditionele werkgroepen blijven wat mij betreft een belangrijke manier om kennis te vormen en te verspreiden. Via de werkgroepen verbind je de belangrijkste spelers met elkaar dat is precies een van de belangrijkste CROW-taken. Tegelijkertijd hoeft ‘kennis ophalen en verspreiden’ zich niet alleen te uiten in richtlijnen en standaarden, zegt Litjens en het gesprek komt daarmee op het businessmodel van de organisatie. “Gratis bestaat niet, benadrukt hij. “We denken dat er voor het uitvoeren van kennisprogramma’s een tegenprestatie gerechtvaardigd is. Mijn voorkeur gaat uit naar project- of programmafinanciering. Dat betekent intern goed nadenken over de vraag: wat geef je ervoor terug? Het vergt wat zendingswerk bij overheden om duidelijk te maken wat onze meerwaarde in projecten en programma’s is. Dit verhaal gaan we de komende tijd intern maken en ik ga het vertellen.”

Een voorproefje? “Ik zie CROW als een spin in het web tussen alle andere nationale kennis- en belangenorganisaties, zoals KIM, SWOV, PBL tot VVN en ANWB. Wij hebben een vrij centrale rol om de kennis van instituten toepasbaar te maken en breed te verspreiden. Juist door het concept van de werkgroepen is onze uitvoeringskracht groot.  

Waar staat CROW over twee jaar? “Dan signaleren we maatschappelijke ontwikkelingen in een vroeg stadium en besluiten we of en welke rol we daarin hebben. We mogen daarin nooit te laat zijn. Dat vergt dus een heel goed kennisnetwerk.” 

Wat is het leukst aan deze functie? Nogmaals die blik op het centrum van de organisatie vlak voordat ook hij aanschuift bij de feestelijkheden: “De mensen, het enthousiasme. De vakvolwassen professionals en het gebouw. Het is net een groot aquarium waarin je elkaar steeds tegenkomt. En, de inhoud is bere-interessant, Het gaat over mobiliteit en hoe we dat regelen. Ik heb drie kinderen die dagelijks 11 km fietsen naar school. Een groot goed. Maar we hebben ook knelpunten op het gebied van verkeersveiligheid. Met deze mensen moeten we in staat zijn om daar iets aan te doen. Niet wachten op nog meer ongevallen, maar een risicogestuurde benadering van de verkeersveiligheid. Ook daar kunnen we een rol in spelen.”

Tot slot, is een functie bij CROW toch niet ook een goede opstap voor een minister van IenW? Litjens resoluut: ”Het zou voor iedere minister goed zijn om een periode bij CROW te werken.”

Lees ook het afscheidsinterview met Iman Koster

Pieter Litjens, directeur CROW

mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.