Het nut van leren als straf

donderdag 22 februari 2018
timer 4 min

In zijn boek 'Educatieve maatregelen voor verkeersovertreders' pleit de Belgische verkeerspsycholoog Ludo Kluppels voor leermaatregelen om het effect van een straf voor verkeersovertreders te versterken. Een verplichte cursus zou bijvoorbeeld kunnen leiden tot een minder lange rijontzegging. 

Kluppels memoreert dat in België in 2016 maar liefst 637 doden waren te betreuren bij verkeersongevallen die voor het overgrote deel vermeden hadden kunnen worden. Het gedrag van de weggebruiker blijkt in 75 tot 95 procent van de ongevallen de belangrijkste oorzaak. Daarom moeten we ons, totdat de volautomatische auto zijn intrede doet, blijven focussen op het verbeteren van het rijgedrag, stelt Kluppels. 

 

Verkeersgedrag kan worden gestuurd door een meer systeemgerichte aanpak zoals in Nederland is geïntroduceerd in 1991 onder de noemer Duurzaam Veilig, schrijft de psycholoog. De inrichting van de wegen stuurt het gedrag dan bijna automatisch. Het systeem stelt de beperktheid van de mens voorop en probeert zo fouten te voorkomen. Controle en bestraffing vormen slechts het sluitstuk, als alle andere maatregelen niet helpen. 

 

Vrijheidsstraffen of ontzegging van de rijbevoegdheid zijn bedoeld om de dader af te schrikken. Maar dat afschrikkingsprincipe lijkt minder goed te werken voor verkeersdeelnemers die een ernstige overtreding begaan. Kluppels citeert een onderzoek van het WODC waaruit blijkt dat in Nederland 30 procent van de verkeersovertreders binnen twee jaar opnieuw voor de rechter stond, waarvan 77 procent voor hetzelfde feit. Voor het rijden zonder rijbewijs en onverzekerd rijden was de recidivegraad het hoogst (84 procent), gevolgd door het rijden onder invloed (56 procent). Voor te hard rijden is de recidive 'slechts' 35 procent, maar dat komt omdat de meeste overtredingen in Nederland met een boete worden afgedaan. Hogere straffen blijken nauwelijks te helpen om het aantal overtredingen omlaag te krijgen. 

 

Minder recidive 

Criminologisch onderzoek toonde in de jaren negentig al aan dat straffen die zijn gericht op de omstandigheden en de persoonskenmerken van de dader meer effect hebben. Dat geldt ook voor het verkeer, volgens Kluppels. Zowel kortdurende als langere programma's kunnen een beter resultaat geven dan alleen een geldboete of een rijontzegging. Leermaatregelen blijken tot minder recidive te leiden. De resultaten zijn het sterkst als ze in plaats komen van een vrijheidsberoving, of een rijontzegging. Kluppels zou de leermaatregel als een bijkomende straf willen definiëren, gekoppeld aan een vermindering van de duur van de rijontzegging. 

 

Tweede circuit 

De Belgische psycholoog is geen voorstander van het Nederlandse systeem waarbij Rijkswaterstaat het rijbewijs preventief kan intrekken en educatieve maatregelen kan opleggen, los van de strafrechtelijke afhandeling. België handelt alle verkeersovertredingen af via het gerechtelijk systeem, met uitzondering van parkeerovertredingen. De maatregelen van Rijkswaterstaat ziet Kluppels als een 'tweede circuit van reactiemogelijkheden', bovenop de strafrechtelijke aanpak. "Regelmatig tekenen mensen beroep aan, omdat ze ervan uitgaan dat bij de rechter een vrijspraak mogelijk is. Dit leidt tot rechtszaken bij het CBR die deze kosten ook in de cursusprijs meerekent (tot een derde van de cursusprijs)." 

Mensen voelen zich volgens Kluppels ook vaak twee keer gestraft, temeer omdat het volgen van de maatregel geen invloed heeft op de straf die de rechter uitspreekt. Bovendien houden de opgelegde maatregelen geen rekening met de persoonlijke situatie, aldus Kluppels. 

 

Ludo Kluppels is klinisch psycholoog en werkt sinds 1996 voor het Vias institute in Brussel, waar hij een van de oprichters was van de Driver Improvement cursussen voor verkeersovertreders. Hij was betrokken bij verschillende Europese studies op dat vlak. Het Vias institute heeft 20 jaar ervaring met het werken met verkeersovertreders.  

 

 

Het boek van Ludo Kluppels is te bestellen bij: 

Uitgeverij Politeia 

www.politeia.be

info@politeia.be 

 

 

 

 

 
Auteur: Constant Stroecken

cover van het boek van Ludo Kluppels

mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.