Snelheid veroorzaakt deels de onveiligste trajecten

donderdag 27 juni 2019
timer 6 min

Het nieuwe Strategische Plan Verkeersveiligheid 2030 (SPV 2030) spreekt van een risicogestuurde aanpak: niet alleen focussen op verkeersongevallen, maar ook op de kwaliteit van het verkeerssysteem. Een nieuwe datamethodiek helpt bij het inzichtelijk maken van verkeersonveiligheidsrisico’s. De resultaten van een eerste toepassing die de relatie ongevallen en snelheid analyseert.

Om het voor wegbeheerders en politie makkelijker te maken en om meer inzicht te krijgen in veiligheid van wegen en de invloed van factoren zoals snelheid, is CROSS ontwikkeld. CROSS bestaat uit twee nieuwe toepassingen: een ongevallenscore en een CROSS-score. Met de ongevallenscore worden de gevaarlijkste trajecten bepaald. De CROSS-score helpt bij het vinden van een verklaring voor die onveiligheid door de ongevallenscore te ‘kruisen’ met een verklarende variabele (zoals snelheid of weginrichting).

In dit artikel een korte uitleg van de methodiek  en de eerste landelijk relevante resultaten op basis van CROSS-toepassingen voor de beantwoording van de volgende onderzoeksvragen:

1.         Wat zijn de meest onveilige trajecten in Nederland?

2.         In welke mate speelt hoge snelheid een rol bij een hoge ongevallenscore?

3.         Welk soort wegen (functie en snelheidslimiet) hebben de hoogste ongevallenscore?

4.         Op welk soort trajecten vallen de meeste slachtoffers?

5.         Welke gerichte aanpak past het beste per trajectsoort?

De methode
De CROSS-methode combineert de ongevallenscore van een bepaald traject in een matrix met de verklarende variabele(n) van dat traject (zoals de snelheidsscore of de weginrichtingsscore). De verklarende variabele staat op de x-as en de ongevallenscore op de y-as. Er zijn zodoende 4 mogelijke uitkomsten: rood, oranje, geel of groen:

  • Rood: hoge ongevallenscore én hoge verklarende score.
  • Oranje: hoge ongevallenscore en lage verklarende score.
  • Geel: lage ongevallenscore en hoge verklarende score.
  • Groen: lage ongevallenscore en lage verklarende score.

 

Ongevallenscore
De CROSS-ongevallenscore is gebaseerd op de indicatoren: alle ongevallen, slachtofferongevallen, dodelijke ongevallen en risicocijfer. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de STAR (smart traffic accident reporting)-ongevallendata van 2015 t/m 2018.

Snelheidsscore
De CROSS-snelheidsscore is gebaseerd op de indicatoren: limietoverschrijding, aandeel overtreders en verkeersvolume. Hierbij is gebruik gemaakt van de HERE-snelhedendata van januari 2019.

Weginrichting
CROSS Weginrichting combineert het ongevallenrisico met de verklarende variabele weginrichting. De score van de weginrichting wordt bepaald op basis van EuroRAP (European Road Assessment Programme). De EuroRAP-sterrenscore geeft op basis van de inrichting van de weg een risicoscore voor de individuele weggebruiker. Wegen met 3 tot 5 sterren hebben de veiligste weginrichting (laag individueel risico op ongeval) en wegen met 1 of 2 sterren de onveiligste weginrichting (hoog individueel risico). Dit artikel richt zich verder op resultaten van de toepassing van de CROSS-snelheidsscore.

Onderzoeksresultaten

1. Wat zijn de meest onveilige trajecten in Nederland?

Voor deze onderzoeksvraag volstaat de CROSS -ongevalsscore. Van alle trajecten in Nederland, in totaal 43.188 trajecten met een totale weglengte van 63.754 kilometer (berekend per rijrichting), is de ongevallenscore en de ranking bepaald.

