Groningen sluit Programma Slimme en Gezonde stad af met slimme logistieke uitdagingen

Een metamorfose, stelde Evelyn Hijink, senior beleidsmedewerker bij het ministerie van IenW voor het programma Slimme en Gezonde Stad op 26 september bij de Groningse afsluiting van het programma in de Remonstrantse kerk. In Groningen is zichtbaar meer ruimte gekomen voor de fietser en voetganger, stelt Hijink, en dat is goed voor een gezonde stad.

Het programma Slimme en Gezonde Stad ging vier jaar geleden van start met zes pilotsteden, waaronder Groningen. Nu rondt het programma af en worden de resultaten breed gedeeld. Het programma kent nog meerdere afscheidsbijeenkomsten, waaronder in de pilotsteden Utrecht en Eindhoven. De laatste vindt plaats tijdens de Dutch Design Week in oktober.

Wat heeft het programma SGS, Groningen gebracht, hoe worden de nieuw opgedane kennis en ervaringen geborgd en wat zijn de lessen die zijn geleerd? Vier vragen aan Sjouke van der Vlugt, beleidsmedewerker stedelijke logistiek.

Wat zijn de drie belangrijkste resultaten?
Van der Vlugt: "De drie Groninger thema’s – binnenstadsvisie, fietsstad en slimme stadslogistiek- zijn gericht op slimmer en efficiënter gebruik van de schaarse openbare ruimte in de stad. 

In de binnenstadsvisie Bestemming binnenstad en het bijbehorende uitvoeringsprogramma Ruimte voor Jou hebben we het denken over meer ruimte voor voetgangers en fietsers in de binnenstad naar een ander niveau getild. Door samen met ondernemers en bewoners van de binnenstad na te denken over een andere inrichting van de straten zijn de nieuwe plannen met veel draagvlak vanuit de omgeving uitgevoerd. Waar eerst bussen reden en de fietsers en voetgangers werden weggedrukt op een smalle stoep, is nu de straat over de gehele breedte veel meer het domein voor voetgangers en fietsers. Schonere lucht en meer leef- en verblijfsruimte zijn het resultaat.

In de aanpak van de Slimme Routes Zernike hebben we zonder fysieke ingrepen ervoor gezorgd dat de dagelijkse enorme hoeveelheid aan fietsers naar de Campus Zernike is verspreid over drie routes in plaats van één hoofdroute. De binnenstad wordt daarbij veel meer dan in de oude situatie ontzien. Sturing op gedragsverandering heeft in dit geval veel opgeleverd.

In de aanpak van slimme stadslogistiek hebben we samen met ondernemers in twee winkelstraten nagedacht over wat we kunnen doen om de overlast van gemotoriseerd vrachtverkeer in hun eigen straat te kunnen verminderen. Dit heeft geleid tot betrokkenheid en enthousiasme bij ondernemers. We testen de ideeën nu in twee winkelstraten vanuit een logistieke hub, samen met een logistiek-ondernemer en een fietskoerier. We willen hiermee andere winkelstraten inspireren. We denken samen met de ondernemers na over hoe we de –pilots kunnen opschalen."

Wat zijn de belangrijkste lessen die zijn geleerd? 
Van der Vlugt: "Door slimmer om te gaan met de bestaande ruimte kunnen we veranderingen te weeg brengen zonder grote investeringen. Door samen met de gebruikers van de ruimte hierover na te denken ontstaat draagvlak. In een later stadium kunnen de fysieke maatregelen gerichter ingezet worden. Bijvoorbeeld door een fietspad te verbreden op een route die veel drukker is geworden. Op deze manier ontstaat een dynamische en evenwichtige doorontwikkeling van de stad."

Hoe worden de kennis en ervaringen ingebed en geborgd?
Van der Vlugt: “We borgen de succesvolle projecten door erover te communiceren en door ze te herhalen. Zo is er bijvoorbeeld elk jaar tijdens de start van het studiejaar een campagne Slimme Routes Zernike voor de nieuwe studenten. Daarnaast hebben we voor de inrichting van de openbare ruimte een leidraad ontwikkeld: Nieuwe Stadsruimtes. Zo passen we de lessen uit eerdere projecten breed toe in de binnenstad en zorgen we voor eenheid en samenhang in de ontwerpen."

En hoe nu verder? Is er al sprake van een follow up?
Van der Vlugt: "Denken over een slimme en gezonde stad houdt natuurlijk nooit op. Dat is een doorlopend continu proces waarbij we steeds de opgedane ervaringen meenemen in het vervolg. Momenteel zijn we druk doende met ons uitvoeringsprogramma Ruimte voor Jou, dat bestaat uit meer dan 50 projecten. Aan de westkant van de binnenstad zitten we volop in de uitvoering. De projecten aan de oostkant van de binnenstad zitten in de voorbereidingsfase. De pilotprojecten voor slimme stadslogistiek zijn nu eveneens in uitvoering. Na evaluatie aan het einde van dit jaar hopen we de pilots te kunnen voortzetten en opschalen naar andere straten en ondernemers. "

Meer informatie over het uitvoeringsprogramma Ruimte voor jou is te vinden op: www.ruimtevoorjou.groningen.nl