Trends en scenario’s: horror versus licht

Onder de titel ‘De wereld verandert’ schetste Robin van Haasteren, directeur New Business en Marketing bij Vialis, op het Mobility FFWD event in Utrecht op 28 maart een aantal trends en twee extreme scenario’s die daar de consequentie van kunnen zijn: een horrorscenario en een lichtende toekomst.

Wat betreft de trends gaat het om Internet of Things, waardoor alles met elkaar verbonden raakt: de robotisering van de productie, de toename van virtual en augmented reality in het werkdomein, en het gebruik van big data voor, zoals Van Haasteren het uitdrukt, “beter leven dankzij meer informatie”. Al die ontwikkelingen leiden tot een ware explosie aan data die via glasvezel, 5G-netwerk en opslag in de cloud getransporteerd en opgeslagen moeten worden.

Nieuwe partijen worden actief in de wereld van verkeer en vervoer. “Daarbij denken we meestal aan ICT-bedrijven als Google”, zegt Van Haasteren. Maar bijvoorbeeld ook een bandenfabrikant als Continental heeft steeds meer automotive-activiteiten. Duidelijk zichtbaar is ook de groei naar meer duurzaamheid, de toenemende schaalvergroting en de komst van zelfrijdende auto’s. We weten nog niet in welk tempo dat gebeurt, maar dat ze komen staat vast.

Verbinding in wegbeheer

Specifiek op het gebied van verkeer en vervoer ziet Van Haasteren het werk van de wegbeheerder veranderen. Ook hier ontstaat meer verbinding: wegen, bruggen en sluizen worden aan elkaar gekoppeld en het wegbeheer wordt geclusterd in grotere eenheden, in verkeersregio’s. Nog een verandering is de terugtrekkende overheid, die meer aan de markt over laat. Als gevolg hiervan ontwikkelt de wegbeheerder zich tot een regisseur die prestatie-eisen gaat stellen aan marktpartijen die het uitvoerende werk verrichten. Van Haasteren: “Deze ontwikkelingen zijn soms nog pril, maar het begint te komen.”

Twee grote onzekerheden: delen en virtuele contacten

Bij al deze trends zijn er twee grote onzekerheden. De eerste is of we zullen overgaan tot het massaal delen van voertuigen of dat bijna iedereen toch vasthoudt aan een eigen – elektrisch, zelfrijdend –vehikel. Het percentage deelauto’s is momenteel niet groot; zou dat in de toekomst ingrijpend gaan veranderen, zoals sommigen verwachten? Een tweede onzekerheid is de vraag of we met de stortvloed aan communicatiemiddelen voldoende hebben aan virtueel contact met elkaar. Of blijven we toch behoefte hebben om op stap te gaan voor sociale ontmoetingen thuis of in het café?

Het zijn twee vragen die in hun uiterste consequentie veel gevolgen hebben, wat blijkt uit twee scenario’s voor circa 2035. Met veel eigen voertuigen en veel sociaal contact neemt de congestie flink toe. De steden dijen uit, het buitengebied verdwijnt. Om steden leefbaar te houden, worden er in de binnensteden geen auto’s meer toegelaten.

Er zijn grote hubs in buitenwijken waar iedereen de auto achterlaat en overstapt op het openbaar vervoer. Door de groei van het aantal privé voertuigen is het openbaar vervoer daarentegen in het landelijk gebied verdwenen. De consumptiemaatschappij blijft in feite bestaan, met grote hoeveelheden afval als gevolg. De Parijsdoelstellingen worden niet gehaald, het klimaat wordt veel extremer (meer droogte met hittestress in steden, zeer zware regenval), zozeer zelfs dat een speciale klimaatbelasting nodig is om de ergste gevolgen te verzachten.

Matigen

“Als we ons matigen in onze mobiliteitsdrift door meer virtueel contact en minder verplaatsingen met eigen vervoermiddelen, ziet het scenario er zonniger uit. De stedelijke groei blijft beheersbaar. Mensen werken vaker thuis, veel kantoren kunnen tot woningen worden verbouwd. Virtuele media maken een snelle ontwikkeling door en verspreiden zich zo snel in de samenleving dat de kloof tussen arm en rijk vermindert. De deeleconomie floreert. Voor het transport tussen wereldsteden is er de hyperloop (Amsterdam – Beijing duurt dan twee uur) waardoor de commerciële luchtvaart nauwelijks nog bestaat. Energie wordt alleen nog opgewekt via hernieuwbare bronnen. Het klimaat verandert, maar minder ingrijpend dan in het andere scenario.

Twee uitersten: horror versus licht

Een horrorscenario versus een lichtende toekomst? Het zijn natuurlijk twee uitersten, de waarheid zal in het midden liggen, voorziet Van Haasteren. “Maar als we niets doen, dan gaan we richting het eerste scenario. We móeten wat doen, in gedrag, mindset en beleid om het eerste scenario  te voorkomen.”

 
Auteur: Maurits van den Toorn