2. In welke mate speelt hoge snelheid een rol bij een hoge ongevallenscore?

Op de CROSS-trajecten van het drukste wegennet in Nederland (exclusief de hoofdkruispunten) zijn volgens de CROSS-ongevalsscore 64 procent van alle verkeersdoden en 51procent van alle gewonden in Nederland gevallen. Uit de combinatie van de ongevalsore met de snelheidsscore blijkt dat slechts tweederde van de wegen met een hoge ongevallenscore problemen heeft met de snelheid. Andere oorzaken (zoals weginrichting en gebruik) spelen dus ook een rol. Zie figuur 1:

  • Op 62% van de onderzochte wegen wordt te hard gereden. Deze trajecten liggen in het rode en gele vlak van de CROSS-matrix. Daarvan heeft meer dan de helft (54%) een lage ongevallenscore (geel).
  • Van de onderzochte wegen heeft 43% een hoge ongevallenscore (rood en oranje), op 66% daarvan is snelheid een probleem (rood). 
  • 29% van de onderzochte wegen heeft een hoge snelheids- én een hoge ongevallenscore (rood).
  • 15% van de weglengte van de onderzochte wegen heeft een hoge ongevallenscore waar snelheid geen probleem vormt (oranje).

 

 3. Welk soort wegen (functie en snelheidslimiet) hebben de hoogste ongevallenscore?

De meeste kilometers weglengte met een hoge ongevallenscore liggen in de 50 km-wegen binnen de bebouwde kom, gevolgd door de 80 km-wegen.

  • Relatief gezien hebben de autosnelwegen (de wegen met de hoogst geldende snelheidslimiet) een opvallend hoge ongevallenscore (64% van de 120-wegen en 73% van de 130-wegen).
  • De meeste absolute aantal kilometers met een hoge ongevallenscore liggen in de 50 km-wegen binnen de bebouwde kom, gevolgd door de 80 km-wegen.
  • Op de 30-, 60- en 90 km-wegen wordt bijna overal te hard gereden. Het grootste deel hiervan heeft een lage ongevallenscore.

 

4. Op welk soort trajecten vallen de meeste slachtoffers?

Het is opvallend dat op trajecten met een hoge ongevallenscore, waar snelheid geen probleem vormt, verhoudingsgewijs meer slachtoffers vallen. Snelheid lijkt dus niet het grootste probleem te vormen voor het drukste wegennet.

  • Op trajecten met een hoge ongevallenscore (rode en oranje wegen) vallen 95% van de slachtoffers.
  • Op de rode wegen met een hoge ongevallen- én snelheidsscore (29% van het totaal) zijn 51% van de slachtoffers gevallen.
  • Op de oranje wegen met enkel een hoge ongevallenscore (15% van het totaal) zijn 44% van de slachtoffers gevallen.

 

5.         Welke gerichte aanpak past het beste per traject-soort?

De trajecten zijn op basis van de ongevallen- en snelheidsscore in de vier CROSS-scores ingedeeld en als ongevallenkenmerk in de VIA software opgenomen waardoor detailanalyses op de ongevallen mogelijk zijn.

  • Op trajecten waar snelheid een probleem vormt blijken de meeste slachtoffers in personenauto’s te vallen. Een snelheidsaanpak gericht op personenauto’s lijkt daarom gerechtvaardigd.
  • Op trajecten waar snelheid geen probleem vormt, vallen vooral de flank- en voetgangers-slachtoffers op. Dit wijst op aandachtspunten in het wegontwerp in relatie tot het gebruik (bijv. overstekende voetgangers).
  • Ook bij slachtoffers per vervoerswijze zijn duidelijke verschillen te zien. Op de trajecten waar te hard wordt gereden springen de slachtoffers in personenauto’s eruit, terwijl op de trajecten waar snelheid geen probleem vormt, de (brom)fietsers opvallen. Dit kan te maken hebben met de weginrichting.

Conclusie
Uit de onderzoeksresultaten van de toepassing  CROSS-snelheid blijkt dat snelheid slechts een deel van het verkeersveiligheidsprobleem vormt op de onveiligste trajecten van Nederland. Op een derde van de onveiligste trajecten spelen dus ook andere oorzaken, zoals weginrichting.

Download hier het uitgebreide onderzoeksverslag.

mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.