De multifunctionele blik van netwerkcamera’s (VK 3/2014)

Edwin Roobol, Axis Communications
Roger Chambille, gemeente Maastricht
Frank Kissels, Arkasis B.V. / WebcamCenter.nl

Maastricht wil een massale toeristenstroom welkom blijven heten tijdens mega-wegwerkzaamheden. Om de verkeersveiligheid en doorstroom van het verkeer te monitoren, zijn op strategische plekken netwerkcamera’s actief. Interessant is dat deze beelden ook een publieke en juridische functionaliteit bieden, evenals een rapportagefunctie voor mobiliteitsmaatregelen. Meekijken met de multifunctionele blik van netwerkcamera’s.

Maastricht is een druk bezochte stad met 21 miljoen bezoekers per jaar. Dit hoge bezoekersaantal legt een grote druk op het krappe wegennet, met name in het historische centrum. Tevens doorkruist de snelweg A2 de stad. Door het grote verkeersaanbod is het een uitdaging om de mobiliteit in en rond de stad te waarborgen. Naast veiligheids- en economische belangen is ook de luchtkwaliteit een belangrijke motivatie voor een goede doorstroom. Voor een goed beeld van het verkeersgedrag en om waar mogelijk te kunnen anticiperen, heeft de gemeente verkeerslichten op belangrijke knooppunten uitgerust met netwerkcamera’s. Deze bieden het team dynamisch verkeersmanagement een centraal overzicht van de actuele situaties en toegang tot oudere gegevens of eerder opgenomen beelden om steeds de juiste maatregelen te nemen.

Mobiliteit is een hot item in Maastricht. Het verkeersaanbod is groot en om de doorstroom en luchtkwaliteit in het historische centrum te bewaken, kiest de gemeente ervoor om het verkeer zoveel mogelijk buiten de stad te beïnvloeden. Indien noodzakelijk, wil het DVM-team, op basis van real time gegevens, het verkeer goed doseren. Als grensgemeente moet de gemeente daarbij ook rekening houden met de belangen van omliggende steden en dorpen.

Goed verkeersmanagement vraagt een compleet beeld van de actuele situatie. Enerzijds om de verkeerslichten goed in te regelen en ideeën en scenario’s in de praktijk te toetsen. Maar ook om in te kunnen spelen op acute situaties. Dat Maastricht de afgelopen jaren een aantal keer door vakgenoten is uitgeroepen tot ‘Verkeerslichtenstad’ van het jaar, onderstreept het effect van deze aanpak.

Eén centraal monitoringsysteem
Voor verkeersmonitoring gebruikte Maastricht camera’s en opslagsystemen waarbij voor de verschillende componenten aparte licentie-afspraken bestonden. Toen een deel van de camera’s aan vervanging toe was, oriënteerde de gemeente zich op alternatieven en koos voor uniforme netwerkcamera’s bij verkeerslichten, die via een centrale server gekoppeld zijn aan een datacenter. Deze overstap werd vergemakkelijkt, omdat Maastricht een eigen glasvezelring heeft met een koppeling voor alle verkeerslichten. In de nieuwe situatie zijn alle camera’s onderdeel van één systeem dat centraal wordt beheerd. Zo is er vanuit de centrale in het gemeentehuis dag en nacht toegang tot hoogwaardige beelden van de netwerkcamera’s. Ook vanaf andere locaties, zoals werkplekken of via iPads, zijn actuele en opgeslagen beelden te raadplegen. Ook zijn de beelden eenvoudig te delen met andere organisaties, zoals de politie. Dit bewijst zijn nut bij calamiteiten of op piekmomenten.

Foto: Axis Communication

Live online beelden
Door de keuze voor een centraal systeem, zijn de camera’s ook voor andere doeleinden te gebruiken. Maastricht is momenteel het decor van een bouwkundig hoogstandje. Op de plaats waar nu nog de snelweg A2/N2 loopt, wordt een tunnel met twee lagen gebouwd. Tijdens het bouwproces rijdt het verkeer nog gewoon bovengronds. Deze werkzaamheden hebben grote invloed op de verkeersstromen in en rond de stad. Ook op deze bijzondere situatie wil de gemeente zicht en grip houden. Daarom zijn ook camera’s op strategische plaatsen geplaatst. Deze beelden worden extern toegankelijk gemaakt via websites zoals www.MaastrichtBereikbaar.nl. Dit draagt bij aan de goede communicatie met de burgers die mogelijk overlast van de werkzaamheden ondervinden. Bovendien kan iedereen het project en de verkeerssituatie nu op de voet volgen.”

