Hoogleraar ITS en HF: ‘Mensen hebben bevestiging nodig’

donderdag 16 februari 2017
timer 3 min
‘V
‘Vaak hoor je: ‘Waarom hebben we nog bewegwijzering? We hebben toch allemaal navigatie?’ Dit is een misvatting. Huidige navigatiesystemen maken zelfs gebruik van bewegwijzering in de aanwijzingen die ze geven door te refereren aan ‘A27 richting Breda’. Zo krijgen automobilisten bevestiging in de buitenwereld dat ze de adviezen goed opvolgen. Pas als de mens niet meer rijdt, maar het voertuig automatisch rijdt op basis van slimme kaarten en sensoren of we met augmented reality in de auto rijden zou de bebording overbodig kunnen raken. Maar dat is nog ver weg.

Bewegwijzering helpt om je weg te vinden, om de juiste rijstrook te kiezen bij een turborotonde en om je te oriënteren  ‘waar ben ik?’ Dat geldt heel nadrukkelijk bij een ongeval of pech wanneer de stress groot is. Dan kan een hectometerpaaltje of een bord zekerheid bieden. Dat is wat we nu gewend zijn en daar vallen we dan op terug. Toch zouden we niet meer zonder navigatiesysteem kunnen. Navigatie en bebording vullen elkaar aan, het is niet of-of. Bijna niemand zou terug willen naar de situatie zonder navigatie.

Belangrijk is ook de relatie tussen bewegwijzering en verkeersveiligheid. Goede bewegwijzering (helemaal in combinatie met navigatie) voorkomt plotselinge acties, bijvoorbeeld als mensen onvoldoende tijd hebben voor een rijstrookwisseling. Ook als er te veel informatie op een bord staat, houden mensen hun snelheid in om het te lezen. Dat geldt overigens ook bij borden die niet goed zichtbaar zijn door laagstaande zon, schittering of vocht. Funest is het als de informatie op een navigatie en op vaste bebording niet overeenkomt. Dan gaan mensen twijfelen, inhouden of op het laatste moment  afslaan.

Verder moet je er rekening mee houden dat mensen hun topografische kennis kwijt raken, mede versterkt door het gebruik van navigatiesystemen. Dat maakt het des te belangrijker de technologie nog betrouwbaarder te maken. Wel geloof ik dat we in Nederland nog lang zullen kiezen voor bebording als back-up.  Het compleet veranderen van een systeem waar we allemaal aan gewend zijn zal hier niet zo snel gebeuren. Statische bebording heeft echter ook zijn beperkingen. Dynamische bebording kan bepaalde tijdstippen een rijstrook toevoegen aan een richting als het daar druk is.  

De grote uitdaging voor bouwers van navigatiesystemen is om te zorgen voor makkelijk te bedienen en begrijpelijke systemen, zeker als we meer en meer gaan autodelen. We zijn nu gewend aan de aanwijzingen van ons eigen systeem, maar een plotselinge wisseling van interface, een later gegeven aanwijzing of een verandering in noord- of rijrichting oriëntatie  kan voor mensen een onverwachte omschakeling zijn. Vanuit human factors zou je zeggen: uniformeer de navigatie-aanwijzingen in ieder geval of zorg voor een persoonlijke code waardoor jouw voorkeursinstellingen direct  worden geactiveerd als je in de auto stapt. Anders zullen mensen toch hun telefoon verkiezen omdat die altijd dezelfde interface biedt.

Nog mooier wordt het als data over routes en drukte al uitgewisseld wordt voordat mensen de weg opgaan. Stel dat op een bepaald moment zoveel mensen ’Den Haag’ intoetsen, zou een deel een alternatief routeadvies kunnen krijgen, zeker in combinatie met informatie over weer, tijdstip van de dag en geplande wegwerkzaamheden. Dat krijg je met de huidige bebording niet voor elkaar.’

verkeerskunde artikel

Marieke Martens, hoogleraar ITS en Human Factors aan de Universiteit Twente en werkzaam voor TNO

mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.