Velsertunnel dicht: Rijkswaterstaat regisseert reisinformatie (VK 2/2016)

vrijdag 25 maart 2016
timer 9 min

Renovatie Velsertunnel: negen maanden lang compleet andere routes in de IJmond; hoe gaat Rijkswaterstaat om met reisinformatie?


Een samenvatting van dit artikel is verschenen in VK2/2016

Half april gaat de Velsertunnel (A22) onder het Noordzeekanaal negen maanden helemaal dicht voor een grootscheepse renovatie. Zonder maatregelen is de impact op het verkeer in de regio Beverwijk-IJmuiden groot. Om de IJmond bereikbaar te houden, doet Rijkswaterstaat iets dat in Nederland maar zelden gebeurt: een drastische, tijdelijke aanpassing van het wegennet.

Negen maanden lang rijdt het verkeer andere routes over tijdelijk aangelegde wegen. Navigatie en routekaarten kloppen dan niet meer. Om in die situatie tóch actuele reisinformatie te kunnen bieden, slaan Rijkswaterstaat en de regio IJmond nieuwe wegen in.

Voor bewoners en bedrijven in de IJmond vormt de Velsertunnel de belangrijkste ontsluitingsroute onder het Noordzeekanaal door. Zowel ten zuiden als ten noorden van de tunnel wordt de regio via de A22 ontsloten. In de directe omgeving van de tunnel wonen ongeveer 150.000 mensen. Ook is er in de IJmond een groot aantal grote industriële werkgevers en transportbedrijven gevestigd. Bij Tata Steel  in Velsen-Noord werken alleen al ruim 9000 mensen.

Naast werknemers van transportbedrijven genereert het transport van goederen een grote hoeveelheid (internationaal) vrachtverkeer dat van de tunnel gebruikmaakt. In Beverwijk liggen bovendien het Rode Kruis Ziekenhuis en de Bazaar, beide met een landelijk bereik. DFDS Seaways, met de dagelijkse ferry van IJmuiden naar Newcastle, trekt zelfs veel passagiers van buiten Nederland.

60 jaar oude tunnel

Vanaf 15 april 2016 gaat de bijna 60 jaar oude tunnel negen maanden dicht voor de renovatie. Rijkswaterstaat verwacht flinke verkeershinder, met name in de spitsuren. Op het hoogtepunt van de spits kan de vertraging oplopen tot een half uur. Om de regio bereikbaar te houden, hebben Rijkswaterstaat en de belangrijke regionale stakeholders (overheden, bedrijfsleven en publiekstrekkende locaties) samen een intensief omgevingsproces doorlopen. Eén van de resultaten van deze samenwerking is het bereikbaarheidsplan, dat in de zomer van 2014 is vastgesteld. Dit plan schetst een reeks maatregelen op het gebied van infrastructuur, mobiliteit en reisinformatie die er samen voor zorgen dat de IJmond tijdens de tunnelsluiting bereikbaar blijft.

Wens uit regio

Tijdens de intensieve gesprekken die RWS voerde met de regionale stakeholders kwam een sterke behoefte aan betrouwbare en actuele reisinformatie naar voren. Veel medewerkers, klanten, bezoekers en leveranciers van aanwezige bedrijven en publiekstrekkende locaties zijn na sluiting van de tunnel genoodzaakt gebruik te maken van de tijdelijke nieuwe routes.

Hoe straal je als bedrijf straks uit nog steeds goed bereikbaar te zijn? Weten klanten en leveranciers straks hoe ze op een specifiek tijdstip het snelst van A naar B komen? En: hoe kan iemand een goede keuze maken om een keer thuis te werken of de fiets te pakken? Betrouwbare en actuele reisinformatie is voor de bereikbaarheid essentieel. Bovendien versterkt reisinformatie het effect van de andere bereikbaarheidsmaatregelen, met name de aanleg van de tijdelijke wegen.

Uitdaging tijdelijke infrastructuur

Speciaal voor de renovatie van de Velsertunnel legt Rijkswaterstaat vier zogeheten keerlussen aan; tijdelijke verbindingswegen in de oksels van de kruispunten Velsen en Beverwijk. Dankzij de keerlussen bereiken weggebruikers sneller de hoofdomleidingsroute die door de naburige Wijkertunnel (A9) loopt. Dat scheelt een eind omrijden via het Rottepolderplein of Heemskerk.

