Kenniscafé SWOV: Wegcategorisering bijstellen?

Vanuit verschillende perspectieven komen voorstellen om de wegcategorisering van Duurzaam Veilig bij te stellen. Zo bleek tijdens het SWOV-Kenniscafé op 12 december. Over één onderwerp is iedereen het eens: het is tijd om grijze wegen te elimineren.

Hoe houden we onze toch al drukke steden bereikbaar en veilig? Moet 30 km/uur binnen de kom de norm worden in plaats van 50 km/uur? Moeten we naar een nieuwe fietscategorisering of zelfs naar een heel nieuw concept voor het verkeerskundig ontwerp voor de steden, zoals de ANWB met Verkeer in de Stad (VidS) oppert? Deze vragen stonden centraal tijdens het Kenniscafé.

De huidige Duurzaam Veilig-wegcategorisering stamt uit 1997. De tijd dat een fiets nog gewoon een fiets was, zo stelde Johan Diepens, directeur van Mobycon. De wereld is sindsdien nogal veranderd: elektrische fietsen, elektrische auto’s, speed pedelecs, cargobikes, om maar wat te noemen. Diepens sprak namens Verkeer in de stad, VidS het eerder door ANWB gepresenteerde concept waarbij ruimtes en straten gekoppeld worden aan voertuigfamilies en bijbehorende snelheidsregimes. Dit concept is inmiddels in verschillende pilots uitgewerkt, zoals in Rotterdam op de Nieuwe Binnenweg. De aanpak gaat er vooral vanuit dat je samen met bewoners en gebruikers kijkt naar de identiteit van de ruimte, om daarbij tot een keuze voor een inrichting en een snelheidsregime te komen. Op de Nieuwe Binnenweg werd dat 30 km/uur.

Einde aan de grijze wegen
Adriaan Walraad, docent Windesheim en adviseur, is op een andere manier met snelheidsregimes bezig. Hij presenteerde zijn Green Paper ‘Wegcategorisering Fiets’, waarin hij in opdracht van het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Fryslân, vanuit de fiets naar wegcategorisering kijkt. Naast nieuwe categorieën als de bestemmingsplaats (max 15 km/uur), staat hij stil bij de gebiedsontsluitingswegen (GOW). Naast de ‘oude’ variant met gescheiden fietsvoorzieningen, en 50 km/uur als max, introduceert hij de GOW 30. Met dit voorstel voor ‘witte wegen’, maakt hij een einde aan de zo verfoeide ‘grijze’, dan wel:  ‘duizend-dingen’-wegen. Met de principes van LARGAS (langzaam rijden gaat sneller) wordt 30 km/uur hier de max. Handhaving is wel noodzakelijk om 30 ook 30 te houden, benadrukt Walraad. Voorbeelden van wat hij voor ogen heeft zijn de Maliesingel in Utrecht en de Binnenstadsring van ’s-Hertogenbosch.

SWOV
Atze Dijkstra verrichtte namens SWOV een studie naar de voorwaarden voor een limiet van 30 km/uur binnen de kom. Zijn conclusie: er is geen draagvlak om alles naar 30 km/uur te veranderen. Hij doet wel het voorstel om uit te sluiten dat fietsers op de weg rijden op plekken waar het snelheidsregime 50 km/uur is. En zo komt Dijkstra via een omweg tot dezelfde conclusie als Walraad: weg met de grijze wegen, als er geen fietsvoorzieningen zijn, dan terug naar 30.

Fietsvisie van de Fietsersbond
Ook de Fietsersbond kijkt naar nieuwe concepten. De dit jaar gepubliceerde Fietsvisie 2040 gaat uit van drie verschillende fietsnetwerken en 30 binnen de kom, afgedongen door ISA (intelligente snelheidsbegrenzer). Piet van der Linden van de Fietsersbond droeg in Den Haag bij aan de discussie met de stelling: ‘Zonder dwingende ISA-gebruik hebben Duurzaam Veilig-aanpassingen te weinig effect op veiligheid en leefbaarheid.’ Een scherpe stelling, maar in het SWOV-gebouw gingen de handen op elkaar voor ISA. Toch waren er ook tegengeluiden: snelheid is niet de enige reden waardoor ongelukken gebeuren. Walraad is ook bang dat met ISA 30, dat dan ook altijd het minimum is. ‘Vergelijk het met het de invoering van het minimum jeugdloon, dat is ook meteen het maximum jeugdloon geworden. In een schoolomgeving moet je nóg langzamer rijden als de school net uitgaat.’

Zo vloog een uurtje debatteren voorbij, over verschillende concepten die eigenlijk dicht bij elkaar bleken te liggen. Walraad: ‘Ik denk dat de grootste gemene deler van al deze concepten de basis kan worden voor een herziening van het huidige wegcategorisering.’ Dit verdient een vervolg, beloofde gespreksleider Peter van der Knaap, directeur SWOV.

 
Auteur: Karin Broer