Spanningsvelden binnen DBFM(O)

vrijdag 18 december 2015
timer 3 min

De resultaten van de eerste DBFM-projecten zijn wisselend, maar de potentiele voordelen groot, zo blijkt uit internationaal onderzoek. In de praktijk ‘bakken’ de organisatie en inrichting van deze contracten ‘vanzelfsprekend’ in. Maar gebeurt dat op de meest gewenste manier? Een overzicht van spanningsvelden en dilemma’s binnen DBFM(O).

De Nederlandse rijksoverheid maakt steeds meer gebruik van DBFM(O)-contracten om grootschalige bouw- en infraprojecten te ontwikkelen en te realiseren; (DBFM(O) staat voor Design, Build, Finance, Maintain en eventueel Operate). De organisatie en inrichting van deze contracten en projecten zijn ‘als vanzelfsprekend’ gegroeid en gestandaardiseerd, veelal gebaseerd op de internationale praktijk en buitenlandse voorbeelden.

Het gaat in deze organisatie en inrichting van de structuur om het ‘inbakken’ van de volgende karakteristieken van een Publiek-Private Samenwerking, PPS, en in het bijzonder van de concessievorm DBFM(O):

-(meer) private financiering

-(meer) risicoverschuiving naar private partijen

-(meer) samenwerking tussen private en publieke partijen

Uit internationaal onderzoek (*) blijkt dat de resultaten wisselend zijn, maar de potentiële voordelen van DBFM(O) zijn groot. Deze potentie blijkt uit de eerste praktijkervaringen in Nederland, maar we kennen inmiddels ook de eerste negatieve gevolgen voor betrokken risicodragende partijen.

We onderscheiden bij DBFM(O) zes ‘conventies’ met onderliggende spanningen en dilemma’s waar praktijk en wetenschap, in de Nederlandse verhoudingen, kritisch op zullen moeten reflecteren.

Deze zes conventies en bijbehorende dilemma’s zijn:

1.   DBFM(O) veronderstelt een evenwicht tussen de private risico’s en verantwoordelijkheden in de ‘BFM’-fase en de vrijheid en bevoegdheden in de ‘D’-fase (inclusief innovatie). Tegelijk is een spanning mogelijk tussen deze private vrijheid in het Design en bestaande (Nederlandse) instituties: ruimtelijke wet- en regelgeving en de Nederlandse planningcultuur, die door de overheid gedomineerd wordt en de private vrijheid flink kan inperken.

2.   In theorie is de regel vanuit het risicomanagement helder als het gaat om de risico-verdeling in DBFM(O): ‘Het neerleggen van een risico bij een partij is daarbij afhankelijk van de competentie van deze partij om dit risico het beste te managen’.
De vraag is hoe dit in de praktijk uitwerkt. Er kan spanning aanwezig zijn tussen deze inhoudelijke regel en de belangen en macht van opdrachtgever en verschaffers van vreemd vermogen, die zoveel mogelijk risico’s bij de uitvoerende partijen beleggen.

3.   Door de gegroeide (specifieke) private financieringsvorm in DBFM(O) (projectfinanciering) worden verschaffers van vreemd vermogen, de financiers (banken), bondgenoot van de publieke opdrachtgever(s). Hierbij is een spanning aanwezig tussen dit belang en het belang van de financiers als partner in het private consortium.

4.   In DBFM(O) is de samenwerking tussen publiek en privaat vooral op het contract gebaseerd. Er is een spanning aanwezig tussen samenwerking – wat ‘vertrouwen’ veronderstelt – en ‘contract’ – dat veelal gebaseerd op ‘wantrouwen’.

5.   In DBFM(O) hebben de publieke en private consortia vooral oog voor elkaar. Echter, de partijen in de omgeving van het project (bewoners, eindgebruikers of belangengroepen) hebben grote invloed op het project of willen invloed uitoefenen (en doen dat ook).Ook is er een spanning aanwezig door het contractuele karakter van DBFM(O); een verbintenis tussen twee partijen, terwijl de werkelijkheid uit veel meer partijen/actoren bestaat.

6.   Een langjarige verbintenis en focus op dienstverlening veronderstellen flexibiliteit. Immers, het project vindt plaats in een complexe werkelijkheid, waardoor veranderingen (in actoren, gedrag, effecten, relaties of gebruik van assets) een gegeven zijn. Er is een spanning aanwezig door de contractvorm in DBFM(O), die juist wil fixeren.

Lees hier het integrale artikel

 
Auteur: Else Adriaans

mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.