Het komt in Nederland zelden voor dat een wegennet voor negen maanden zo drastisch wordt aangepast. Wat betreft de communicatie over de juiste routes en actuele reisinformatie ligt hier een grote uitdaging. Alle noord-zuidbewegingen blijven tijdens de tunnelsluiting beschikbaar, maar de capaciteit van het wegennet neemt af en belangrijker nog; al dat wegverkeer krijgt te maken met compleet andere routes waarbij de kans op files en vertragingen aanzienlijk toeneemt.

Onderliggend kaartmateriaal

Idealiter zouden in alle bestaande navigatiesystemen op 15 april, de eerste dag van de sluiting van de Velsertunnel, de aanpassingen in het wegennet zijn geïmplementeerd. Uit verschillende gesprekken met aanbieders van navigatiesystemen en met name het onderliggend kaartmateriaal blijkt dat dit in de praktijk momenteel niet haalbaar is.

Updates van navigatiesystemen gaan gepaard met een bepaalde ververstijd, soms oplopend tot enkele maanden. Daarbij vinden lang niet alle updates automatisch plaats; bij sommige aanbieders moet de klant er zelfs voor betalen. De businessmodellen van verschillende marktpartijen laten tijdelijke wijzigingen van het kaartmateriaal dus nog niet toe. Bovendien is de uitvoering (technisch) simpeler dan in werkelijkheid. Het grote aantal kaartleveranciers en aanbieders van navigatiesystemen maakt de opgave extra complex.

Ondanks verschillende inspanningen blijkt het op dit moment onmogelijk om flexibel tijdelijke wijzigingen in het wegennetwerk door te kunnen voeren. Uit gesprekken bleek dat Rijkswaterstaat er niet vanuit kon gaan dat marktpartijen hun kaartmateriaal en hun reisinformatie voor de tijdelijke situatie aanpassen. Tegelijkertijd spreken stakeholders uit een sterkte behoefte te hebben aan actuele reisinformatie. Voor Rijkswaterstaat was dit de aanleiding om zélf regie te nemen rond actuele reisinformatie tijdens de tunnelsluiting.

Samenwerking voor de duur van de tunnelrenovatie

Een belangrijk doel voor Rijkswaterstaat is breed communiceren van de juiste routes, richting stakeholders en inwoners van de regio. Daarom heeft Rijkswaterstaat alle serviceproviders benaderd die beschikken over een online routeplanner of app met actuele reisinformatie.

De vraag aan de serviceproviders was om een samenwerking aan te gaan voor de duur van tunnelrenovatie. Het voorstel luidde als volgt: serviceproviders passen op eigen kosten hun tools aan met het tijdelijk wegennet. Rijkswaterstaat neemt de aangepaste routeplanners mee in zijn communicatie en omgevingsmanagement. Serviceprovider HERE is daarop de samenwerking met Rijkswaterstaat aangegaan en past zijn online routeplanner maps.here.com tijdens de afsluiting van de Velsertunnel aan.

Voor Rijkswaterstaat is het een erg positief dat HERE zijn online routeplanner gaat aanpassen. Lange tijd was het namelijk erg onzeker of een marktpartij in staat was dergelijke complexe wijzigingen door te voeren. In deze unieke situatie, waarbij het wegennet negen maanden lang sterk wijzigt, is het voor Rijkswaterstaat essentieel vroegtijdig zekerheid te bieden aan het regionale bedrijfsleven, de publiekstrekkende locaties en inwoners van de IJmond.

Tijdelijke website

Daarom is het initiatief genomen om ook zelf een tijdelijke website te ontwikkelen met daarop de actuele routes en reistijden tijdens de sluiting van de Velsertunnel. Een site die het tijdelijke weggennet correct weergeeft en bovendien snel inzicht geeft in de drukte op de weg.

Het resultaat is www.ijmondbereikbaar.nl/routekaart-bedrijven, ontwikkeld samen met platform IJmond Bereikbaar, een samenwerkingsverband tussen het georganiseerde bedrijfsleven en de wegbeheerders van de IJmondgemeenten. Dit is een interactieve kaart waarop bedrijven en publiekstrekkende locaties voor hun relevante regionale routes naar strategische locatie in het wegennet, zoals knooppunten, in kunnen stellen.

Wat maakt deze website zo uniek?

