3D ‘ziet’ meer verkeers(on)veiligheid dan 2D

De Utrechtse afdeling van Veilig Verkeer Nederland (VVN) ontvangt met regelmaat klachten over kruispunten waar objectief gezien weinig of niets aan de hand is met de verkeersveiligheid. Dit was voor VVN aanleiding om verder te onderzoeken wat er nu aan de hand was op deze locaties. VVN wilde ook laten zien dat analyse van een verkeerssituatie vanaf een 2D-tekening en een eenvoudige observatie vaak geen knelpunten laat zien, terwijl die er in een 3D-werkelijkheid wel kunnen zijn. Op een 2D-plattegrond kunnen bomen in een bomenrij bijvoorbeeld voldoende uit elkaar staan. Maar zo’n tekening geeft bijvoorbeeld niet de werkelijke dikte en vertakking van de boom aan. In 3D kun je erachter komen dat door de werkelijke stamdikte en een bepaalde manier waarop je langs de bomenrij kijkt, er geen zicht meer is op de rijbaan en het verkeer. Dergelijke verkeersonveilige situaties  zijn soms niet te zien op een ‘platte’ tekening.

Verkeers(on)veiligheid op wisselende ooghoogtes

Gemeente Utrecht en adviesbureau Advin hebben een aanpak ontwikkeld waarmee ook de beleving van de verkeersdeelnemer in beeld kan worden gebracht en vervolgens kan worden geanalyseerd. Met een rijdende 3D-scanner van Advin is de huidige situatie van de vijf klachtlocaties in Utrecht volledig maatvast ingemeten. De data uit deze scans zijn uitgewerkt tot ‘puntenwolk’-filmpjes. Voor deze situaties zijn onder meer filmpjes gemaakt waarin obstakels geaccentueerd zijn die het zicht blokkeren. Deze zijn gekoppeld aan een 3D-ontwerppakket. Zo is het mogelijk om na te gaan wat er gebeurt als obstakels verplaatst of verwijderd worden. Eén locatie is uitgewerkt in een animatiefilmpje, waar de weggebruiker zelf doorheen kan wandelen of rijden. Door het instellen van verschillende ooghoogtes wordt het bovendien ook mogelijk om eenvoudig en snel te ervaren wat een klein kind ziet als hij of zij de kruising oversteekt, of wat de buschauffeur ziet bij het passeren van de kruising.

Knelpunten vooraf tackelen

De meerwaarde van deze 3D-aanpak, is dat naast de huidige situatie, ook aanpassingen gesimuleerd kunnen worden. Denk aan fysieke maatregelen, een herinrichting of zelfs een geheel nieuwe situatie. Met het 3D-model kunnen ook verschillende visualisaties gemaakt worden van deze nieuwe situatie, zodat vooraf geanalyseerd kan worden wat het nieuwe ontwerp betekent. Hoe wordt het bijvoorbeeld beleefd door de verkeersdeelnemers zelf? Voordat het plan daadwerkelijk uitgevoerd wordt, is er zo dus al een goed beeld van de nieuwe situatie mogelijk en wat dit bijvoorbeeld betekent voor de verkeersveiligheid. Eventuele knelpunten kunnen op dat moment nog worden opgelost. Dit voorkomt dat achteraf (extra) kosten moeten worden gemaakt voor fysieke aanpassingen.

Van 3D-model naar 3D-visualisaties en virtual reality

Op dit moment wordt voor één van de locaties in Utrecht het ingescande kruispunt gekoppeld aan een ontwerpvariant voor een van de zijwegen (herinrichting). Tevens is er op basis van de daadwerkelijke verkeersintensiteiten een verkeersmodel voor het kruispunt ontwikkeld dat vervolgens aan de 3D-visualisatie is gekoppeld. Zo kan er nu al door het nieuwe ontwerp gelopen, gefietst of gereden worden terwijl er ook ander verkeer door het model rijdt, fietst, op het kruispunt afslaat of voor een rood verkeerslicht stopt. Deze animaties kunnen op een computer bekeken worden en ook ‘echt’ in 3D beleefd worden met de virtual realitybril (VR-bril). Met deze VR-bril wandel je letterlijk door het nieuwe ontwerp voor het betreffende kruispunt heen, terwijl het overige verkeer om je heen rijdt en fietst. Zodra de 3D-visualisatie voor dit kruispunt klaar is, gaat de gemeente Utrecht dit ook aan de diverse omwonenden en belanghebbenden, zoals schoolkinderen, presenteren zodat zij het samen kunnen beleven.