Versneld bekijken
De live verkeersbeelden van deze camera’s zijn via Live Streaming Video, online te bekijken en bezoekers kunnen zelfs hun eigen voorkeurspositie kiezen voor een persoonlijke blik. Om een betrouwbaar en helder beeld te schetsen, zijn de camera’s op slimme, en soms ook moeilijk bereikbare plekken geplaatst. Extra voordeel hiervan is dat de gemeente van het tunnelproject en andere speciale gebeurtenissen eenvoudig time-lapse films kan maken, waardoor gemeente en burgers de werkzaamheden versneld kunnen bekijken.

Schokkende beelden
Aandachtspunt bij de publieke toegankelijkheid van de beelden is wel dat camera’s bij calamiteiten uitgeschakeld moeten worden om schokkende beelden te voorkomen. Daarvoor is een sms-switch ontwikkeld. Bij een ongeluk is de online weergave van beelden met een sms’je te stoppen, terwijl de beelden in de monitorruimte wel te zien zijn.

Goed beeld van incidenten
Hoewel het zwaartepunt voor de inzet van camera’s bij verkeersmonitoring ligt, biedt de keuze voor een centraal systeem met netwerkcamera’s de gemeente ook legio andere mogelijkheden. Het monitoren van de beweegbare obstakels aan de rand van het centrum is daarvan een voorbeeld. Het historische centrum is afgesloten voor doorgaand verkeer. Als onbevoegde bestuurders toch het centrum in willen, leidt dat geregeld tot aanrijdingen met de zogenaamde zakpaal. Bij deze incidenten was het altijd lastig om de schuldvraag exact te achterhalen. Beelden van de camera die op de omgeving van de zakpaal gericht is, worden automatisch opgeslagen en helpen bij de bewijsvoering. Zo kan er bijvoorbeeld worden aangetoond dat het verkeerslicht bij de zakpaal rood was. Hiervoor is de camera niet alleen aan het verkeerslicht gekoppeld, maar is er ook speciale software geschreven, waardoor met tekst in het beeld te zien is of ook het licht op de achterzijde van de paal rood of groen was.

Fietsen tellen
De zakpalen zijn een maatregel om het historisch centrum autoluw te houden. Tegelijkertijd stimuleert de gemeente inwoners en bezoekers om met fiets of te voet naar het centrum te komen. Bijvoorbeeld door de actie ‘Komop! De fiets’, een aantrekkelijke kortingsactie voor medewerkers van aangesloten bedrijven en een beloning van tien cent per gefietste kilometer. Of de actie ‘Laat je auto staan’ waarbij mensen werd gevraagd om voor tien dagen hun autosleutels in te leveren en gebruik te maken van openbaar vervoer, een (elektrische) fiets en (elektrische) deelauto’s. Deelnemers kregen een gratis OV-chipkaart met daarop een tegoed van 200 euro die tijdens de actieperiode in te zetten was. Ook aanpassingen aan de infrastructuur voor fietsers moeten ervoor zorgen dat het fietsklimaat in Maastricht verbetert en het aantrekkelijker wordt om op de fiets het centrum te bezoeken.

Om het effect van deze activiteiten te meten, wilde de gemeente het aantal fietsers dat de stad in- en uitgaat kunnen monitoren. Ook in dit geval bieden de netwerkcamera’s uitkomst. Met speciale tel-software in de camera kan de gemeente het fietsverkeer op een belangrijke fietsroute monitoren. De observaties en de analyses daarvan worden gebruikt in het aanscherpen van het Fietsplan Maastricht dat in 2009 is opgesteld en voorziet in betere doorstroming van en voorzieningen voor fietsers in de Limburgse hoofdstad. De vaste posities van de fietsentel-camera’s zorgen voor langdurige statistieken over het gebruik van de belangrijkste fietspaden. Daarnaast is het mogelijk om voor analyse van knelpunten deze camera’s gedurende kortere tijd op te hangen. Ook is de rapportagetool precies afgestemd en weet de gemeente nu hoeveel fietsers de binnenstad binnenkomen en weer uitgaan.

Met deze multifunctionele, centraal gekoppelde netwerkcamera’s zoekt de gemeente naar een goed evenwicht tussen de inzet van technologische oplossingen en het beschikbare budget.  

 
Auteur: Joske van Lith