  • Om een website van én voor de IJmond te maken, is het bedrijfsleven in de vorm van een klankbordgroep nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling ervan.
  • De website laat zowel voor als tijdens de tunnelsluiting routes van en naar het bedrijfsleven zien die op dat moment correct zijn, inclusief relevante alternatieven. Dit betekent dat het tijdelijke wegennet integraal wordt opgenomen zodra de tunnel sluit.
  • Alle routes die bedrijven in kunnen stellen lopen via vooraf met de verschillende wegbeheerders afgestemde voorkeursroutes. Sluipverkeer, via bijvoorbeeld het sluizencomplex in IJmuiden, wordt hierdoor niet aangemoedigd.
  • Gezien de hoeveelheid transportbedrijven in de regio en het grote aantal (inter)nationale vrachtwagens dat normaal gebruikmaakt van de Velsertunnel, biedt de website de mogelijkheid om te kiezen voor zowel personen- als vrachtautoreistijden.

Een bedrijf kan de (responsive ontwikkelde) website geheel naar eigen wens instellen en implementeren, bijvoorbeeld op grote flatscreens in de lobby, in een planningsafdeling, op de website of het intranet. Personeel, klanten en leveranciers zien op de kaart vervolgens actuele reistijden op verschillende routes van of naar het bedrijf. Daarmee kunnen ze zelf een slimme reiskeuze maken. Inmiddels hebben zich al meer dan honderd bedrijven aangemeld voor de interactieve website, wat laat zien dat de toepassing aansluit bij de vraag uit de regio.

Hoe omgaan met de markt?

Overheden zoals Rijkswaterstaat hebben we wettelijke taak om te zorgen voor statische verkeersinformatie. Denk aan de borden langs de weg. Het leveren van het ‘product’ actuele reisinformatie is voorbehouden aan de markt. Rijkswaterstaat heeft daarom bewust gekozen voor een kaart met actuele reisinformatie die alleen kort vóór en tijdens de sluiting van de Velsertunnel online is.

Omdat er geen sprake is van een routeplanner, wordt concurrentie met de markt vermeden. Via een meervoudige uitvraag zijn meerdere marktpartijen wel betrokken bij de ontwikkeling ervan. Zo verzorgt Innovactory de front end (het kaartmateriaal). De back end wordt geleverd door Simacan, en TomTom levert de actuele verkeersdata aan. Hiervoor heeft Rijkswaterstaat via de Nationale Databank Wegverkeersgegevens (NDW) Floating Car Data ingekocht.

Een afgeleide van deze website is www.ijmondverkeer.nl (foto hierboven), bedoeld voor de inwoners van de IJmond. Dit is een interactieve kaart die op vaste routes de belangrijkste verbindingen en de actuele reistijden over deze routes toont. Het gaat om routes tussen de vier belangrijkste kernen van de regio en ontsluitingsroutes richting Alkmaar, Haarlem en Amsterdam. De routes op deze kaart lopen na de tunnelsluiting op 15 april automatisch via het tijdelijke wegennet. De communicatie van de kaart loopt via de website van samenwerkingsverband IJmond Bereikbaar.

Ook aandacht voor bredere data-inwinning

Om ervoor te zorgen dat ook alle andere serviceproviders tijdens de tunnelsluiting beschikken over de juiste verkeersdata, heeft Rijkswaterstaat via de NDW aanvullende data ingekocht over dit tijdelijke wegennet en een belangrijk deel van het onderliggend wegennet. Rijkswaterstaat verwacht dat de verkeersdruk op het onderliggend wegennet in de IJmond dusdanig verandert dat het van belang is dat alle serviceproviders ook hier over de juiste actuele data beschikken. Om in deze behoefte te voorzien, wint ARS op de betreffende trajecten data in via bluetooth-kastjes.

Niet eerder legde Rijkswaterstaat bij een wegenproject tijdelijke wegen aan in de omvang zoals nu bij de renovatie van de Velsertunnel. Daardoor rijdt het verkeer in de regio IJmond negen maanden lang via andere routes naar hun eindbestemming. Deze uitzonderlijke situatie vraagt om een nieuwe, geheel eigen aanpak, waarbij reisinformatie essentieel is om andere maatregelen tot een succes te maken. Ook de nauwe samenwerking met regionale stakeholders als overheden, bedrijfsleven en publiekstrekkende locaties is in dit proces cruciaal.

Met de ontwikkelde interactieve kaart, voorzien van actuele reisinformatie, kunnen alle weggebruikers straks een slimme afweging maken. Bijvoorbeeld door een half uurtje later naar het werk te gaan of een alternatieve route te kiezen. Op die manier zet Rijkswaterstaat samen met de markt maximaal in om de regio IJmond ook tijdens de tunnelsluiting bereikbaar te houden.

 
Auteur: Door Ilkel Taner, omgevingsmanager Rijkswaterstaat en Jasper de Vries, adviseur Rijkswaterstaat

Negen maanden lang rijdt het verkeer over tijdelijk aangelegde wegen

mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.